Antine Nivola

pintore e iscultore sardu
(Reindiritzadu dae Costantino Nivola)
Custu artìculu est iscritu cun sa grafia Limba Sarda Comuna. Abbàida sas àteras bariedades gràficas:

campidanesu · logudoresu · nugoresu

Antine Nivola[1][2][3], a s'anàgrafe Costantino Nivola Mele[4] (Orane, 6 trìulas 1911 – East Hampton, 6 maju 1988) e connotu in sos Istados Unidos fintzas cun su nùmene de Tino Nivola[1][3], est istadu un'artista, iscultore e pintore sardu.

Antine Nivola
Antine Nivola
Àteros nùmenesCostantino Nivola Mele

Costantino Nivola

Tino Nivola
Nàschida6 trìulas 1911
Orane
Morte6 maju 1988
East Hampton
Natzionalidadesarda
Tzitadinàntziaitaliana, americana
CòjubeRuth Guggenheim
Fìgiu/a(os/as)
  • Pietro Nivola
  • Chiara Nivola (Claire A. Nivola)
Traballuiscultore e pintore

Su Museu Nivola de Orane, in Sardigna, cunservat sa regorta prus manna e de importu de sas òperas suas.

Figura feminina
Funtana sonora de Antine Nivola de su 1987, in su Sabunadòrgiu Cumonale betzu de Ulassa

At semper firmadu sos iscritos suos e totu sas lìteras suas impreende "Antine Nivola", su nùmene sardu suo.

Biografia modìfica

Su babbu fiat mastru de muru e dae issu Antine at imparadu sos primos rudimentos de su mestieri. In su 1926 at incumentzadu a traballare comente a apprendista pro Mario Delitala, pintore e intzisore, chi fiat traballende a sa decoradura de s'àula magna de s'Universidade de Tàtari. Dae su 1931, gràtzias a una bursa de istùdiu, at frecuentadu in Monza s'ISIA (Istitutu Superiore de Indùstrias Artìsticas) in ue s'est diplomadu comente a gràficu publitzitàriu in su 1936. In Monza at tentu comente a cumpàngios de cursu Fancello e Pintori, sardos comente a issu.

S'annu imbeniente est devènnidu diretore de s'ufìtziu gràficu de s'Olivetti, pro sa cale at realizadu sas decoraduras de su padiglione italianu in s'Espositzione Universale de Parigi (Exposition Internationale de Arts et Techniques dans sa Vie Moderne).

In su 1938 s'at cojuadu a Ruth Guggenheim, una cumpàngia de cursu tedesca de orìgine ebràica (morta su 18 de ghennàrgiu de su 2008) e est istadu costrintu dae sas persecutziones antisemitas a abbandonare s'Itàlia, tramudende·si in antis in Parigi, in ue at traballadu comente a disegnadore, e posca, comente a medas àteros intelletuales e artistas europeos, a pustis de s'invasione nazista de sa Frantza, in New York. Inoghe at dèpidu superare a s'incumintzu dificultades mannas, finas a cando in su 1941 est istadu nominadu Art Director pro sa rivista "Interiors and Industrial Design", incàrrigu chi at mantentu pro ses annos. In New York at agatadu un'ambiente culturale ricu de fermentos istimolantes e at istrintu amighèntzia cun medas rapresentantes de sas avanguàrdias artìsticas de su momentu, e prus de totus cun s'architetu mannu Le Corbusier, cun su cale, a s'ispissu, at cumpartzidu s'istùdiu e mescamente carchi sèberu istilìsticu, e Saul Steinberg.

In su 1944 est naschidu su fìgiu Pietro, babbu de s'atore Lisandru Nivola, e in su 1947 sa fìgia Chiara (connota fintzas comente Claire A. Nivola), illustradora premiada de libros pro pitzinnos.[5][6]

In su 1948 at istabilidu s'istùdiu suo in una domo comporada in East Hampton, in Long Island, in ue at creadu sa tècnica de sa colada de tzimentu in s'arena modellada (sand casting) e at connotu Jackson Pollock. In custu perìodu fiat bighinu de domo de Albinu Manca, ma nointames custu cun custu ùrtimu no at istrintu unu raportu de amistade. Sa domo est istada ristruturata in su 1951-52 impreende sa tècnica noa, in collaboratzione cun s'architetu Bernard Rudofsky. A pustis Nivola est torradu in Sardigna pro realizare, pro contu de sa rivista "Fortune", disinnos pro sa campagna antimàlarica de sa Fundatzione Rockefeller. S'at dedicadu mescamente a sa plàstica decorativa ligada a s'architetura, setore in su cale at retzidu incàrrigos semper prus de importu mannu. At insegnadu disinnu in sa "Graduate School of Design" de s'Universidade de Harvard e at retzidu su "tzertificadu de primore" de su "American Institute of Graphics".

In su 1962 at insegnadu in su dipartimentu de arte de sa Columbia University e at otentu reconnoschimentos in New York (medàllia de prata de sa "Architectural League" e diploma de sa "Municipal Art Society"; in su 1967 medàllia de oro e in su 1968 "Fine Arts Medal" de su "American Institute of Architets"). In sos annos imbenientes Antine Nivola at sighidu cun sa faina de s'insegnamentu ("Carpenter Center for the Visual Arts" in s'Universidade de Harvard e s'Universidade de Berkeley) e est istadu fintzas membru, dae su 1972, de sa "American Academy and Institute of Arts and Letters" de New York, fintzas si non teniat sa tzitadinàntzia americana. Est istadu medas bias in Roma, acasagiadu dae s'"Acadèmia americana". In su 1975 est devènnidu membru onoràriu de sa "Royal Academy of Fine Arts" de s'Aja.

In sos annos setanta, in Casteddu, at connotu s'artista Maria Lai, cun sa cale at istrintu un'amighèntzia manna. Sos duos paris ant a realizare, in sos annos a pustis, su Sabunadòrgiu Cumonale de Ulassa. Oe, in Orane, b'at unu museu de importu mannu dedicadu a issu, su Museu Nivola.

Mustras de importu mannu modìfica

  • 1942: partetzipatzione a mustras colletivas in sa "galleria Betty Parsons" de New York
  • 1944: partetzipatzione a mustras colletivas in sa "galleria Wakefield", semper in New York
  • 1950: prima mustra personale, in sa "galleria Tibor de Negy" de New York e partetzipatzione a sa Quadriennale de Roma.
  • 1958: mustra personale organizada dae sa "Architectural League de New York"; mustra a s'abertu in sos caminos de sa bidda nadale sua, Orane, cun isculturas minores in tzimentu.
  • 1959: mustra personale in sa "galleria Il Milione" de Milanu; partetzipatzione a sa Triennale de Milanu.
  • 1960: partetzipatzione a sa mustra "Aspects de la Scultpure americaine" in sa "galleria Bernard" in Parigi.
  • 1965: mustra personale in sa "galleria Byron" de New York e partetzipatzione noa a sa Quadriennale de Roma.
  • 1967: mustras personales galu in sa "galleria Byron" de New York e in sa "galleria L'Acquario" de Nùgoro
  • 1973: mustras in sa "galleria de arte Malborough" e in sa "galleria Il Segno" in Roma e in sa Facultade de lìteras de s'Universidade de Casteddu; mustra in sa "galleria Williard" de New York.
  • 1974: mustra personale in s'"Institute of Contemporary Art" de Boston.
  • 1982: mustra in sa "galleria Duchamp" de Casteddu de isculturas e tzeràmicas realizadas cun su ceramista Luigi Nioi.
  • 1987: mustra "Forme nel verde" in San Quirico de Orcia
  • 1994: mustra apustis mortu in sos Mercados de Traianu in Roma
  • 2020: mustra "Figure in Field", Arthur A. Houghton Jr. Gallery, New York

Òperas de importu mannu modìfica

 
Nivola in su 1959, traballende a sa fatzada de sa crèsia de sa Madonna de sa Itria de Orane in paris cun sos àteros tzitadinos de sa bidda sua
 
Nùgoro - Pratza Satta
 
Nùgoro - Pratza Satta
 
Nùgoro - Pratza Satta
  • 1932: Intrada de s'Espositzione aereonàutica italiana (cun Giovanni Pintori e Giuseppe Pagano)
  • 1952: afriscu in sa domo Bagarin in Litchfield, in su Connecticut
  • 1953: decoradura de sa Butega Olivetti (New York); progetatzione de su "Monumentu de sos Bator Capellanos" de Washington (distretu de Colùmbia).
  • 1957: decoradura monumentale (3.850 m²) pro sa fatzada de sa sede de sa "Mutual Hartford Insurance Company" in Hartford (Connecticut); decoradura de sa "William E. Grady Vocational High School" de Brooklyn.
  • 1958: decoradura a grafitu pro sa fatzada de sa crèsia de Sa Itria de Orane; rilievos pro sos edifìtzios de sa Facultade de Giurisprudèntzia de s'Universidade de Harvard.
  • 1959: decoradura monumentale (3.600 m²) pro su "McKormick Plaza Exposition Center" de Chicago; isculturas pro sa "Public School 46" de Brooklyn.
  • 1960: 35 isculturas e unu bassorilievu mannu pro sos edifìtzios de Eero Saarinen in s'Universidade de Yale; decoraduras pro su "Motorola Building" de Chicago.
  • 1962: collaboratzione cun Richard Stein pro sa decoradura iscultòrea de s'"àrea ricreativa Stefen Wise" de New York.
  • 1963: pannellos pro sos ufìtzios de su "Federal Office" de Kansas City; afriscu pro sa "Public School 17" de Long Island.
  • 1964: decoraduras pro sa "Public School 55" in Staten Island.
  • 1966: decoradura de sa pratza noa dedicada a Bustianu Satta in Nùgoro cun massos de granitu chi acasàgiant isculturas minores in brunzu; decoradura de sa fatzada de su "Bridgeport Post" in Bridgeport (Connecticut); cun s'architetu Percival Goodman; bassorilievos pro sa "Public School 345" de Brooklyn
  • 1967: isculturas pro sa "Public High School 320" de Brooklyn; rilievos pro sa sede de sa "Janesville Gazette" a Janesville (Wisconsin); Pratza Bustianu Satta in Nùgoro
  • 1968: iscultura chi rapresentat s'Itàlia in Tzitade de su Messico, in ocasione de sas Olimpìades.
  • 1969: grafitos murales pro sa "Hurley House" e s'"Istadas Office Building" de Boston; parcu giogos pro su "Children Psychiatric Hospital" de su Bronx in New York.
  • 1970: decoraduras pro su "Continental Office Building" de Filadèlfia
  • 1972: isculturas pro su Palatzu Guvernativu de Albany in New York; isculturas pro sa "Intermediate School 183" de su Bronx; grafitu in sa "Domo Satta de Capitana" in Cuartu Sant'Aleni (CA).
  • 1974: isculturas mannas pro sa "Beach High School" in su Queens;
  • 1980 isculturas e tzeràmicas cun sos versos de su poeta Benvenuto Lobina e sa collaboratzione de L. Nioi
  • 1981: isculturas pro sa sede de sa "Mobil Oil" de Washington
  • 1984: isculturas pro sa sede de su "Dipartimentu de politzia e vìgiles de su fogu" de su 18u distretu de New York
  • 1985: isculturas pro sos "Kellogg Company Corporate Headquarters" de Battle Creek (Michigan) de s'architetu Gyo Obata.
  • 1986: colunna isculpida pro su "Campu de su Sole" in Tuoro in su Trasimeno (PG) (posta in òpera in su 1988)
  • 1987: progetu pro sa ristruturatzione de su Sabunadòrgiu cumonale de Ulassa (NU)
  • 1988: isculturas e cantzu de su progetu urbanìsticu pro su palatzu nou de su Cussìgiu regionale in Casteddu

Iscultura modìfica

S'arte de Nivola partit dae sos materiales traditzionales chi at imparadu a manigiare in sa terra de orìgine sua, cun una tècnica chi at isvilupadu galu de prus abarrende a cuntatu cun su ambiente culturale ricu newyorkesu, in ue fiant rapresentadas sas currentes artìsticas majores de su momentu e chi est istadu importante a beru in sa formatzione sua, cun sa distàntzia dae sa Sardigna chi li permitiat de achirire consièntzia de sas raighinas suas. De mannu importu est istadu fintzas su raportu cun Le Corbusier e cun s'abistesa analìtica sua, su purismu suo e su rigore suo.

Sas isculturas suas s'oponent cun isfortzu a sa fortza de gravidade, afirmende in custa manera sa voluntade de bida issoro. Sa sèrie de sas "Mamas" chi tzitant s'iscultura de sa Sardigna prenuràgica, nde pigat sa forma archètipa e essentziale e s'atentzione a s'espressividade de sa matèria. Sa sensualidade de sa matèria s'agatat fintzas in sos rilievos mannos, chi apartenent a sa cultura de s'arte informale. Una àtera importante caraterìstica est sa punna de sas òperas suas de abèrrere unu diàlogu cun s'ispàtziu a fùrriu e de otènnere una presentada corale e pùblica prus chi privada. De tzitare sa sèrie de sos "letinos" in terra còghida.

Riferimentos modìfica

  1. 1.0 1.1 (IT) ILISSO, Nivola. Ho bussato alle porte di questa città meravigliosa, in ilisso.it. URL consultadu su 27 làmpadas 2019.
  2. (IT) Omar Onnis e Manuelle Mureddu, Illustres. Vita, morte e miracoli di quaranta personalità sarde, Sestu, Domus de Janas, 2019, ISBN 978-88-97084-90-7, OCLC 1124656644. URL consultadu su 6 nadale 2019.
  3. 3.0 3.1 (IT) Giuliana Altea, Costantino Nivola, Nùgoro, Ilisso, 2005, ISBN 88-89188-13-8, OCLC 60436870.
  4. (IT) Mattia Patti, NIVOLA (Nivola Mele), Costantino, in Dizionario biografico degli italiani, vol. 78, Roma, Istituto dell'Enciclopedia Italiana, 2013. URL consultadu su 21 maju 2019.
  5. (IT) Claire A. Nivola, in Gallucci editore. URL consultadu su 1º santandria 2023.
  6. (EN) The Art & Storytelling of Claire A. Nivola, in Carle Museum, 7 maju 2023. URL consultadu su 1º santandria 2023.

Bibliografia modìfica

  • (EN) Giuliana Altea e Antonella Camarda, Formal Autonomy versus Public Participation: The Modernist Monument in Costantino Nivola’s work, in Inbal Ben-Asher Gitler (a incuru de), Monuments and Site-Specific Sculpture in Urban and Rural Space, Cambridge Scholars Publishing, 11 maju 2017, pp. 134-162, ISBN 9781443892711.
  • (IT) Giuliana Altea e Antonella Camarda, Costantino Nivola. La Sintesi delle arti, Nùgoro, Ilisso, 2015, ISBN 8862023359.
  • (EN) Costantino Nivola, Costantino Nivola : 100 years of creativity, a incuru de Renato Miracco, Milanu, Charta, 2012, ISBN 9788881588367.
  • (IT) Maddalena Mameli, Le Corbusier e Costantino Nivola: New York, 1946-1953, Milanu, FrancoAngeli, 2012, ISBN 9788856846287. URL consultadu su 27 làmpadas 2019.
  • (IT) Giuliana Altea (a incuru de), Seguo la traccia nera e sottile. I disegni di Costantino Nivola, Tàtari, Agave, 2011, ISBN 8896547083.
  • (IT) C. Pirovano (a incuru de), Nivola. L’investigazione dello spazio, Nùgoro, Ilisso, 2010, ISBN 8862020597.
  • (IT) Giuliana Altea, Costantino Nivola (PDF), Nùgoro, Ilisso, 2005, ISBN 9788889188132, OCLC 60436870. URL consultadu su 20 nadale 2021 (archiviadu dae s'url originale su 15 nadale 2013).
  • (IT) U. Collu et al., Museo Nivola, Nùgoro, Ilisso, 2004, ISBN 88-89188-26-X.
  • (IT) Sylvie Forestier, Nivola: terrecotte ; opere dello studio Nivola, Amagansett, USA, Milanu, Jaca Book, 2004, ISBN 9788816603059.
  • (IT) Roberto Cassanelli, Ugo Collu e Ornella Selvafolta, Nivola, Fancello, Pintori : percorsi del moderno : dalle arti applicate all'industrial design, Milanu, Jaca Book, 2003, ISBN 8816603046, OCLC 54511432.
  • (IT) Micaela Martegani (a incuru de), Costantino Nivola in Springs, New York-Nùgoro, Parrish Art Museum-Ilisso, 2003, ISBN 8887825645, OCLC 53373537. URL consultadu su 27 làmpadas 2019.
  • (IT) Raffaella Venturi, Dore Ashton e Diego Mormorio, Costantino Nivola : biografia per immagini, con testo di R. Venturi e saggi introduttivi di D. Ashton e D. Mormorio, Nùgoro, Ilisso, 2001, ISBN 888782522X, OCLC 48108087.
  • (IT) Costantino Nivola, Costantino Nivola: sculture, dipinti, disegni, Milanu, Electa, 1999, ISBN 9788843572861.
  • (IT) Alberto Crespi, Fred Licht e Salvatore Naitza, Nivola: dipinti e grafica, Milanu, Jaca Book, 1995, ISBN 8816601698, OCLC 34193622.
  • (IT) Omar Onnis e Manuelle Mureddu, Illustres. Vita, morte e miracoli di quaranta personalità sarde, Sestu, Domus de Janas, 2019, ISBN 978-88-97084-90-7, OCLC 1124656644.
  • U. Collu et al., Nivola dipinti e grafica, Milanu, Jaca Book, 1995.
  • Museo Nivola, Nùgoro, Ilisso, 1995.
  • S. Naitza (a incuru de), Nivola, Nùgoro, Ilisso, 1994.
  • F. Licht, A. Satta, R. Ingersoll, Nivola sculture, Milano, Jaca Book, 1991.
  • R. Bossaglia, P. Cherchi, Nivola, Nùgoro, Ilisso, 1990.
  • M. Volpi, Costantino Nivola, presentazione mostra: Cagliari, Istituto di Antichità, Archeologia e Arte - Facoltà di Lettere e Filosofia, Istituto di discipline artistiche - Facoltà di Magistero, 1973, como in M. Volpi, Artisti contemporanei. Profili, Il Bagatto, Roma 1986

Iscritos modìfica

Àteros progetos modìfica

Ligàmenes esternos modìfica

Controllu de autoridadeVIAF (EN32801759 · ISNI (EN0000 0001 1616 8877 · BNF (FRcb146411394 (data) · Europeana agent/base/147046 · GND (DE119225611 · LCCN (ENn87849470 · NTA (EN263865266 · OL OL353101A · RERO 02-A003642811 · RKD (EN316633 · SBN (ITCFIV025830 · SNAC (ENw6ww7th5 · SUDOC (FR153523514 · Trove (EN1191504 · ULAN (EN500084110 · WorldCat Identities (ENn87-849470

 
Wikimedaglia
Custu est unu de sos artìculos de su mese, est a nàrrere unu de sos mègius artìculos creados e postos in sa pàgina printzipale dae sa comunidade, chi l'at isseberadu pro su mese de austu de su 2019

Candidados pro sos meses benidores

Totu sos artìculos de su mese