Istorbu de personalidade


Articulu in nugoresu

In psichiatria su istòrbu de pessonalidade inditat sos chi tenen, appuntu, una pessonalidade non elastica cuffòrma a s’ambiente sotziale chi los inghìriat, cosa chi podet trisinare impare siat su campu cognitivu, siat cussu affettivu, siat cussu interpessonale e goi sichinde. No est un’istorbu de conca, ca cussu de pessonalidade est in genere prus lepiu, ma sichit a si afforticare in su tempus sende egosintonicu (chi sa pessone etottu non si nd’abbizzat e antzis lu atzetat) e a su matessi tempus alloplasticu (cambiat s’ambiente in ube sa pessone zirat, ma non a issa).

Descritzione modìfica

S’istorbu de pessonalidade paret b’essinde in su pitzoccu a s’acabbu de pitzinnia, cando cumintzat a bènner mannìttu, ma custa zenìa de istorbu podet essere a diversu cufforma a sos mannos. Su faveddu de “istrobu de pessonalidade” si atzapat pro sa prima bìa in su DSM-IV, mancari chi cussos apan una descrizione ja in su DSM III. Unu istorbu de pessonalidade est unu modellu de isperientzia o cumportamentu chi differit meda dae sa curtura chi at pàschiu sa pessone, e si presentat làdinu in su campu affettivu, cognitivu e comportamentale. Su cuntzetu de “istorbu” paret belle brincau a die de oje: sicomente naschit dae sende minore, est a unu modellu de pessonalidade chi nos depimus refèrrer, nandeli “tipu" e nono “istorbu”, pro esempiu, de pessonalidade istrionica.

Classificatzione de su DSM IV modìfica

Sicund’a sa de battor editzione de su “Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorder” (DSM IV) de su Assòtziu de sos Psichiatrias Americanos (APA), bi sun tres “cluster”, est a narrer zenìas, de istorbos de pessonalidade:

GRUPU A modìfica

Su grupu A presentat cumportamentos cussideraos “istranos” in ube su sozetu siche abbandiat pro diffidentzia.

  • Istorbu paranoide de pessonalidade
  • Istorbu ischitzoide de pessonalidade
  • Istorbu ischitzotipicu de pessonalidade

GRUPU B modìfica

Su grupu B presentat cumportamentos cussideraos “teatrales” e “drammaticos”, in prus a peruna empatìa de su sozetu.

  • Istorbu antisotziale de pessonalidade
  • Istorbu borderline de pessonalidade
  • Istorbu istrionicu de pessonalidade
  • Istorbu nartzisisticu de pessonalidade

GRUPU C modìfica

In su grupu C su sozetu tenet bassa autostima e finas timoria de arreu.

  • Istorbu evitante de pessonalidade
  • Istorbu dipendente de pessonalidade
  • Istorbu ossessivu-compulsivu de pessonalidade