Malta: diferèntzias tra is versiones

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Lìnia 1:
'''Malta''' est'una isola e Istadu a 90 km a sud de sa [[Sitzìlia]]. Abitada dae tempos antigos meda, comente testimoniadatestimoniat su tempiu preistoricu de Hagar Qim ( chi significadasignificat Pedra eretta o pedra de su cultu) e de su quartu quintu millenniu prima de [[Cristos]]. Est una republica, de 315 km2 de isterrida e popolatzione unos 400 mizas. Formada de tres isoleddas: Malta, Gozo e Comino. Colonizzadas dae sos fenicios, e a poi dae sos gregos e apoia poi dae sos romanos (218 a.C.) Sos bizantinos anaant dominadu dae su IV a su IX sec. In su 870 l'anaant conchistada sos Arabos e l'anaant tenta po duos seculos, cando est istada conchistada dae sos normannos e diventadadiventat parte de su Regnu de Sicilia. Est passada a poi suta sos Angioinos, sos Aragonesos, e sos Ispagnolos. In su 1530 Carlo V l'adaat tzedida a sos Cavalieri Ospitalieri o Cavalieri de Rodi. Chi dae sos Turcos funifunt catzados dae Rodi sea issoro. DaDae tando sunusunt connoschidos comente Cavalieri di Malta. A Malta anaant devidudepidu sustennere un assediu de sos Turcos po battoro meses fintzas a s'arrivu de sa flotta ispagnola. Tando anaant fortificadu s'isola e fundadu La Valletta, nomene dadu in onore de Jean de la Valette Gran Maestro de sos Cavalieris, chi aiadaaiat guidadu su fraigu, cun su progettu disegnadu dae s'architettu Fratziscu Laparelli inbiadu dae su paba Pio V. Su 1798 s'isola fudifut occupada dae Napoleone chi andaiadaandaiat in Egittu. Sa popolatzione no fut cuntenta e bi est istada una insurretzione, e cun s'agiudu de sa [[Gran Bretagna]] e de su re de Nàpoli , anaant catzadu sos frantzesos( 1800). S'Inghilterra aiadaaiat postu pe in s'Isola detzisa a si la tennere, non ostante sas protestas de su Re de [[Nàpoli]] e de Sitzìlia. In sa segunda gherra mondiale Malta est istada una importante base navale inglesa in su Mediterraneu. In su 1964 Malta diventadadiventat indipendente, ma faghinde parte de su Commonwealth. Malta vivedevivet de pisca, de commerciu e su portu de la Valletta est unu de sos piupius importantes, po sos cantierescantieris navales, e de turismu. A Malta est iscarsa s'abba, e gai s' abba pioana est pretziosa e cantu si podedepodet benidi pijada in cisternas. Calchi cuntierra cun s'Italia, po sos immigrados clandestinos chi arrivanaarrivant dae s'Africa cun barcas, e chi devenedevent essere succurridos in mare...
 
[[ace:Malta]]