Limba tedesca: diferèntzias tra is versiones
Content deleted Content added
No edit summary |
No edit summary |
||
Lìnia 1:
{{Variant|CAM}}
{{Variant|NUG}}
Su '''tedescu''' (''die Deutsche Sprache, das Deutsche'') est una limba de sa truma olandesu-
Est sa limba germànica prus difùndia in su mundu a pustis de s'[[limba ingresa|ingresu]].
Line 7 ⟶ 8:
Cun unus 112 millionis fueddantis postus in 38 istadus est una limba pluricèntrica che s'ingresu. Ddui funt ìsulas linguìsticas in totu is cuntinentis e calincunas esistint giai dae parici sèculus.
==Lessicu==
Sa prus parte de sos vocabulos in tedescu bènit dae sa camba germanica de sas limbas indo-europeas, mancàri chi bi nd'àpat puru una minorìa picàdas dae su [[Limba frantzesa|frantzesu]], [[Limba latina|latinu]] e, pagòra, dae s'inglesu. Est una cosa ispantòsa chi su tedescu bòrtet paràgulas istrànzas fachènde imprèu de s'imbentàrju germanicu ebbìa: est de gai chi Notker III di Santu Gallu fit resessiu a bortare sos trattàos aristotelicos in tedescu anticu lìmpiu in s'annu de Milli. Oje in dìe, podìmus atzapàre pro esempiu '' Fernseher /'fɛɐnˌze:(ɐ)/ '', chi lu cumpònen ''fern'' (attèsu) e ''sehen'' (bìer), chi est sa bortàda esatta de su faveddu grecu-latinu televisione.
A prima ocràda, su lessicu tedescu est malu a cumprènder. Tòcat puru a ischìre chi una parte manna de lùmenes est una bortàda a sa lìttera dae su latìnu. Eddùncas, fìntzas de manèra indiretta, si pòdet iscumbatàre s'internassionalidàde de sos limbàzos, mascamènte in su campu de cosas chi pertènen a sa crèsia (pro esempiu, ''die Wieder-aufersteh-ung'' = ''re-surrect-io''). Fìntzas sas paragulas chi su tedescu at picàu dae su latìnu si acàttan meda prus a s'ispìssu de cantu unu si pòdat isettàre, pro esempiu ''nüchtern'' ("a jaunu", dae ''nocturnus''), ''keusch'' ("castu", dae ''conscius''), ''die Laune'' ("s'animu", dae ''luna''), ''die Ziegel'' (dae ''tegula''), ''die Pfeife'' (dae ''pipa'') oppuru ''kosten'' (omonimu de ''gustare'' e ''constare''), ''kaufen'' ("comporàre", dae ''caupo'', in sardu tzilleràrju) e gai sichìnde.
| |||