Impèriu Russu: diferèntzias tra is versiones

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Lìnia 4:
S''''impèriu Russu''' (in [[limba russa|russu]]: '''Российская империя''', trasliterdu: ''Rossijskaja Imperja'') fiat un'istadu transcontinentale esistidu intre 1721 a s'austu 1917, annu de decraratzione de sa repùblica. Su territòriu s'isterriat de su [[Mare Balticu|mare Bàlticu]] a s'[[otzèanu Patzìficu]], ammuntende totu s'estu de [[Europa]] e totu sa parte setentrionale de s'[[Asia|Àsia]]. Sa capitale fiat [[San Pietroburgo|Santu Petersburgu]] (torrada a batiare ''Petrograd'' in su 1914).
 
A sa fine de su de 19 sèculos s'impèriu fiataiat azuntu a s'istèrrida massima de 24.769.700 km², sende chi fintzas a su 1867 nde faghiat parte fintzas s'[[Alaska]], e a s'iscòpiu de sa [[prima gherra mundiale]] contaiat unos 160.750.000 de bividores de chie sa majoria (prus de su 70%) biviat in sa parte [[Europa|europea]] de s'istadu.
 
Prus de 100 grupos ètnicos diferentes bi biviant, duncas fiat unu istadu multiètnicu e no unu istadu natzionale. Is de ètnia russa rapresentaiant petzi unu 45% de sa populatzione, is àteros grupos fiant is [[repùblicas bàlticas|pòpulos bàlticos]], [[bielorussia|bielorussos]], [[ucraina|ucrainos]], [[polònia|polonesos]], [[moldàvia|moldavos]], [[caucaso|caucàsicos]], [[finlandia|finlandesos]], is pòpulos de [[Àsia tzentrale]] e [[Turchia|turcos]].
 
Sa forma de istadu fiat sa de una monarchia eredària, ghiada de unu imperadore autocràticu (su ''tzar'') de dinastia [[Romanov]]. Su [[crèsia ortodossa|cristianèsimu ortodossu]] fiat religione uffitziale, cuntrollada de su Tzar peri su [[Santu-Sìnodu]].
 
Is bividores fiant divìdidos in classes intre chi s'agataiant is ''dvoryanstvo'' (nobilesa), su cleru, is cummertziantes, is ''mechtchantsvo'' (cummertziantes minores), is [[cosacos]] e is messajos (lìberos, de s'Istadu o de sa nobilesa). Is nadios de [[Sibèria]] fiant registrados uffitzialmente che ''inorodsty'' (istràngios).
 
In su 1914 s'impèriu fiat istadu partzidu in 81 guvernadorados e 20 oblast (regiones). A custos s'azunghiant is istados [[vassallidade|vassallos]] e is protetorados, chi fiant su [[Khanadu de Bukhara]], su [[Khanadu de Khiva]] e a pustis de su 1914, [[Tuva]]. S'impèriu cumprendiat fintzas su [[rènniu de Polònia]] (1815-1915) assignadu a sa Rùssia durante su [[cungressu de Vienna]], e su [[ducadu de Finlàndia]] (1809-1917).
[[Categoria:Istòria]]