Germània nazista: diferèntzias tra is versiones

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Lìnia 6:
Cun '''Germània nazista''', o '''Germània natzional-sotzialista''' o '''Reich de Tres''' si inditat s'[[Germània|istadu tedescu]] ghiadu de [[Adolf Hitler]] de su 1933, annu cando fiat eleghidu cantzelleri, a su 1945, annu de s'acabu de sa [[segunda gherra mundiale]] e de sa derrota de sos [[nazismu|nazistas]].
 
Su sistema istatale suo fiat militare e de tipu totalitàriu, apoderadu susetotu subra sa figura carismàtica de su ''Führer'' (trubadore, ghiadore) [[Adolf Hitler]]. Su Reich de Tres est responsàbile de s'iscòpiu de sa [[segunda gherra mundiale]] in [[Europa]], durante chi s'est mantzadu, intre àteros crìmenes de massa, de su genotzìdiu de sos ebreos ([[OlòcaustuOlocàustu|Shoah]]) e de sos [[pòpulu rom|rom]] ([[Porajmos]]) de [[Europa]], de sa bochidura sistemàtica de màrturos mentales e fìsicos.
 
Sende chi sa costitutzione promulgada cun sa [[repùblica de Weimar]] non fiat istada abrogada, in sos atos amministrativos e polìticos su nùmene uffitziale suo at sighidu a èssere ''Deutsches Reich'' (Impèriu Tedescu) fintzas a su 1945. A partire de su 1943 fiat sa paraula « Grossdeutsches Reich » (Grandu Impèriu Tedescu) li fiat prefèrida de maigantos rapresentantes suos.
Lìnia 16:
S'artziada a pòdere de sos nazistas fiat acumpangiada de ampru apògiu populare ma fintzas de totu is òrganos de s'istadu. Su nazismu at difatis tentu su mèritu de torrare istabilidade econòmica e assentadura sotziale a una [[Germània]] bisastrada de sa [[prima gherra mundiale]] de in ue non resissiat a si pesare, e imbestida de sa [[Crisi econòmica de su '29|crisi econòmica]] de sos annos 30 de su de 20 sèculos in manera fintzas prus grae chi non in sos àteros istados.
 
Sa dotrina nazista s'apoderaiat però subra printzìpios [[Ratzismu|ratzistas]] chi susteniant sa superioridade de sos tedescos (sos ''arianos'') a totu sos àteros pòpulos chi fiant de impedìtziu a su cumprimentu issoro. In particulare discrimenaiant sos [[pòpulos islavos|islavos]], chi in s'intentu issoro a pustis de los cunchistare diant dèpere èssere abbadinados e tentos che tzeracos, ma fintzas sos bividortes de [[Italia de giassugiosso|Itàlia meridionale]] fiant cunsiderados inferiores.
 
Pro su chi pertocat sos [[ebreos]], custos fiant bistos e rapresentados de sa propaganda che parassitos de sa sotziedade, lezos e infidados, chi furaiant richesa a sos arianos onestos. Tarea de s'ordinamentu istatale nazista fiat sa de limpiare sa sotziedade tedesca de issos, a primu allindende·los, a coa ispederdende·los fisicamente in campos de istermìniu o fintzas degollos de massa durante sos rastrellamentos.