Iscravidade: diferèntzias tra is versiones
Content deleted Content added
Pàgina creada cun '{{Variant|LSC}}S''''iscravidade''' est sa cunditzione de su chi est privadu de sa libertade, chi est fatu propiedade - e duncas isfrutàbile e bendìbile che unu bene mat…' |
No edit summary |
||
Lìnia 1:
{{Variant|LSC}}
{{Variant|LSC}}S''''iscravidade''' est sa cunditzione de su chi est privadu de sa [[libertade]], chi est fatu propiedade - e duncas isfrutàbile e bendìbile che unu bene materiale - de un'àteru.▼
[[File:024debret.jpg|thumb|245x245px|Illistratzione de iscravidade in [[Brasile]]]]
[[File:Triangular trade.svg|thumb|243x243px|Triàngulu de su traficu de iscravos intre [[Europa]], [[Africa]] e [[Amèrica]]]]
[[File:Modern incidence of slavery.png|thumb|242x242px|àreas de su mundu in ue galu s'agatat iscravidade]]
▲
Definìbile che una ''aina animada'' de [[Aristotele|Aristòtele]] (''[[Ética Nicomachea]]'', VI, cap. VIII-XIII), s'iscravu s'iscerat de su tzeracu, de su presoneri o de su fortzadu (totu cunditziones a curtzu de s'isfrutu) e de s'animale de traballu, dae unu istatutu pròpiu, determinadu dae règulas (costumenes, leges etz...) chi balent in su paisu e s'època cunsiderada. Sunt règulas chi apostivigant sas cunditziones chi betint a s'iscravidade e sas chi faghent a modu chi bi si istorret, sos tremenes impostos a su mere, sos de libertade e amparu chi s'iscravu sighit a tènnere, fintzas ite cunsìderu de umanidade (s'ànima segundu bisura religiosa) li si reconnoschet. S'afrancadura de un'iscravu (dada dae su mere o dae s'autoridade chi l'istat subra) nde faghet unu ''afrancadu'', chi tenet istatus simbillante a unu ordinàriu.
Sos negùscios negrieros transatlànticos e orientales sunt sos esempros prus emblemàticos de pratichesas de cummèrtzios de iscravos, dadu dae su fatu chi apant tentu durada de paritzos sèculos e chi apant tocadu a mesu deghinas de milliones de pessones, cun effetos istòricos chi pertocant mescamente s'[[Àfrica sub-sahariana]], sos [[Istados Unidos de Amèrica]], sos istados [[Caràibes|caraìbicos]] e de s'[[Amèrica Meridionale|Amèrica meridionale]].
Mancari cundennada fatuvatu fintzas de antighidade siat de autoridades morales, siat polìticas, s'iscravidade at cherfidu tempus meda logu in antis de lu pòdere afines abolire e controire de sas diferentes decraratziones de sos deretos de s'òmine. Oe est uffitzialmente preubidu, ma est pretzisu nàrrere chi atos che traballos fortzosos, tzerachias pro dèpidos, cojas fortzosas e isfrutu sessuale, oe in die subèschidas sunt totu formas de iscravidade.
In [[Sardigna]], durante s'[[Judicados sardos|època giudigale]] sa de s'iscravidade fiat chistione
| |||