Sardu nugoresu: diferèntzias tra is versiones

Content deleted Content added
Sa "i" semicunsonàntica est iscria comente "j".
Lìnia 1:
{{variant|NUG}}
[[File:Sardinia Language Map.png|thumb|200px|right|Sos limbazos de sa Sardinna]]
Su '''nugoresu''' est su limbazu chi pertenet a sa [[limba sarda]] e chi si faveddat in sa bidda de [[Nùgoro]]. IschirriandeIschirrjande su sardu in duas macrovariantesmacrovarjantes su nugoresu diat resurtare unu limbazu [[Sardu logudoresu|logudoresu]], mancari chi b'apat fenòmenos morfolòzicos e fonèticos chi l'acurtzianacurtzjan fintzas a su [[Sardu campidanesu|campidanesu]], e in su lèssicu nugoresu b'at paràgulas meda chi bi sunsunt in campidanesu puru.
Mancari chi Nùgoro siat in Barbàgia, su nugoresu no est unu limbazu barbaritzinu, comente sunsunt imbetzes sos limbazos de sas biddas chi sunsunt a làcana a Sud: su ''mamujadinu'', s' ''ulianesuuljanesu'' e s' ''orgolesu''.
Sos limbazos chi s'assimizan de prus sunsunt sos de sas biddas chi bi sun a Ponente: [[Oroteddi]], [[Onieri|Onjeri]], [[Orane]] e [[Sarule]], sas diferèntziasdiferentzjas de pronùntziapronuntzja chin custos limbazos sunsunt pacas.
In sas biddas chi bi sun a Nord-Ovest, [[Benetuti]], [[Nule]] e gai sichinde si faveddat su ''costerinu'', chi est a midade traintre su nugoresu e su logudoresu.
A nord b'at [[Orune]] chi tenet unu limbazu suo chind una pronùntziapronuntzja diversa dae sas àteras biddas chi tenet acurtzu, ma b'at cosas chi s'assimizan a su nugoresu, a su costerinu e a su bitichesu.
Sas àteras biddas chi bi sunsunt a nord e a nord-est tenentenent limbazos chi s'assimizan intr'intre 'ede issos: su ''bitichesu'', su ''luvulesu'', s' ''onaniesuonanjesu'' e sos limbazos ''baroniesosbaronjesos''.
A orienteorjente b'at su ''durgalesu'' chi tenet cosas chi s'assimizan a su baroniesubaronjesu, a su nugoresu e a su barbaritzinu.
Carchi linguista cussiderat custos limbazos comente chi siansiant un'ùnica macrovariantemacrovarjante, chi mutinmutint "nugoresu".
 
==Carchi regula de fonosintassi==
In totu sos limbazos sardos sunsunt importantes meda sos fenòmenos fonosintàticos. Est a nàrrere, totu cussas règulas chi fachenfachent mudare su sonu a s'incumintzu e a s'acabbu de una paràgula a sicunda de cale sonu b'at in sa paragulaparàgula prima e in sa chi b'at a pustis.
 
EST IMPORTANTE A AMMENTARE CHI CUSTAS SUNSUNT REGULASRÈGULAS CHI AZUDAN A FAVEDDARE E LEGHERE BENE, MA NONNO BALENBALENT CANDO SEMUS ISCRIENDE.
 
Pro custas règulas, sa paràgula EST (sa persona 'ede tres de su presente (indicativu) de su verbu èssere), in Nùgoro si podet nàrrere in bator maneras diversas a sicunda de inube s'acatat ind una frase:
 
EST + vocale* = EST; esèmpiuesèmpju: est issu (si leghet '''est issu''')
 
EST + cunsonante* (francu sas serradas surdas C, P, T; e francu sa S) = ER; es: est bellu ( si leghet '''er bellu''')
Lìnia 25:
EST ( prima de una pausa, o acabbande un'arrèjonu)= ESTE; es: issu est, ( si leghet '''issu este''')
 
Pro sa mantessi resone, sas paragulas chi acabbanacabbant chin S, cando a pustis atzapan una consonante (francu C, T, P, S) mudanmudant sa S in R:
*S <> B = R <> B ; es. sos benes (pron. so'''r''' benes<small>e</small>)
*S <> D = R <> D ; es. sos durches (pron. so'''r''' durches<small>e</small>)
Lìnia 41:
e gai sichinde...
 
In sas paràgulas chi acabbanacabbant chin R, cando a pustis atzapan una de sas cunsonantes P, T, C, S, sa R si leghet S: (es. narrer cosa si leghet narre'''s''' cosa; cando a pustis b'at una paràgula chi comintzat chind un'àtera cunsonante o chind una vocale sa R abbarrat R.
 
In sas paràgulas chi acabban chin T, cando a pustis atzapan una cunsonante (calesisiat cunsonante), sa T non si leghet; si leghet petzi cando a pustis b'at una vocale.
 
Cando una paràgula acabbat chind una cunsonante, si a pustis b'at una pausa o finit s'arrejonuarrèjonu, si nat una vocale in prus chi est uguale a s'urtima vocale sede sa paràgula.
 
In sos ateros limbazos sardos, campidanesos e logudoresos, cando una cunsonante serrada surda addobiataddobjat una vocale, mudat ind una cunsonante aprossimante sonora. In custa manera: C>G; T>D P>B.
es. in campidanesu su pani si nat su '''b'''ani ( ma abbarrat uguale a pustis de cunsonante es. is '''p'''anisi).
es. in logudoresu su cane si nat su '''g'''ane ( ma abbarrat uguale a pustis de cunsonante es. sos '''c'''anese)
Lìnia 53:
es. in logudoresu "cras torrat" si leghet "cras torra'''d'''a"
 
IN NUGORO E IN SAS BIDDAS ACURTZU, c, p, t SI LEGHEN SEMPER COMENTE SUNSUNT ISCRITAS.
 
==Boches curreladas==