Paraguay: diferèntzias tra is versiones
Content deleted Content added
mNo edit summary |
No edit summary |
||
Lìnia 1:
{{coord|format=dms|display=title}}{{Variant|LSC}}Su '''Paraguay''' (in [[limba Guaranì|guaranì]]: '''Paraguái'''), ufitzialmente '''Repùblica de Paraguay''' (in ispagnolu: ''República del Paraguay''; in guaranì: ''Tetã Paraguái''), est unu istadu chene bessida a mare chi s'agatat in s'àrea tzentrale de s'[[Amèrica meridionale]], lacanende in su sud e sud estu cun s'[[Argentina]], in s'estu e norte-estu cun su [[Brasile]], in su norte-ovest cun sa [[Bolìvia]]. S'istadu est atraessadu de su [[riu Paraguay]] chi bi colat in mesu, de norte manu a sud. Sende postu in posidura tzentrale, carchi borta si faghet riferimentu a su Paraguay che ''Coro de su Sudamèrica''. Sa capitale est [[Asunción]].
Su Paraguay tenet populatzione istimada a unos 6.7 milliones, sa majoria de sos cales bivet in s'àrea sud-orientale de s'istadu. Sa capitale, [[Asunción]], contat casi su de tres unu de totu sa populatzione de s'istadu.
Su pòpulu indìgenu [[pòpulu guaranì|guaranì]] at bìvidu in s'estu de s'atuale paraguay pro a su nessi unu mellènniu in antis chi sos [[impèriu ispagnolu|ispagnolos]] arribarent in su de 16 sèculos. Su Paraguay de ponente, su [[Gran Chaco]], fiat populadu dae nòmades intre chie sos prus numerosos fiant sos [[guayucuru]]. In su de 17 sèculos, una missione [[gesuitas|gesuita]] aiat intradu su cristianèsimu e sa cultura ispagnola in sa regione. Su Paraguay fiat una colònia perifèrica de s'[[impèriu Ispagnolu]], cun pagos tzentros urbanos e bividores. A fatu de s'indipendèntzia dae Ispagna, ganada in su 1811, fiat guvernadu dae una nera de [[ditadura|ditadores]] chi generalmente incoragiant polìticas isolatzionistas e protetzionistas.
A fatu de sa [[gherra paraguaiana]] de su 1864-1870, s'istadu aiat pèrdidu du 60-70% de sa populatzione che cussighèntzia de sa gherra e de sas maladias, e fintzas unos 140.000 km², su de bator unu de su territòriu, chi fiat annessionadu dae [[Argentina]] e [[Brasile]].
Durante su de 20 sèculos, su Paraguay aiat sighidu a aguantare guvernos autoritàrios, fintzas a su regìmene de [[Alfredo Stroessner]], a chie si depet sa prus ditadura militare de prus longa durada in totu s'istòria de su [[Sudamèrica]], dae su 1954 a su 1989. Fiat bogadu de unu corpu de istadu militare. Sas primas eletziones lìberas e multi-partìticas (e sa legalizatzione de su partidu comunista), fiant ordingiadas in su 1993. Unu annu a sighire, su Parguay impare a s'[[Argentina]], a su [[Brasile]] e a s'[[Uruguay]] aiant fundadu su [[Mercosur]], un'organizatzione e cooperatzione econòmica.
Contrassemper a sa majoria de s'[[Amèrica latina]], sa cultura e sa limba indìgena, su guaranì, abarrant meda influentes. Sa majoria de sa populatzione si definit metitzu, fatu chi isprigat s'ammesturu intre diferentes grupos ètnicos. Su [[limba guaranì|guaranì]] est reconnotu che limba ufitziale paris a s'[[limba ispagnola|ispagnolu]] e ambaduas sas limbas sunt amprosamente faeddadas in s'istadu.
==Àteros progetos==
{{commons|Paraguay}}
[[Categoria:Natziones de s'America]]
| |||