Àrabos: diferèntzias tra is versiones

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Lìnia 5:
 
Oe in die sos àrabos sunt unos 450 milliones, sa majoria de sos cales bivet in istados chi adillint a sa [[Liga Àraba]] e costiùint de fatu su grupu ètnicu prus mannu de su mundu a segus de sos [[Tzina|tzinesos]]. Atualmente resultant partzidos in una bintina de istados.
 
De bisura linguìstica sunt fentomadas petzi carchis iscritas in [[Limba araba|limba àraba]] o cun arabismos, ma totus iscritas cun àteros alfabetos, foras pro s'[[istele de Namara]] de su 329 p.C.
 
Su primu ammentu de sos àrabos remontat a sa metade de su de 9 sèculos a.C. che pòpulu tribale de su sud-est de sa [[Sìria]] e su norte de sa [[penìsula aràbica]]. Resurtat chi sos àrabos s'agataiant suta vassallàgiu de s'[[impèriu Neo-Assiru]] (911-612 a.C.) e sos impèrios sighidores Neo-Babilonesu, Achemènide, Seleutzìda e Pàrticu.
 
De bisura linguìstica, a primìtziu sunt fentomadas petzi carchis iscritas in [[Limba araba|limba àraba]] o cun arabismos, ma totus iscritas cun àteros alfabetos, foras pro s'[[istele de Namara]] de su 329 p.C.
Intre su segundu e su de 5 sèculos p.C. sos àrabos che grùstiu de tribùs s'ispèrdent in sas fontes. Torrant a cumpàrrere in su de 4-5 sèculos che minoria de làcana in su sud de su [[rènniu himyarita]] e in su norte de su [[rènniu gasànide]]. In cust'època sos arabòfonos, cun relatu particulare a sos personàgios seberados che famados antitzipadores dae sos istudiosos àrabos-islàmicos, iscrieant in àteras limbas: gregu, aramàicu e sudaràbicu.
 
Intre su segundu e su de 5 sèculos p.C. sos àrabos che grùstiu de tribùs s'ispèrdent in sas fontes. Torrant a cumpàrrere in su de 4-5 sèculos che minoria de làcana in su sud de su [[rènniu himyarita]] e in su norte de su [[rènniu gasànide]]. In cust'època sos arabòfonos, cun relatu particulare a sos personàgios seberados che famados antitzipadores dae sos istudiosos àrabos-islàmicos afatantes, galu iscrieant in àteras limbas: gregu, aramàicu e sudaràbicu.
 
A fines, in su de 7 sèculos, sa limba e sos àrabos che pòpulu si fiant abertos a su mundu pro more de su [[Coranu]] e de sa [[Islam|fide islàmica]]. Su Profeta[[Maometto|Maoma]] fiat mortu in su 632, a pustis de entrare in triunfu in [[Sa Meca]] in s'annu 630: fiat inghitzada gasi s'entidade polìtica connota che [[Califadu de sos Rashidun]] (Califadu de sos Ortodossos o, faddinamente, de sos bene ghiados).
 
Ghiados de bator Califos chi fiant istados meda a curtzu a su Profeta, sos àrabos diant conchistare territòrios meda istèrridos, ispaniende·si·nche cun lestresa manna. Cust'esprièntziaesperièntzia diat agabbare in su 661, lassende logu a su [[Califadu de sos Omeyas]] chi si fiant arrogaduarrogados su nùmene de ''àrabos'', lassende a sos prus reghentes cunvertidos a s'islam s'etònimu de pertenèntzia (sirianos, persianos, ...).