Malaìsia: diferèntzias tra is versiones
Content deleted Content added
No edit summary |
No edit summary |
||
Lìnia 1:
{{coord|format=dms|display=title}}{{Variant|LSC}}
{{coord|format=dms|display=title}}{{Variant|LSC}}Sa '''Malaìsia''' est un'istadu federale de s'[[Àsia]] sud-orientale. Cunsistet de trèighi istados e tres territòrios federales, cun un'àrea de 329.847 km². Sa capitale est [[Kuala Lumpur]] ma [[Putrajaya]] est sa sede de su guvernu. Tenet una populatzione de 20 milliones de bividores ispaniada in unu territòriu divididu in duas regiones dae su [[mare de sa Tzina Meridionale]]. Sa Malaìsia peninsulare s'agatat in sa [[penìsula de Malaìsia]] e làcanat in su norte cun sa [[Tailàndia]] e in su sud cun [[Singapore]]. Sa Malaìsia orientale, est situada a sa zona setentrionale de [[Bòrneu]] e làcanat in su sud cun s'[[Indonèsia]] e in su norte cun su [[Brunei]]. Est posta a curtzu de s'[[ecuadore]] e su clima est tropicale.▼
[[File:Flag of Malaysia.svg|thumb|245x245px|Bandera]]
[[File:Malaysia (orthographic projection).svg|thumb|243x243px|Posidura in su mundu]]
▲
Su cabu de Istadu est su monarca [[Yang Pertuan Agong]], e su de su Guvernu est su primu ministru. Sos fundamentos de su guvernu suo pigant a puntu de riferimentu su sistema parlamentare de [[Westminster]].
Su paisu at comintzadu a esìstere comente a istadu unidu petzi in su [[1963]]; in antis (partende dae su de 18 sèculos) fiat istadu unu territòriu dominadu dae su [[Rennu Unidu]] mediante s'apodentamentu de una sèrie de colònias. Sa metade orientale fiat cumposta dae rènnios separados, connotos comente a [[Malaìsia britànnica]] fintzas a s'isparzimentu suo su [[1946]], e s'est torradu a ordingiare che Unione de Malaìsia. A causa de s'opositzione manna, s'est torrada a organizare un'àtera borta comente Federatzione Malaìsia in s'annu [[1948]], e at otentu s'indipendèntzia su 31 de austu de su [[1957]]. [[Singapore]], [[Sarawak]], su [[Bòrneu Setentrionale]] e sa Federatzione si sunt unidas pro cunformare Malaìsia su 16 de cabudanne de su [[1963]]. Ma dae primìtziu si sunt presentadas tensiones fortes chi ant cunduidu a unu cunflitu armadu cun s'[[Indonesia|Indonèsia]] e a s'espulsione de Singapore. Durante sa segunda metade de su de 20 sèculos su paisu a bìvidu unu boom econòmicu chi l'at permìtidu de s'isvilupare cun lestresa. Sa crèschida de sos annos 1980 e 1990, cun una mèdia de su 8% dae su 1991 a su 1997, at mudadu sa Malaìsia in unu paisu de reghente industrializatzione. Sende chi est unu de sos tres paisos chi cuntrollant s'[[istrintu dae Malaca]], su cummèrtziu internatzionale est parte essentziale de s'economia sua. Est arribada agiomai a èssere s'esportadore printzipale de [[Istàngiu (elementu chìmicu)|istàngiu]], [[gomma]] e [[ògiu de prama]]. A s'atividade industriale currispondet unu perchentu de sa richesa econòmica. Contat fintzas subra una biodiversidade manna de flora e fàuna, e est cunsideradu unu de sos degheoto paisos megadiversos.
Sos malesos costituint sa parte majore de sa populatzione natzionale. Puru b'ant de cunsiderare comunidades [[Tzina|tzinesas]] e [[Ìndia|indianas]].
| |||