Wikipedia

Repùblica Ceca: diferèntzias tra is versiones

Browse history interactively
← Càmbiu in segusCàmbiu in antis →
Content deleted Content added
VisualeWikitext
No edit summary
No edit summary
Lìnia 1:
{{coord|format=dms|display=title}}
{{Variant|LSC}}
[[File:Flag of the Czech Republic.svg|thumb|246x246px|Bandèlla de sa Repùblica CecaTzeca]]
[[File:Czech Republic in European Union.svg|thumb|245x245px]]
Sa '''Repùbbrica CecaTzeca''' (in [[limba ceca|cecu]] ''Česká republika''), narada fintzas '''Cèchia''' (in [[limba ceca|cecu]] ''Česko''), est unu istadu de s'[[Europa tzentrale]], chi faghet parte de s'[[Unione Europea]]. Sa capitale e tzitade prus manna est [[Praga]].
 
== Geografia ==
Lìnia 13:
 
== Istòria ==
S'istadu Cecutzecu fiat formadu a s'acabu de su de 9 sèculos comente [[Ducadu de Boèmia]], suta su [[Grandu impèriu Moravu]]. A fatu de sa ruta de s'impèriu in su 907, su tzentru de su pòdere fiat tramudadu a Boèmia, suta sos [[Premislidos|Premislidos.]]
 
In su 1004 su ducadu fiat reconnotu formalmente che parte de s'[[Impèriu Romanu Sagradu]] in ue diat tènnere unu votu in sas eletziones. Fiat fatu [[Rennu de Boèmia]] in su 1212 e aiat azuntu istèrrida massima in su de 14 sèculos. Su rennu de Boèmia non teniat domìniu isceti subra sa Boèmia, ma fintzas subra àteros territòrios chi, impare formaiant sa [[Corona de Boèmia]].
Lìnia 23:
Cun s'iscontzu de s'Impèriu Romanu Sagradu de su 1806, su rennu de Boèmia fiat fatu parte de s'[[Impèriu Austrìacu]]. In su de 19 sèculos, sa Cèchia fiat s'àrea prus industrializada de s'impèriu.
 
Sa CèchiaTzèchia diat balangiare indipendèntzia cun nùmene de [[Tzecoslovàchia|repùblicarepùbbrica de CecoslovàchiaTzecoslovàchia]] impare a s'Islovàchia a pustis de sa prima gherra mundiale, in su 1918, sende chi s'[[Impèriu Àustro-Ungheresu]] fiat istadu derrotadu e a cusseguèntzia de custu fatu fiat collassadu.
[[File:Münchner abkommen5 es.svg|thumb|267x267px|Acontèssidas sighidas a sos acòrdios de München chi ant tentu s'isocntzu de sa CecoslovàchiaTzecoslovàchia a resurtu]]
In sos annos 30, sa Cecoslovàchia fiat su solu istadu de s'[[Europa tzentrale]] chi si poderaret cun istitutziones democràticas. Sa Cèchia fiat su primu territòriu chi sa [[Germània nazista]] diat ocupare. Fintzas a sa fine de sa segunda gherra mundiale difatis, totu s'àrea de sos montes [[Sudetos]] fiat populada dae unos 3 milliones de bividores [[limba tedesca|tedescos]], chi in ie fiant etnia de majoria.
 
Sos nazistas, segundu sos [[acòrdios de München]] si fiant in antis annessionados su territòriu de Sudetos in su 1938, a coa in su 1939, a gherra comintzada, totu sa CèchiaTzèchia. Sa CecoslovàchiaTzecoslovàchia diat acabare de esìstere comente istadu pro totu sa durada de sa gherra.
 
Sa CecoslavàchiaTzecoslavàchia fiat liberada dae sas tropas [[Unione Sovietica|sovièticas]] e dae sas fortzas [[Istados Unidos de Amèrica|americanas]] in su 1945. Sa majoria de sos bividores tedescos fiant bogados a pustis de sa gherra. In su 1946 su partidu comunista de Cecoslovàchia aiat bìnchidu sas eletziones e a fatu de unu corpu de istadu de su 1948, fiat fatu istadu comunista suta influèntzia soviètica.
[[File:Havla 1989.jpg|left|thumb|272x272px|Manifestada durante sa Rivolutzione de Velludu]]
In su 1968 su malcuntentu contra su regimene aiat betidu a unu movimentu de reformas chi punnaiat a intrare istitutziones democràticas in intro de unu istadu cun istrutura comunista, in sa chi diat pois pigare nùmene de [[Beranu de Praga]]. Su tentativu diat però èssere ismurriadu cun s'invasione soviètica de s'istadu. S'ocupatzione diat durare fintzas a su 1989, annu de sa [[Rebolussione de pannarrigada|Rivolutzione de Velludu]], cando su regìmene comunista fiat collassadu e fiat formada una repùblica multipartìtica.
Lìnia 36:
 
== Economia ==
Mancari sa tramudantzia a s'economia de mercadu, sa RepùblicaRepùbbrica Ceca tenet oe istandards addelantados cun unu rèdditu peròmine a s'82% de sa mèdia europea. Est unu de sos istados prus ricos e istàbile intre sos chi post-comunistas cun crèschida cada annu superiore a su 6%. Sa manna parte de s'economia est istada privatizada.
 
Dae su 2004, annu cando est diventada membru de s'[[Unione Europea]], sa RepùblicaRepùbrica CecaTzeca est parte de s'[[àrea de Schengen]].
 
== Demografia ==
Sa majoria de sos bividores de sa RepùblicaRepùbbrica CecaTzeca sunt de etnia [[Boèmia|ceca]] (63.7%), sighint [[Moràvia|moravos]] (4.9%), [[Islovàchia|islovacos]] (1.9%) [[Islèsia|islesianos]], [[Polonia|polonesos]] e [[Germania|tedescos]]. Unu 26% de sa populatzione no at ispetzificadu de apartènnere a una etnia in particulare.
 
Sos cecos sunt unu de sos pòpulos prus pagu religiosos de su mundu, cun unu perchentu de 37% de àteos. Istoricamente est unu pòpulu tollerante e fintzas indiferente subra chistiones chi pertocant sa religione. Sa religione de majoria est su catolitzèsimu, sighit su protestantèsimu cun cunfessiones bàrias.
Bogadu dae "https://sc.wikipedia.org/wiki/Repùblica_Ceca"