Limba grega: diferèntzias tra is versiones

Content deleted Content added
No edit summary
Etichetas: Modìfica dae dispositivu mòbile Modìfica pro su web mòbile
Etichetas: Modìfica dae dispositivu mòbile Modìfica pro su web mòbile
Lìnia 7:
Faghet a pratzire s'istòria de sa limba grega in unas cantas fases:
==== Protogregu ====
Cun custu nomennome indidamusnois indicamus sa fase prus antiga de sa limba grega,narata connotaa nois gratzias a petzi de recumponidura interna; dae issa calant totutottus sos dialetosdialettos gregos de s'edade istòrica, ma fiat diferentedifferente dedae s'antipassadu comune protoindoeuropeuprotoindoeuropeo. Pensamus ca lu faedderentfavedderant a su comentzus'initziu de su [[millènniu II a.C.]] in sa penìsula balcànica, ma semus galu resonende de sos tempos pretzisos de aposentamentu de sos Gregos in sa penìsula ellènica.
 
==== Miceneu ====
Est susa gregulimba chi connoschimus gràtzias a sas tauleddas chi benint dae Pilu datadas [[1200 a.C.]] iscritas in s' arfabetu [[lineare B]], una iscritura sillàbica chi fiat unu adatamentu a su gregu miceneu de sa lineare A, chi sos minòicos impreaiant pro iscrier sa limba issoro in s' Isula de [[Creta]], chi finasfintzas a oe nois non podimus lègere. Su miceneu est de unu tempus intre su sèculu XIV a.C. e su [[sèculu XII a.C.]]. Custa limba presentat caràteres proprios chi no permitentpermittent a la cunsiderare sa antepassada comuna de totu sos dialetos de su millènniu I a.C., mancari su ''status'' suo (dialetu gregu faeddadufaveddadu a beru o puru limbàgiu istilisadu dae sa iscritura) e sa posturaposidura sua in sa crassificatzione de sos dialetos gregos est terrinu de chistione. Pro su prus, pensant chi assimigit a s'arcàdicu-cipriota.
 
==== Gregu arcàicu e cràssicu ====
 
==== Gregu ellenìsticu o ''koiné diálektos'' o ("limba comuna") o "Alexandrinè koiné" (limba alessandrina) ====
LeSos conquistebattallas dide [[Alessandro MagnoMagnu]] e lasa diffusione dellade sa cultura grecagrega inintre una vastissimamanna area favorisconofaboribant los'isviluppu sviluppode di ununa linguaggiolimba comunecomuna, chechi superipermettant lede divisioni dialettalisuperare delsos grecodivisiones arcaicodialettales de su gregu antigu e classicoclassicu. QuestaCusta lingualimba comunecomuna, onarata puru ''koiné'', si basaest sull'attico,basada depuratodae daisu suoidialettu trattiatticu, piùdepurado caratteristicidae eparoles consuas interferenzeprus da partecaratteristiches die altricun dialettiinterferentze (soprattuttodae loatros ionico)dialettos. QuestaCusta lingualimba rimaseest istada in usousu perpro tuttatotu lsos annos de s'etàetade ellenistica e romana, costituendocostituendes lasa lingualimba franca dide tuttatuta lasa parte orientale dell'de su [[ImperoImperu RomanoRomanu]].
 
==== Gregu de s'edade de mesu o gregu bizantinu ====
Su gregu bizantinu est sa evolutzione de sa ''koiné'' intre s'imperu bizantinu, fazendes sos mutamentos foneticos e sa semplificatzione grammaticale de su periodu pretzedente. Caratteristicu de custa edade est puru sa distantzia de sa limba faveddada e de sa limba de sos libros, cum custa urtima legada a sos modellos classicos e cum medas trattos arcaicitzantes. S'edade bizantina at rappresentau una tappa de sos fondamentales pro sa conservatzione e sa divulgatzione de sos testos de sa grecidade antiga.
Il greco bizantino costituisce la naturale evoluzione della ''koiné'' sotto l'impero bizantino, generalizzando i mutamenti fonetici e la semplificazione grammaticale iniziata nel periodo precedente. Caratteristico di quest'epoca è anche il divario tra la lingua parlata e la lingua letteraria, rimasta legata ai modelli classici e fortemente arcaizzante. L'epoca bizantina ha rappresentato una tappa fondamentale per la conservazione e divulgazione dei testi della grecità antica.
 
==== Gregu modernu o gregu nou ====
In sa dominatzione de s' [[Imperu Ottomanu]], sa traditzione iscritta est continuada intre su Patriarcadu de Costantinopoli, cando sa limba faveddada prendet numeroses paroles dae sos atteros personas de s'Imperu Ottomanu,comente sa [[limba turca]], mae puru dae s'[[italianu]].
Sotto la dominazione turca, la tradizione scritta continua nell'ambito del Patriarcato Ecumenico di Costantinopoli, mentre la lingua parlata adotta numerosi termini provenienti dalle lingue degli altri popoli dell'[[Impero Ottomano]], soprattuto dal [[Lingua turca|turco]], ma anche dall'italiano.
UnUnu nuovonobu impulsostimolu allaa linguasa grecalimba ègrega datoest solodadu nelsolu intre su secolu [[XIX secolo]]dae dalls'indipendenzaindipendentzia, anchepuru se ilsu nuovonobu Statoistadu creagregu, unaissu barrieracreat tradistantzia laintre linguasa parlatalimba (ofaveddada (''[[dhimotikì]]''), concum isos suoidialettos dialettisuos, e lasa lingualimba ufficialeoffitziale, lasa ''[[katharevousa]]'', (ouna ''Katharévussa'')de , unasas formaformas artificialeartifitziale, "purificatapurificada" didae grecosos influssos esteros, adottatae bennet aduttada comente comelimba linguaoffitziale ufficialede dellosu statoistadu.
Pro custo motivu fiat fattu comunu chi una cosa at apiu duos nomines, unu offitziale e unu usadu dae sas persones comunas.
 
Sa situatzione fiat custa fintzas a su [[1976]], annu im candu, gratzias a una reforma de sa limba sa dhimotikí est dibenniat sa limba offitziale.
Per tale motivo era fatto comune che un oggetto avesse due nomi, uno ufficiale e uno usato comunemente dalla gente.
Tale situazione si mantenne sino al [[1976]], anno in cui, grazie ad una riforma linguistica, la dhimotikí diviene lingua ufficiale.<br.>
Nel [[1982]] venne semplificata l'accentazione. Attualmente in greco parole polisillabiche vengono tutte accentate con l'accento acuto, mentre i monosillabi non vengono accentati (''sistema monotonico di accentazione'').
 
== Ispainadura geogràfica ==