Èuru: diferèntzias tra is versiones
Content deleted Content added
mNo edit summary |
No edit summary |
||
Lìnia 1:
{{Variant|LSC}}
[[File:Euro Construction.svg|thumb|Diagramma de disinnu de su sìmbulu de s'èuru.]]
S''''èuru''' (plurale: '''èuros''') est sa moneda comuna ufitziale de s'Unione europea e s'ùnica impreada in custu momentu dae 19 de sos 28 Istados membros de s'Unione, chi aderint a s'Unione econòmica e monetària de s'Unione europea (UEM). Cussos sunt: Àustria, Bèlgiu, Tzipru, Estònia, Finlàndia, Frantza, Germània, Grètzia, Irlanda, Itàlia, Letònia, Lituània, Lussemburgu, Malta, Paisos Bàscios, Portugallu, Islovàchia, Islovènia e Ispagna. Sas ùrtimas natziones a àere adotadu sa moneda sunt istadas sa Letònia e sa Lituània,de pare a pare su 1 ghennàrgiu 2014 e su 1º ghennàrgiu 2015.
Su cumplessu de custos istados, connotos in manera informale comente ''[[Zona euro|zona èuru]]'' (o fintzas ''eurozona'' o ''eurolàndia''), contat una [[Popolazione|populatzione]] de prus de 335 milliones de abitantes; pighende in cunsìderu fintzas cussos istados esternos chi impreant monedas ligadas a s'èuru, sa moneda ùnica interessat diretamente prus de 480 milliones de persones in totu su mundu.
In paris a sos membros de s'eurozona, sa moneda ùnica europea est impreada fintzas in àteros ses Istados europeos, a pustis de acordos internatzionales o a de un'adotzione unilaterale. Bator microistados, est a nàrrere [[Andorra]], sa [[Tzitade de su Vaticanu]], su [[Mònaco|Printzipadu de Mònacu]] e [[Santu Marinu]], ant adotadu s'èuru in virtude de sas preesistentes cunditziones de unione monetària cun Paisos membros de s'UE. Infines fintzas su [[Montenegro|Montenegru]] e su [[Kòssovu|Kosovo]] ant [[Eurizzazione|adotadu unilateralmente s'èuru]].
[[File:Eurozone and EU countries.svg|thumb|Istados europeos in ue benit impreadu s'èuru.]]
S'èuru est sa moneda ufitziale fintzas in totu sos [[Dipartimenti d'oltremare|dipartimentos de oltremare]] e sas [[Collettività d'oltremare|colletividades de oltremare]] frantzesas: [[Mayotte]] (Àfrica), [[Riunione (isola)|Riunione]] ([[Àfrica]]), [[Guadalupa]] (Nordamerica), [[Martinica]] (Nordamerica), [[Saint-Pierre e Miquelon|St-Pierre-et-Miquelon]] (Nordamerica), [[Saint-Barthélemy (collettività d'oltremare)|Saint Barthélemy]] (Nordamerica), [[Saint-Martin (Francia)|Saint-Martin]] ([[Nordamerica]]), [[Guyana francese|Guajana Frantzesa]] (Sudamerica). S'èuru est sa moneda currente fintzas in [[Ceuta]] e [[Melilla]], [[Città|tzitades]] autònomas ispagnolas in nord Àfrica, in sas [[Isulas Canarias|Canàrias]], comunidade autònoma de s'Ispagna in nord Àfrica, in sos possedimentos ispagnolos de su nord Àfrica ([[Plazas de soberanía]]) e in sas regiones autònomas de su Portugallu, sas [[Azorras]] e [[Madeira|Madèira]].
Sa nàschida ufitziale de sa moneda ùnica europea b'est istada su 1u de ghennàrgiu de su 1999, cun unu comunicadu de su Cussìgiu de sos Ministros europeos.
S'intrada de s'èuru in sos mercados finantziàrios est de su [[1999]], e sa tzirculatzione monetària est incumentzada s'1 de ghennàrgiu de su [[2002]] in sos dòighi Paisos de s'Unione chi pro primos ant adotadu sa moneda. Sa moneda est partzida in 100 tzentèsimos.
S'èuru est amministradu dae sa [[Banca centrale europea|Banca tzentrale europea]], cun sede a [[Francoforte sul Meno|Francoforte in su Meno]], e de su [[Sistema europeo delle banche centrali|Sistema europeu de sas bancas tzentrales]]; su primu organismu est responsàbile ùnicu de sas [[Politica monetaria|polìticas monetàrias]] comunas, e cooperat cun su segundu pro cantu riguardat su [[Conio|còniu]] e sa distributzione de [[Banconota|banconotas]] e monedas in sos istados membros.
| |||