Gulliermu de Arbarea: diferèntzias tra is versiones

Content deleted Content added
Pàgina creada cun 'Gulliermu III de Narbona (Narbona, 1370Verneuil-sur-Avre, 14 de austu 1424) fiat bisconte de Narbona (che Gulliermu III, 1397-1424) e giughe de Arbaree (…'
 
No edit summary
Lìnia 1:
'''Gulliermu III de Narbona''' ([[Narbona]], [[1370]] – [[Verneuil-sur-Avre]], 14 de austu [[1424]]) fiat bisconte de Narbona (che Gulliermu III, 1397-1424) e giughe de Arbaree (che Gulliermu II, 1407-1420). Aiat pigadu parte fintzas a sa [[gherra de is chent'annos|gherra de is chent'annos]], cumbatende pro is [[armagnacos]].
 
==Biografia==
===Is biscontes de Narbona===
[[File:Narbonne-Abbaye de Fontfroide-Nef-20140608.jpg|thumb|340x340px|Abadia de Fontfroide: in sa cripta sunt interrado is biscontes de Narbona]]
Gulliermu fiat nebode de sa ''donnikella'' [[Beatritza de Arbaree]], una de is fìgias de su giuighe [[Marianu IV]]: su babu fiat difatis su primu fìgiu de Gulliermu II bisconte de Narbona. Cando in su 1407 fiat mortu [[Marianu V de Arbarea]] (fìgiu de [[Eleonora de Arborea|Lionora]], sorre de [[Beatritza]]) Gulliermu fiat s'erederi prus probianu a su tronu giuigale e giughe ''de jure''.
 
Beatritza de Arborea (in [[frantzesu]] Béatrice d'Arborée, 1343 tzirca-1377), sorre de [[Ugone III]] e de [[Elianora de Arbarèe|Linora]], fiat sa de tres mugeres (1363, teniat a penas bint'annos) de su bisconte de Narbona Aymeric VI (1341-1388), fìgiu de Aymeric V e de Tiburge de Puisserguier: sa domo rennante fiat sa de Lara (1192-1424), su cale primu esponente fiat Pedro Manrique de Lara (1193-1202), sighidu a sa biscontessa famada Ermengarda (1134-1143; 1192-1193). S'erederi de Beatritze de Arbarea (aiat tentu sete fìgios), Guillaume I (1388-1397), cojadu cun Guérine de Beaufort, fiat sighidu a su babu. Mortu fintzas issu, aiat eredadu su rangu de bisconte il suo rimpuddu Gulliermu II (1397-1424), chi teniat a pobidda Marguerite d'Armagnac.
 
===Ùrtimu giuighe de Arbarea===
 
Gulliermu II, essende parente prus probianu de Marianu V de Arbaree, fiat fatu giughe pro deretu (1407-1420), ma fiat mòvidu a [[Sardigna]], pro s'intronizatzione petzi in su [[1409]]. Is biscontes de Narbona sunt interrados in sa cripta de s'abadia de [[Sainte-Marie de Fontfroide]]: fintzas Beatritza de Arbarea, su maridu Aymeri VI, su fìgiu Guglielmo I (cun l'armadura, a curtzu de sa mama cun sa bestimenta de fiuda) e su nebode Gulliermu II o III, ùrtimu soberanu de Arbarea.
Line 13 ⟶ 14:
In s'impertantu a apompiare effetivamente su giuigadu dae su 1407 fiat [[Lenardu Cubeddu]] de matessi iscratza mascra giuigale de [[Ugone II de Arbarea]].
 
Su 6 de santuaine [[1408]] fiat isbarcadu in [[Casteddu]] su re [[Martine I de Sitzilia]], cun un unu esèrtzitu forte, che esponente de sa domo aragonesa, chi pretendiat su cuntrollu de sa [[SardegnaSardigna]] intrena. Cussu matessi annu, s'8 de nadale, Gulliermu de Narbona fiat arribadu issu e totu in s'ìsula e fiat eligidu ufitzialmente dae sa [[Corona de Logu]] [[giuighe de Arbarea]], conte de [[Marmidda]] e de [[Costera]], bisconte de [[La Vall d'en Bas|Bas]], in [[Aristanis]], su 13 ghennàrgiu de su [[1409]].<ref>Cioppi, p. 77</ref>
 
Is duos esertzitos, su de Mertine e su de Gulliermu, aiant atumbadu duncas in sa nodida [[batalla de Seddori]], su 30 de làmpadas de su [[1409]], cando is tropas de Narbona fiant isperditziadas. Ulteriore desacatu, mancari ca Martine fiat a coa mortu de [[malària]], fiat sighida s'ocupatzione su 4 de trèulas de [[Igresias|Bidda de Crèsia]], de parte de su cumandante filu-aragonesu Giuanne de Sena. Gulliermu fiat duncas torradu a [[Frantza]] pro chircare ajudu, lassende su guvernu de is terras sardas a su fradile Lenarud Cubeddu, chi fiat istadu ispertu defendende Aristanis.
[[File:Alfonso V de Aragon Rubens.jpg|alt= Alfonso V su Mannànimuleft|miniadurathumb|AlfonsoAlfonsu V su Mannànimu (<bdi>[[Pieter Paul Rubens]]</bdi>, museu Plantin-Moretus)]]
 
Gulliermu fiat torradu a Sardigna in su [[1410]], aiat torradu a organizare is territòrios suos, aiat mudadu residèntzia in [[Tàtari]] e cun s'agiudu de [[Nicolau Dòria]] e Artaldu Alagon (àviu de su prus famadu [[Lenardu de Alagon]], ùrtimu [[Marchesadu de Aristanis|marchesu de Aristanis]], aiat torradu a si pigare [[LungoneLungoni]]. Aiat tando chircadu de ocupare sa tzitade cadalana de [[S'Alighera]] e bi fiat resissidu pro una ischurtighedda su 5 e 6 de maju de su [[1412]], fintzas a cando is tzitadinos suos dd'aiant bogadu.<ref>Cioppi, p. 88</ref>
 
[[File:Alfonso V de Aragon Rubens.jpg|alt= Alfonso V su Mannànimu|miniadura|Alfonso V su Mannànimu (<bdi>[[Pieter Paul Rubens]]</bdi>, museu Plantin-Moretus)]]
 
=== Ispèrdida de su giuigadu de Arbarea ===
Siguru de no pòdere mantènnere su domìniu suo, Gulliermu aiat in fines detzìdidu de bèndere is deretos suos a su re de Aragona [[Alfonsu V su Mannànimu]], pro 100.000 [[florinu|florinos]] de oru, su 17 de austu [[1420]], sinnende a gasi sa fine de su [[Judicadu de Arbaree|giuigadu de Arbarea]]: s'atu fiat istipuladu in [[S'Alighera]] dae su procuradore Pedru de Pomairu. Gulliermu fiat istadu s'ùrtimu soberanu arborense e fiat mortu su 17 de austu de su [[1424]] in su cursu de sa [[batalla de Verneuil]]: fiat sepultadu a costadu de is antepassados suos in s'abadia de Frontfroide.<ref>Cioppi, p. 90</ref>
 
Non tenende fìgios, Gulliermu aiat lassadu su biscontadu de [[Narbona]] a su frade uterinu Pierre de Tinières che a pustis bèndidu a [[Gastone IV de Foix]].
Line 46 ⟶ 45:
* [[Beatritza de Arbarea]]
* [[De Serra Bas]]
* [[Elianora de Arbarèe|Lionora de Arbarea]]
* [[Judicadu de Arbaree|Giuigadu de Arbarea]]
* [[Marchesadu de Aristanis]]
* [[Narbona]]