Gulliermu de Arbarea: diferèntzias tra is versiones

Content deleted Content added
m Mattafalluga moved page Gulliermu III de Arbarea to Gulliermu de Arbarea
No edit summary
Lìnia 4:
===Is biscontes de Narbona===
[[File:Narbonne-Abbaye de Fontfroide-Nef-20140608.jpg|thumb|340x340px|Abadia de Fontfroide: in sa cripta sunt interrado is biscontes de Narbona]]
Gulliermu fiat nebode de sa ''donnikella'' [[BeatritzaBiata de Arbaree]], una de is fìgias de su giuighe [[Marianu IV]]: su babu fiat difatis su primu fìgiu de Gulliermu II bisconte de Narbona. Cando in su 1407 fiat mortu [[Marianu V de Arbarea]] (fìgiu de [[Eleonora de Arborea|LionoraLeonora]], sorre de [[BeatritzaBiata]]) Gulliermu fiat s'erederi prus probianu a su tronu giuigale e giughe ''de jure''.
 
BeatritzaBiata de Arborea (in [[frantzesu]] ''Béatrice d'Arborée'', 1343 tzirca-1377), sorre de [[Ugone III]] e de [[Elianora de Arbarèe|LinoraLeonora]], fiat sa de tres mugeres (1363, teniat a penas bint'annos) de su bisconte de Narbona Aymeric VI (1341-1388), fìgiu de Aymeric V e de Tiburge de Puisserguier: sa domo rennante fiat sa de Lara (1192-1424), su cale primu esponente fiat Pedro Manrique de Lara (1193-1202), sighidu a sa biscontessa famada Ermengarda (1134-1143; 1192-1193). S'erederi de BeatritzeBiata de Arbarea (aiat tentu sete fìgios), Guillaume I (1388-1397), cojadu cun Guérine de Beaufort, fiat sighidu a su babu. Mortu fintzas issu, aiat eredadu su rangu de bisconte il suo rimpuddu Gulliermu II (1397-1424), chi teniat a pobidda Marguerite d'Armagnac.
 
===Ùrtimu giuighe de Arbarea===
 
Gulliermu II, essende su parente prus probianu de Marianu V de Arbaree, fiat fatu giughe pro deretu (1407-1420), ma fiat mòvidu a [[Sardigna]], pro s'intronizatzione petzi in su [[1409]]. Is biscontes de Narbona sunt interrados in sa cripta de s'abadia de [[Sainte-Marie de Fontfroide]]: fintzas BeatritzaBiata de Arbarea, su maridu Aymeri VI, su fìgiu GuglielmoGulliermu I (cun ls'armadura, a curtzu de sa mama cun sa bestimenta de fiuda) e su nebode Gulliermu II o III, ùrtimu soberanu de Arbarea.
 
In s'impertantu a apompiare effetivamente su giuigadu dae su 1407 fiat [[Lenardu Cubeddu]] de matessi iscratza mascra giuigale de [[Ugone II de Arbarea]].
Lìnia 16:
Su 6 de santuaine [[1408]] fiat isbarcadu in [[Casteddu]] su re [[Martine I de Sitzilia]], cun un unu esèrtzitu forte, che esponente de sa domo aragonesa, chi pretendiat su cuntrollu de sa [[Sardigna]] intrena. Cussu matessi annu, s'8 de nadale, Gulliermu de Narbona fiat arribadu issu e totu in s'ìsula e fiat eligidu ufitzialmente dae sa [[Corona de Logu]] [[giuighe de Arbarea]], conte de [[Marmidda]] e de [[Costera]], bisconte de [[La Vall d'en Bas|Bas]], in [[Aristanis]], su 13 ghennàrgiu de su [[1409]].<ref>Cioppi, p. 77</ref>
 
Is duos esertzitos, su de Martine e su de Gulliermu, aiant atumbadu duncas in sa nodida [[batalla de Seddori]], su 30 de làmpadas de su [[1409]], cando is tropas de Narbona fiant isperditziadas. Ulteriore desacatu, mancari ca Martine fiat a coa mortu de [[malària]], fiat sighida s'ocupatzione su 4 de trèulas de [[IgresiasIgrèsias|Bidda de Crèsia]], de parte de su cumandante filu-aragonesu Giuanne de Sena. Gulliermu fiat duncas torradu a [[Frantza]] pro chircare ajudu, lassende su guvernu de is terras sardas a su fradile LenarudLenardu Cubeddu, chi fiat istadu ispertu defendende Aristanis.
[[File:Alfonso V de Aragon Rubens.jpg|left|thumb|Alfonsu V su Mannànimu (Pieter Paul Rubens, museu Plantin-Moretus)]]
Gulliermu fiat torradu a Sardigna in su [[1410]], aiat torradu a organizare is territòrios suos, aiat mudadu residèntzia in [[Tàtari]] e cun s'agiudu de [[Nicolau Dòria]] e Artaldu Alagon (àviu de su prus famadu [[Lenardu de Alagon]], ùrtimu [[Marchesadu de Aristanis|marchesu de Aristanis]], aiat torradu a si pigare [[Lungoni]]. Aiat tando chircadu de ocupare sa tzitade cadalana de [[S'Alighera]] e bi fiat resissidu pro una ischurtigheddaischutighedda su 5 e 6 de maju de su [[1412]], fintzas a cando is tzitadinos suos dd'aiant bogadu.<ref>Cioppi, p. 88</ref>
 
=== Ispèrdida de su giuigadu de Arbarea ===
Lìnia 25:
Non tenende fìgios, Gulliermu aiat lassadu su biscontadu de [[Narbona]] a su frade uterinu Pierre de Tinières che a pustis bèndidu a [[Gastone IV de Foix]].
 
Sa Sardigna no at a èssere prus indipendente e fiat pertenta a s'[[Ispagna]] fintzas a su [[1713]], candu fiat remprasada dae sos austriacos e a pustis dae sos [[Savojas]] in su [[1718]]-[[1720]]: su [[Marchesadu de Aristanis]], costituidu a s'iscontzu de su rennu, aiat tentu vida curtza ([[1420]]-[[1478]]) e a [[Lenardu Cubeddu]], primu marchesu, fiat preubidu dae sa Corona aragonesa de si frunire de su tìtulu de giuighe de Arbarea.<ref>''Genealogie medioevali..'', p. 106</ref>
 
Gulliermu III cheritcheret gasi puru regordadu aca pro ite in su [[1410]] aiat fatu coniare, in sa [[zeca (monedadòrgiu)|zeca]] de [[Tàtari]], ''sos minutos e sas patachinas'' in ammesturu de prata (cun s'àrbure irradighinadu e sa rughe patente), unicasùnicas monedas efetivamente fraigadas in su giuigadu de Arbarea, sende ca no est bastantemente documentada s0atividades'atividade a fabricas cabudianas, mancarisi ispuru b'ant presumidos agatementos de dinari in su perìodu de sos giuighes [[Marianu IV de Arbarea|Marianu IV]] e [[Ugone III de Arbarea|Ugone III]] perché nel [[1410]].<ref>Dessì, p. 8</ref><ref>Castellaccio-Sollai, p. 8</ref>
 
== Notas ==
Lìnia 43:
 
== Artìculos in ligòngiu ==
* [[Beatritza de Arbarea|Biata de Arbarea]]
* [[De Serra Bas]]
*[[Elianora de Arbarèe|Lionora de Arbarea]]