|
|zassu = [http://www.comune.cagliari.it/home.php Giassu Istitutzionale]
}}
'''Casteddu de Càlaris''' (In [[Limba italiana|italianu]] : ''Cagliari'' e in [[Limba ispagnola|ispagnolu]] e [[Limba cadelana|cadelànu]]: ''Càller'') est susa cabulogucapitale e sa tzitade prus manna de sa Sardigna. Inoghe s'agatant su Cussìgiu, sa Giunta Regionale, e sos corpos prus importantes de s'Istadu (Corte d'Apellu, Cumandu Militare, Cumandu Regione Carabineris, etc.).
Bivent oe in Casteddu a giru de 170.000 Sardos (Casteddajos) e istràngios, ma bi triballant o bi benint ongi die casi su dòpiu.
== Istòria ==
Casteddu est una de sas [[tzitade]]<nowiki/>s prus antigas de sa [[Sardigna]], e paret chi ldd'apantaiant fundada sos [[Fenizia|FenìtziosFenìtzos]] a giru de su séculu VIII a.C., in s'oru de s'istáinu de [[Santa Illa]]. Su nòmenenumene [[Limba feniza|FenìtziuFenìtzu]] fitfiat "Caralý", nòmenenumene plurale pro ite caproite giai dae tandotempus meda fiat formada de unas cantas biddas.
Sos Romanos, arribadoslompidos in su 238 a.C., ldd'antaiant fata sea de provìntzia e amanniada, faghende·la crèschere a giru de sa Pratza de su Cramu fintzas a Santu Sadurru: a foras de sa parte bìvida fiant sos campusantos de ''Tuvixeddu'' (iare cartaginesu) e ''Bonàiri''. In su sèculu II ap.C. l'ant fata ''colònia''. In [[edade cristiana]] at tentu unu pìscamu. In edade romana puru su nòmenenumene fiat plurale: ''Carales''. Sos bividores depiant èssere unos 30.000.
[[File:Cagliari Panorama.JPG|thumbnail|left|Panorama de Casteddu]]
Mancari a serru, Casteddu (Carales) at sighidu a bìvere a suta de Vàndalos e Gregos (Bizantinos), sende sèmperesèmper sa sea de su guvernadore provintziale. In su [[711]] peroe paritparet chi sosis Arabos l'apant iscontzada e abruscada, e tando sos bividores ant lassadu sa tzitade romana andendepro insi sanche prusistugiare partein antigauna eala siguraprus segura, ina s'oru de s'istàinu. InfatisA pustis no s'intendetat a intendere prus de ''Carales'', ma de ''Santa Ìgia'' (Santa Gilla, Santa Illa, it. Santa Cecilia).
In edade Giuigale Santa IllaIgia fiat sa capitale de su Giuigadu (Regnu) de ''Càlari'': su nòmenenumene de sa tzitade antiga si fiat sarvadusarbadu in su de su logu. Santa Illa teniat unos 15.000 bividores, una tzinta de muros e una crèsia cadirale: sos rastos si podiant bìdere galu in su '800 inue oe est sa Tzentrale Elètrica.
In su [[1216]] sa Giuighissa Beneitta (Benedetta) de Lacon aiat permìtidu a unos cantos Pisanos de fraigare unu casteddu inue oe est su bighinadu de ''Casteddu de susu''. Idea mala, ca in sas gherras intra de Pisa e Gènua su Giuigadu si diat èssere alliadu a sa segunda: in su [[1258]] sos Pisanos e sos àteros Giuigados sardos alliados issoro iscontzant Santa Illa e nche isparghent su sale. Sos bividores lassant sas ruinas, unos cantos andende a Domunoas e Bidd'e Crèsia, àteros a fundare Biddanoa, s'apendìtziu de Casteddu chi totu connoschimus.
| 