Mercùriu (praneta): diferèntzias tra is versiones

Content deleted Content added
Caratèristicas fìsicas: strutura interna
Superfitzi e Geografia
Lìnia 4:
'''Mercùriu '''est su [[praneta]] prus piticu e prus acanta a su [[Sole|Soli]] de su [[Sistema Solari]]. Est unu [[praneta terrestri]] con un periodu orbitali de 88 dies terrestras. Tenit s'[[ecentricidadi]] de s'orbita prus manna intra is pranetas de su Sistema Solari: s'afèliu de s'òrbita sua est a 0.466 [[Unidadi astronòmica|UA]] e su perièliu a 0.307 [[Unidadi astronòmica|UA]]. Sa rodatzioni de cosa sua est parallela a sa rivolutzioni a ingiru de su Soli, e est in resonantzia cun issa 3:2, est a nai chi Mercùriu fait tres girus apetus is isteddus fissus donnia tres òrbitas a ingìriu a su Soli.
 
Tenit unu volumi de 0.056 de su volumi terrestri e una massa chi est su su 5,5% de sa de sa [[Terra]]. Tenit unu campu magnèticu. Atmosfera praticamenti non ndi tenit. Est su praneta a innui sa [[temperadura]] de sa superfitzi càmbiat de prus, passendi dae is -173°C de su noti a is 427°C de sa die.
 
Cummenti Vènere est prus acanta a su Soli de sa [[Terra]], duncas podit essi bidu sceti a s'obrèsciu o a su scurigadroxu. Est su praneta terrestri prus pagu studiau poita is manovras orbitalis po ndi mandai una sonda funt dificilis meda.
Lìnia 16:
 
Su fatu chi tengat unu campu magnèticu bolit nai chi una parti de su ferru in su nùcleu est lìcuidu, po permiti s'efetu dinamo. Si pensat chi s'energia po callentai su internu bengat dae is fortzas de marea de su Soli.
 
=== Superfitzi e Geografia ===
[[File:Mercury global map 2013-05-14 bright.png|thumb|330x330px|Mapa de Mercùriu fata is fotos de sa sonda MESSENGER]]
Sa superfitzi de Mercùriu est prena de crateris, e sa cosa fait pensai chi siat bècia meda, agiumai catru miliardus de [[Annu|annus]], e chi Mercùriu no tengat atividadi geologica. Est simili meda a sa de sa [[Luna]]. Tenit pagus [[Vulcanu|vulcanus]] dormius, mascimamenti a ingìriu o a intru de is crateris. Su createri '''Caloris Planitia''' est su prus mannu de su Sistema Solari.
 
Me in su Polu Nord ddoi funt crateris aundi no arribat mai sa luxi de su Soli. Ingudei is [[Scièntzia|scientziaus]] de sa [[NASA]] ant agatau ghiàciu de [[Aba|àcua]], chi si pensat siat stètiu portau a pitzu de su praneta dae [[Coudu|coudus]] o si siat formau dae is gas chi bessint dae s'internu.
 
Is pranus, tzerriaus '''planitia''', funt formaus dae lava torrada a sòlidu, e parrint pagus prus giovanus de is regionis cun crateris. In totu Mercùriu ddoi funt gorropus, tzerriaus '''rupes''', chi andant dae una parti a s'atra de su praneta, e parrint formadas po mori de su fatu ca su praneta, sfridendi·si, torrat prus piticu, e duncas in sa crosta si formant frunzas.
 
== Òrbita ==