Mercùriu (praneta): diferèntzias tra is versiones

Content deleted Content added
Nodidas
Osservatzionis e Esploratzionis
Lìnia 37:
Su perièliu de Mercùriu tenit una precessioni, est a nai chi cambiat positzioni, mancai in tempus longus. Custu fatu est stètiu spiegau dae sa [[Teoria de sa Relatividade Generale|Teoria de sa Relatividadi Generali]] de [[Albert Einstein|Einstein]], e est causau dae sa curvadura de su spatziu-tempu causada dae sa gravidadi de su Soli<ref>{{Tzita web|url=http://www.math.toronto.edu/~colliand/426_03/Papers03/C_Pollock.pdf|tìtulu=Mercury’s Perihelion}}</ref>.
== Osservatzionis e Esploratzionis ==
Mercùriu est cannòsciu fintzas dae s'antichidadi. Is antigus ddu identificànt cun medas deus apetus a sa cultura insoru.
<br />
 
Su primu a ddu castiai cun su telescòpiu est stètiu [[Galileo Galilei|Galileo]], ma no est arranèsciu a biri is fasis de su praneta. Su fatu chi Mercùriu siat acanta a su Soli torrat dificili ddu osservai.
 
Su primu a designai una mapa de Mercùriu est stètiu Schiaparelli in su 1880. Issu pensaiat chi Mercùriu teniat unu perìodu de rodatzioni eguali a su de rivolutzioni, cun sempri sa propia faci chi castiàt su Soli cummenti sa Luna cun sa Terra. Sa resonàntzia orbitali causaiat custu errori: Sa faci chi Mercùriu ammustrat a sa Terra est sempri sa propia donnia duus girus de su Soli, e Schiaparelli pensaiat chi candu biriat s'atra faci nci depiat essi cancuna cosa chi disturbat s'osservatzioni.
 
In su 1860 s'atronòmu frantzesu Urbain Jean Joseph Le Verriere, su chi iat carcurau sa positzioni de Netunu e ddu iat fat scoberi, at annuntziau chi sa precessioni de su perièliu de Mercùriu podiat essi spiegada dae sa presètzia de un'atru praneta prus acanta a su Soli, chi iat tzerriau Vulcanu. Custu praneta no est stètiu scobertu, e oi sa precessioni tenit un'atra spiegatzioni, agatada dae Einstein in su 1915.
 
Chi su perìodu de rodatzioni fiat su chi fiat ddu ant cumprendiu sceti in su 1960 cun osservatzionis radar dae sa Terra.
 
Mercùriu est stètiu bisidau dae duas sondas sceti, su Mariner 10, chi no est arranèscia a fai fotos de totu sa superfitzi, e sa sonda MESSENGER, chi ddu at mapau totu.
 
== Notas ==
[[Category:Astronomia]]