Tharros: diferèntzias tra is versiones

[[File:Colonnes corinthiennes de Tharros.JPG|thumb|left|Sas duas colonnas simbolu de Tharros]]'''Tharros''' est unu situ archeologicuarcheolòzicu de sa [[Sardigna]] chi s'agatat in sa [[Provìntzia de Aristanis]] a intru de su territoriuterritòriu de su comune de [[Crabas]]. Est situadu in su sud de sa penisulapenìsula de su [[Sinnis]], prus de pretzisu a curtzu de su [[Capu Santu Marcu]].

In antighidade Tharros fiat una importante tzitade de sa Sardigna e in s'[[Edade de Mesu|Edade Mèdia]] est istada sa capitale de su [[Giuigadu de Arborea|Zuigadu de Arboree]] fentzasfintzas a cara de s'annu 1070, candu beniatfiat abandonada.

UffitzialmenteUfitzialmente s'origineorizine de Tharros est depida a sos [[Fenìtzios|Fenitzios]] chi dda diant aereàere fundada in s'VIIIsu seculude i8 sèculos a.C., ma isgavos prus retzentes ant dadu a lughe repertos pretzedentes a s'arribu de custu populu,pòpulu. siSi faghet tretu sa probabilidade ca sos primos abitantesbividores suos esserent prus antigos. A giruinghìriu de Tharros s'agataiant fintzas fabricosfàbricos nuragicosnuràgicos.

In su VIde seculu6 isèculos a.C. Tharros diventaiat cartaginesa. A su periodu punicupùnicu si depet s'aerzu urbanisticuurbanìsticu: sos Cartaginesos afortigaiant sos muros setentrionales e aberiant duas necropolisnecròpolis, una a su nortinorte e s'ateraàtera a su sud de sa bidda, d'arrichiant fintzas de monumentos comente sos artares de su [[Tofet]] e su templu.[[File:Capo-San-marco-necropoli-IMG 0480.jpg|thumb|right|Sa necropoli sud]]

S'arribu de sos Romanos in su 238 ia.C., sighit a sa Prima[[Segunda Gherra Punica|Prima Gherra Punica]]. Issos lassaiant intregu s'assetiuassètiu urbanu cartaginesu atzunghende edifitziosfàbricos issoro. Cun de sos Romanos sa tzitade s'ammanniaiat siat in richesa siat in importantziaimportàntzia economicaeconòmica e imbatiat in su IIIde 2 seculusèculos p.C. a su lughidore massimumàssimu, de fatu in [[Impèriu romanu|edade imperiale]] Tharros fiat una coloniacolònia e biviat de cummertzioscummèrtzios cun totu su mediterraneuMediterràneu; a sighidu, in tempos de sos [[Impèriu bizantinu|bizantinos]] perdiat importantziaimportàntzia, pro ite a causa de sas lompidaslòmpidas barbaricasbarbàricas sas costascosteras fiant pagu seguras. Sos abitantesbividores si retiraiant a giruinghìriu de sa [[cresia de Sant'Uanni de Sinnis|crèsia de Sant'Uanni de Sinnis]].

In s'[[Edade demèdia|Edade MesuMèdia]], Tharros fiat sa capitale de su Giuigadu[[Judicadu de Arbaree|Zuigadu de ArboreaArboree]] fintzas a s'abandonu a cara de su 1070.

In sos tempos a pustis sas perdas beniantfiant istadas usadas pro sos uffitziosufìtzios de [[Aristanis]] e de sas biddas lacanantesa làcana.

In epocasèpocas prus retzentes medas tumbas de sas necropolisnecròpolis sunt istadas distruidasdistruìdas de sos sacchizossachizos pro ndinde furare sas prendas.

Tharros teniat carateristicascaraterìsticas tipicastìpicas de sas tzitades cartaginesas, tenende una stradaistrada manna chi dadda pretziat in unu apenditziuapènditziu abitativu e in unu apenditziuapènditziu de uffitziosufitzios, teniat ancora su tofet a curtzu de sos afortzos.

[[File:Tharros antica città1.jpg|thumb|left|Ruinas de sa tzitade]]Tharros fiat rica de monumentos comente stelesisteles e artares, custos urtimosùrtimos tipicamente a gradas.

Su tofet tenet medas simbillantzasimizàntzia cun su de [[Cartagine|Cartàgine]]. Fiat usadu intraintre de su VII7 e IIde 2 seculusèculos ia.C.

Si podent agatare duas termas, sas primas trasformadas in s'[[Edade demèdia|Edade MesuMèdia]] in cresiacrèsia, sas segundas, prus mannas usadas ache campu santu.

Duas colonnas istentargiasistentarzas sunt oe su simbulusìmbulu de Tharros, custas sunt isatadasistadas postas ache acontzu modernu de unu templu de su 50 ia.C.. De issas isceti su capitellu est originaleorizinale, a su contràriu sas colunnas sun de carchìna.

Sa prus parte de sos repertos agatados in sos isgavos archeologicosarcheolòzicos in Tharros istant ammostados in custos museos: