Impèriu ispagnolu: diferèntzias tra is versiones

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
 
Lìnia 7:
Todos sos territòrios fiant integrados in sa [[Rènniu de Castìllia|Corona de Castìllia]] e prus a tàrdiu in sa de Ispagna. A comintzu fiant organizados in visurreinados, su de [[Noa Ispàgna]] e su de [[Visurreinadu de Perù|Perù]]. Cun s'iscoberta e s'ocupatzione unos bàrios archipèlagos de su [[Otzèanu Patzìficu|Patzìficu]] a sa fine de su de 16 sèculos, ddi fiant incorporadas sas Ìndias orientales ispagnolas, formadas dae sas Filipinas, sas [[Ìsulas Mariannas]] (intre chi [[Guam]]) e sas [[Ìsulas Carolinas|Carolinas]] (intre chi [[Palau (istadu)|Palau]]), suta giurisditzione de sa [[Noa Ispagna]]. A pustis, su [[Visurreinadu de su Perù|visurreinadu de Perù]] fiat partidu in duos: su de [[Noa Granada]] e su de [[Visurreinadu de Perù|Perù]], e in intertantu fiat creadu su de su [[Visurreinadu de Río de la Plata|Río de la Plata]].
[[File:Iberian Union empires.svg|left|thumb|281x281px|Mapa de s'impèriu a su tempus de s'[[Unione Ibèrica]]]]
S'impèriu ispagnolu fiat arribadu a s'istèrrere pro unos 20 milliones de chilòmetros a sa fine de su de 18 sèculos, mancari su tempus de sa màssima ispainada remontat a sos annos intre 1580 e 1640, suta sos rènnios de [[Tilipu II de Ispagna|Filipu II]], [[Filipu III de Ispagna|Filipu III]] e [[Tilipu IV de Ispagna|Filipu IV]], perìodu cando aiat tentu logu s'unione dinàstica cun su [[Impèriu Portughesuportughesu|Portugallu]]. Durante sos de 16 e 17 sèculos, s'impèriu funtzionaiat segundu una istrutura pròpia visurreinale, e non coloniale. Custu sistema, meda diferente dae àteros impèrios europeos, basadu in su cussideru de sos territòrios camba de mare che istèrriduras de sa metròpoli, e duncas uguales in deretos a sos de sa [[penìsula Ibèrica]], aiat sighidu a s'agatare fintzas a su 1768. Fintzas a s'ùrtimu perìodu de s'Impèriu, in su de 19 sèculos, comente chi siat no aiat achiridu istrutura puramente coloniale.
 
S'ispagnolu fiat su primu impèriu de s'istòria a lòmpere a istèrridas mannas de territòriu chi non comunicaiant pro mèdiu de terra in totu sos cuntinentes, diferentemente de àteros impèrios mannos prus antigos, comente su [[Impèriu romanu|romanu]] e su [[Impèriu mòngolu|mòngolu]]. Pro fintzas, aiat abertu s'istrada a s'iscoberta otzidentale de sos duos otzèanos inesplorados de [[Otzèanu Atlànticu|Atlànticu]] e [[Otzèanu Patzìficu|Patzìficu]] (cust'ùrtimu iscobertu dae [[Vasco Núñez de Balboa]]).
 
[[Categoria:Ispagna]][[Categoria:Istòria]]
[[Categoria:Colonialismu]]