Marianna Bussalai: diferèntzias tra is versiones

Content deleted Content added
No edit summary
m Burradas is mudàntzias de Po.su.sardu (cuntierras), torrada a sa versione cabudiana de L2212
Eticheta: Rollback
Lìnia 1:
{{LSC}}{{Tzitatzione|Su sardismu miumeu ddoib’est estdae dein anantiantis chi su PartiuPartidu sardu fiatesseret nàsciunàschidu, est a nainàrrere dedae canducando, in issos bancusbancos de sas’iscola scola elementarielementare, mi domandàntpregontaia umiliada poitapro ite in sa stòrias’istòria de Itàlia non fueddaiantfaeddaiant mai de sa SardìnniaSardigna. SeuSo arribadalòmpida a sa conclusioniconclusione chi sa SardìnniaSardigna non fiat Itàlia e depiat tenniri unatènnere stòriaun’istòria a partibandas|Marianna Bussalai. Fonte: <ref>{{Tzita web|url=https://edizionisababbaiola.blogspot.com/2020/04/marianna-bussalai-femina-de-gabale.html?spref=fb&fbclid=IwAR3rYVIg_3BhBkunlIFH5ptsMZ1sCyFp-9aljfnBSfk58L6WrfSGnaAhHGU&m=1|tìtulu=
Marianna Bussalai, femina de gabale: sardista e femminista ante litteram, antifascista e poetessa, amica di Lussu e di Montanaru |nùmene=Frantziscu|sambenadu=Casula|data=09 abrile 2010|limba=it}}</ref>, bortadura in sardu dae <ref>{{Tzita web|url=https://salimbasarda.net/marianna-bussalai-intelletuale-sardista-de-orane/|tìtulu=
Marianna Bussalai, intelletuale sardista de Orane|nùmene=Sarvadore|sambenadu=Serra|data=28 làmpadas 2018}}</ref>|II mio sardismo è nato da prima che il Partito sardo sorgesse, cioè da quando, sui banchi delle scuole elementari, mi chiedevo umiliata perché nella storia d’Italia non si parlasse mai della Sardegna. Giunsi alla conclusione che la Sardegna non era Italia e doveva avere una storia a parte||limba=it}}
{{Biografia|immàgine=Marianna Bussalai.jpeg|descritzione=Fotografia de Marianna Bussalai|logu_de_nàschida=OraniOrane|data_de_nàschida=1904|logu_de_morte=OraniOrane|data_de_morte=1947|paranùmene=Mariannedda de sos bator moros|natzionalidade=sarda|tzitadinàntzia=italiana|nùmene_babbu=Sarvadore Bussalai|nùmene_mama=Antonietta Angioy|traballu=scritoraiscritora, poetissa, tradutora e ativista polìtica|religione=Cristiana evangèlica|influèntzias=[[Montanaru]], [[Bustianu Satta]], [[Juanne Maria Angioy|Giuanne Maria Angioy]], [[Dante Alighieri]], [[Alessandro Manzoni]], Vincenzo Monti, Ippolito Pindemonte, istòricos frantzesos e romanzieris russos|contributos_de_importu=ScrituraIscritura de poesias e artìculusartìculos de giornaligiornale, ativismu antifascista e indipendentista e furriadurabortadura de issas poesias de [[Montanaru]] in italianu}}
 
'''Marianna Bussalai''' ([[Orane|Orani]], [[1904]]-[[1947]]), connota fintzas cumenticomente '''"Mariannedda de ''sos bator moros"''''' (Marianedda de is cuatru morus),<ref name=":0">{{Tzita web|url=https://salimbasarda.net/marianna-bussalai-intelletuale-sardista-de-orane/|tìtulu=Marianna Bussalai, intelletuale sardista de Orane|sambenadu=Serra|nùmene=Sarvadore|data=2018-06-24|atzessu=2020-05-01}}</ref><ref>{{Tzita web|url=http://www.sardegnasoprattutto.com/archives/19921|tìtulu=Mariannedda ‘e sos Battor Moros|sambenadu=Mongiu|nùmene=Maria Antonietta|data=2019-03-08|limba=it-IT|atzessu=2020-05-01}}</ref><ref>{{Tzita web|url=https://edizionisababbaiola.blogspot.com/2020/04/marianna-bussalai-femina-de-gabale.html|tìtulu=Marianna Bussalai, femina de gabale: sardista e femminista ante litteram, antifascista e poetessa, amica di Lussu e di Montanaru|sambenadu=Casula|nùmene=Frantziscu|situ=Edizioni Sa babbaiola|data=9 abrile 2020|limba=it|atzessu=2020-05-01}}</ref><ref>{{Tzita noas|limba=it|url=https://www.unionesarda.it/articolo/cultura/2017/06/23/sardegna_al_femminile_marianna_bussalai_la_prima_sardista-8-615545.html|tìtulu=Marianna Bussalai, la prima sardista|publicatzione=[[L'Unione Sarda]]|data=2017-06-23|atzessu=2020-05-01}}</ref><ref>{{Tzita web|url=http://www.fondazionesardinia.eu/ita/?p=12971|tìtulu=L’Otto marzo? Con Marianna Bussalai|sambenadu=Casula|nùmene=Francesco|data=2017-03-08|limba=it-IT|atzessu=2020-05-01}}</ref><ref name=":3">{{Tzita web|url=http://www.psdaz.net/index.php/articoli-novas/510-istituire-la-fondazione-marianna-bussalai-per-riconoscere-un-modello-di-emancipazione-femminile|tìtulu=Istituire la Fondazione Marianna Bussalai per riconoscere un modello di emancipazione femminile|situ=Sito Ufficiale del Partidu Sardu - Partito Sardo d'Azione|limba=it-it|atzessu=2020-05-01}}</ref> est stadaistada un'intelletualiintelletuale, [[Iscritore|scritoraiscritora]] e [[Poete|poetissa]] [[Populu sardu|sarda]], [[Indipendentismu sardu|indipendentista]] e ativista de su [[Partidu Sardu - Partito Sardo d'Azione|Partidu Sardu de Atzione]].<ref name=":0" /><ref name=":2">{{Tzita web|url=http://www.mariannabussalai.org/storia.php|tìtulu=Marianna Bussalai - Storia|sambenadu=Brundu|nùmene=Marta|situ=www.mariannabussalai.org|limba=it|atzessu=2020-05-01}}</ref>
== Biografia ==
Marianna Bussalai est nàscianàschida in [[Orane|Orani]] in su [[1904]], sa prima de issas duas fìlliasfìgias de SarvadoriSarvadore Bussalai, chi si fiat cojendicojuende popro sa de duas bortas, e de Antonietta Angioy. Sa mama ddili fiat morta in su 1909, e issa e sa sorrisorre, InniàtziaInnàtzia, fiant stadasistadas afidadas a sa tzia Gratziedda Angioy. Su babu, difatis, s'aiat dèpiudèpidu moviritramudare a [[Nùgoro|Nùoru]], popro traballaitraballare a issas postas, e a pustis a [[Portu Turre]], aundiin ue aiat atobiauaddobiadu a PepineddaPeppinedda Quesada, cun sa calicale si fiat cojuaucojuadu e fiat abarrauabarradu.
 
Marianna aiat pòdiupòdidu faifàghere issas scolasiscolas elementariselementares scetiebbia, ca sa saludisalude sua si fiat furriadadivènnida malimala a beru dedae canducando fiat minoriminore e custu non ddili permitiat de tzucaitzucare cada diidie a [[Nùgoro|Nùoru]]. Non s'ischit sciit ancoragalu cun seguresa caliite problemas teniat, ma InniàtziaInnàtzia, sa sorrisorre, naraiat chi fiat arrutarùida a terra in manera mala, una diidie, e dedae intzandustanto aiat tentu una arropadatzumba in piturrapetorras chi non ddili permitiat de arrespirairespirare benibene. Aiat circauchircadu de si sanaisanare imperendiimpreende una meixinameighina, sa Sirolina, ma no aiat tentu sucessusutzessu. In prus, ddoi b'at chinichie narat chi teniat fintzas su Morbu de PotPott. Totu custas maladias ddili causaiant dolorisdolores articularisarticulares, frebas reumàticas e, prus che totus, una debilesa chi limitaiat totu issas atividadisatividades suas, oblighendioblighende·ddala a abarraiabarrare in domudomo.<ref name=":1">{{Tzita web|url=http://www.mariannabussalai.org/vita.php|tìtulu=Marianna Bussalai - Vita|sambenadu=Brundu|nùmene=Marta|situ=www.mariannabussalai.org|limba=it|atzessu=2020-05-01}}</ref>
 
Fintzas cun totu cussuscussos problemas, abarrendiabarrende in domudomoe, de sighiafatu-fatu, a letu, aiat studiaduistudiadu de autoditata, ligendileghende testustestos medas de autorisautores sardussardos cumentiche a [[Montanaru]], [[Bustianu Satta]] e [[Juanne Maria Angioy|GiuanniGiuanne Maria Angioy]], italianusitalianos cumentiche a [[Dante Alighieri|Danti Alighieri]], [[Alessandro Manzoni|Lisàndru Manzoni]], VincentzuVincenzo Monti e Ipolitu PindemontiIppolito Pindemonte<ref name=":4" /> e atrusàteros medas de atrasàteras lìnguaslimbas, dedae issos filòsufusfilòsofos a issos pensadorispensadores polìticuspolìticos, dedae issos istòricusistòricos [[frantzesos|francesos]] a issos romanzieris russusrussos de s’oticentuss’otighentos.<ref name=":0" />
 
Cussa domudomo, cun architravisarchitraves e cantariliscantariles de stiliistile pisanu, fiat stadaistada sa residèntzia estiva de issos pìscanuspìscamos de [[Otzana]] fintzasfinas a su XVI sèculu, canducando sa famìlia Angioy de sa mama sua (sa pròpiamatessi famìlia de [[Juanne Maria Angioy|GiuanniGiuanne Maria Angioy]]<ref name=":3" /><ref>{{Tzita web|url=http://www.welcometozieri.it/joomla/estiamo-in-piazza/2-non-categorizzato/257-bussalai|tìtulu=Marianna Bussalai|situ=www.welcometozieri.it|limba=it|atzessu=2020-05-01}}</ref><ref>{{Tzita web|url=https://www.comune.orani.nu.it/index.php/vivere/cultura/20|tìtulu=I personaggi illustri|situ=www.comune.orani.nu.it|limba=it|atzessu=2020-05-01}}</ref>) l'aiat compradacomporada e trasformada in sa domudomo de famìlia. PoPro Marianna Bussalai, domudomo sua fiat divènniadivènnida unu logu de arresonusarresonos, de atòbiusaddòbios segretussegretos e de ligituralèghidura e scrituraiscritura. Micheli Columbu, chistionendichistionende de cussu logu, at scrituiscritu:
 
{{Tzitatzione|unu micro-cosmu, una cèllulatzèllula remota de resistèntzia a su fascismu, aundiin ue s'alluintallughent dibatas, s'ammustrant dudas e dissensusdissensos, si difundintdifundent cuendicuende·si trampasimbelecos cumentiche a in sas citadistzitades mannas|{{Tzita publicatzione|tìtulu=Marianna Bussalai|nùmene=Michele|sambenadu=Columbu|rivista=La grotta della vipera: rivista trimestrale di cultura|volume=9|limba=it|annu=1984|pàginas=5-11}}|un microcosmo, una remota cellula di resistenza al fascismo, in cui si accendono dibattiti, si affacciano dubbi e dissensi, serpeggiano insidie come nelle grandi città|limba=it}}
 
In paris cun sas amigas coraliscorales suas, Mariangela Maccioni e Graziella Sechi Giacobbe, chi issa etotumatessi at definiudefinidu "amigas durcisdurches e eròicas",<ref name=":2" /> at connotu e tentu cuntatuscuntatos popro tempus meda cun [[Antioco Casula|Montanaru]], [[Bustianu Satta]], Luisu Oggiano, Perdu Mastino, Dino Giacobbe, [[Emìliu Lussu]], issos fradisfrades Melis e medas atrusàteros intelletualisintelletuales de s'època sua.<ref>{{Tzita web|url=https://sardistas.wordpress.com/2010/07/04/marianna-bussalai-sardisti-si-nasce/|tìtulu=Marianna Bussalai|data=2010-07-04|limba=it-IT|atzessu=2020-05-01}}</ref><ref name=":4">{{Tzita web|url=https://www.sardegnalive.net/news/in-sardegna/20806/la-vita-il-sardismo-le-poesie-e-gli-amici-di-marianna-bussalai-se-ne-parlera-domani-a-flumini-di-quartu|tìtulu=La vita, il sardismo, le poesie e gli amici di Marianna Bussalai: se ne parlerà domani a Flumini di Quartu|situ=www.sardegnalive.net|data=2017-11-29|limba=it|atzessu=2020-05-01}}</ref> Medas de sas lìteras de custuscustos cuntatuscuntatos, prus cache totu intra deintre cussas imbiadas a Montanaru e recidiasretzidas dedae issu, si funtsunt cunservadas.<ref>{{Tzita web|url=http://www.mariannabussalai.org/lettere.php|tìtulu=Marianna Bussalai - Lettere|sambenadu=Brundu|nùmene=Marta|situ=www.mariannabussalai.org|limba=it|atzessu=2020-05-01}}</ref>
 
DurantiDurante su tempusperìodu de su fascismu at agiudauagiudadu Emìliu Lussu, cuendicuende·ddulu dedae sa politzia fascista in domudomo sua, aintruin intro de una trapa, e a pustis at fatu atividadiatividade antifascista in paris cun sa sorrisorre Innàtzia, divenendidivenende sa ghia de s'antifascismu oranesu. Pustis de sa gherra perouperò, s'idea de Lussu, chi non fiat indipendentista, de faifàghere intraiintrare su [[Partidu Sardu - Partito Sardo d'Azione|PartiuPartidu Sardu de Atzione]] in su PartiuPartidu de Atzione italianu, fusionifusione chi a pustis est fallida, at causadu dibatas intra deintre issu e issa, ca imvecisimbetzes Marianna Bussalai indipendentista ddulu fiat e est mantènniumantènnidu issas bideasideas suas popro totu sa vida sua.<ref name=":0" />
 
Est morta in su 1947, de corucoro pulmonaripulmonare, popro morimore de s'afadigamentuaffadigamentu cardìacu causaucausadu dedae issas dificultadisdificultades respiratòrias, in su mentres chi fiat ressendiretzitende issos versusversos de su vangelu.<ref name=":1" />
 
=== Su pensamentu polìticu ===
{{Tzitatzione|Sa sortisorte de s'aristocratzia de unu pòpulu tzeracuiscrau est peuspègius, spissufatu-fatu, de cussa de su proletariauproletariadu de unu pòpulu lìberu|Marianna Bussalai. Fonte: <ref>{{Tzita web|url=http://www.mariannabussalai.org/storia.php|tìtulu=
Marianna Bussalai - Storia|nùmene=Marta|sambenadu=Brundu|limba=it}}</ref>|La sorte dell'aristocrazia d'un popolo schiavo è peggiore spesso di quella del proletariato d'un popolo libero||limba=it}}
Marianna Bussalai fiat una sardista cumbinta, chi riteniat chi s'indipendèntzia de unu pòpulu fessitsiat su primu de issos diritusdiritos suussuos. Custa est s'arrexonisa resone de sa dibata chi aiat tentu cun Emìliu Lussu, a su calicale aiat arresposturispostu cun unu "nounono" fortiforte e craru canducando issu s'aiat furriaufurriadu a su PartiuPartidu de AtzioniAtzione italianu, circhendichirchende de ddoi annullaib'annullare su PartiuPartidu Sardu in intruintro.<ref name=":0" /> Issa etotumatessi at cosiucusidu a manu, in su [[1921]], sa prima bandera de su [[Partidu Sardu - Partito Sardo d'Azione|Psd'Az]], chi est divènniadivènnida su primu sìmbulu uficialiufitziale suusuo.<ref name=":3" /> AIn sa pròpiumatessi manera est semprisemper stadaistada contra a calicale chisi siat tentativu de assimilatzioniassimilazione e de annullamentu de sa chistionichistione sarda in atrasàteras, cumentiche pera esèmpiu cussa "meridionalista" o atrasàteras "internatzionalistas".<ref name=":0" /> In prus a s'indipendentismu e a s'anti-fascismuantifascismu, su pensamentu de Marianna Bussalai est staduistadu basaubasadu in subra de issos valorisvalores de su socialismusotzialismu e de religiosidadireligiosidade sua, liadaligada a sa cristianidadicristianidade evangèlica (cosa chi est stadaistada sa càusa de cuntierras fortisfortes intra deintre issas e su su vitzepàrracu de sa bidda sua),<ref name=":0" />. Custu ddl'at giuta a criticaicriticare issas visionisvisiones materialìsticas ete edonìsticasedonìstica de su mundu liadasligadas fintzas, de continuufatu-fatu, a s'ala polìtica sua.<ref name=":2" />
 
{{Tzitatzione|AbbisòngiatBisòngiat, in si spìngis'ispìnghere issas trumas a sa riscossa, a l'imparai chiimparare chi si depitbisòngiat conchistaiconchistare su panipane est ca su fìsicu, nutriunutridu, permitat a su corucoro de battiadobbare, de biribisare e de stimaiamare issos atrusàteros, scarescendiismentighende·nos denois nosus etotumatessi; e si abbisòngiatbisòngiat conchistaiconchistare sasu biatzesabenèssere materialimateriale est scetipetzi ca sa mentimente lìbera de issos pensamentuspensamentos de sa misèria, in un'ambientiambiente prus finu, si potzat afinaiafinare issa etotumatessi, popro serbiriserbire mèlliusmègius sa càusa de s'umanidadiumanidade e acumpririacumprire sa boluntadivoluntade Divina|Marianna Bussalai. Fonte: <ref>{{Tzita web|url=http://www.mariannabussalai.org/storia2.php|tìtulu=
Marianna Bussalai fiat una sardista cumbinta, chi riteniat chi s'indipendèntzia de unu pòpulu fessit su primu de is diritus suus. Custa est s'arrexoni de sa dibata chi aiat tentu cun Emìliu Lussu, a su cali aiat arrespostu cun d·unu "nou" forti e craru candu issu s'aiat furriau a su Partiu de Atzioni italianu, circhendi de ddoi annullai su Partiu Sardu in intru.<ref name=":0" /> Issa etotu at cosiu a manu, in su [[1921]], sa prima bandera de su [[Partidu Sardu - Partito Sardo d'Azione|Psd'Az]], chi est divènnia su primu sìmbulu uficiali suu.<ref name=":3" /> A sa pròpiu manera est sempri stada contra a cali chi siat tentativu de assimilatzioni e de annullamentu de sa chistioni sarda in atras, cumenti per esèmpiu cussa "meridionalista" o atras "internatzionalistas".<ref name=":0" /> In prus a s'indipendentismu e a s'anti-fascismu, su pensamentu de Marianna Bussalai est stadu basau in subra de is valoris de su socialismu e de religiosidadi sua, liada a sa cristianidadi evangèlica (cosa chi est stada sa càusa de cuntierras fortis intra de issas e su vitzepàrracu de sa bidda sua),<ref name=":0" />. Custu dd'at giuta a criticai is visionis materialìsticas et edonìsticas de su mundu liadas fintzas, de continuu, a s'ala polìtica sua.<ref name=":2" />
 
{{Tzitatzione|Abbisòngiat, in si spìngi is trumas a sa riscossa, a l'imparai chi chi si depit conchistai su pani est ca su fìsicu, nutriu, permitat a su coru de batti, de biri e de stimai is atrus, scarescendi·sì de nosus etotu; e si abbisòngiat conchistai sa biatzesa materiali est sceti ca sa menti lìbera de is pensamentus de sa misèria, in un'ambienti prus finu, si potzat afinai issa etotu, po serbiri mèllius sa càusa de s'umanidadi e acumpriri sa boluntadi Divina|Marianna Bussalai. Fonte: <ref>{{Tzita web|url=http://www.mariannabussalai.org/storia2.php|tìtulu=
Marianna Bussalai - Storia-2|nùmene=Marta|sambenadu=Brundu|limba=it}}</ref>|Bisogna, nello spingere le folle alla riscossa, insegnar loro che se occorre conquistare il pane è perché il fisico, nutrito permetta al cuore di battere, di sognare e di amare gli altri, dimenticando se stessi; e se occorre conquistare il benessere materiale è solo perché la mente libera dagli assilli della miseria, in un ambiente più fino, possa affinarsi essa stessa, per servir meglio la causa dell'umanità e compiere la volontà Divina|limba=it}}
 
Pro sa pròpiumatessi arrxoniresone at criticaucriticadu sa visionivisione "economicìsticaeconomitzìstica" de su marcsismumarxismu, cunsiderendicunsiderende issa comenticomente fundamentalisfundamentales issos valorisvalores spiritualisispirituales de s'òminiòmine e biendibidende s'annullamentu de issas inegualliàntziasineguagliàntzias non comenticomente s'ùnicu finifine, ma cumenticomente unu mèdiu popro una mèlliusun'idea bideamègius de sociedadisotziedade, chi perouperò non podiat innioraiignorare issos valorisvalores spiritualisispirituales.<ref name=":2" />
 
{{Tzitatzione|NosuNois issos idealistas, religiosusreligiosos de su socialismusotzialismu eusamus, in manera ugualiuguale, fatu nostunostru su pranu de MarcsMarx, ma cumprendendicumprendende chi s'òminiòmine nonon tenittenet abbisòngiusbisòngios econòmicuseconòmicos scetiebbia, "ca s'òminiòmine est cumpostu de corpus, de intelletu e de spìrituispìritu"|Marianna Bussalai. Fonte: <ref>{{Tzita web|url=http://www.mariannabussalai.org/storia3.php|tìtulu=
Marianna Bussalai - Storia-3|nùmene=Marta|sambenadu=Brundu|limba=it}}</ref>|Noi gli idealisti, religiosi del socialismo abbiamo ugualmente fatto nostro il piano di Marx, ma comprendendo che l'uomo non ha solo bisogni economici, "perché l'uomo è composto di corpo, d'intelletto e di spirito"|limba=it}}
 
In sustàntzia, deda su chi at scrituiscritu si poditpodet biiribìdere comenticomente su pensamentu suusuo non fiat fundaufundadu in unu respingimenturespinghimentu de [[Karl Marx|Marx]], ma in sa bideas'idea de integraiintegrare sa batàlliabatalla popro sasu biantzesabenessere materialimateriale cunin unuuna bisubisione de su mundu aundiin ue su de issas bideasideas de spìrituispìritu de sacrifìtziu, de doveridovere e de retitùdiniretitùdine, chi in issa si liantligant in manera fortiforte a sa religiosidadireligiosidade sua.
 
{{Tzitatzione|Fintzas JesusGesùs chi at naunaradu "nonon de panipane scetiebbia biviribivet s'òminiòmine" (in susa resupregadoria "Su Babbu Nostru") a pustis de àireàere ressaupragadu popro su trìunfu de s'idealiideale "bèngiat su rènniuregnu tuutuo siat fata sa boluntadivoluntade tua" s'nos imparat fintzas a domandaipedire "donadae·ncinos oioe su panipane cuotidianu nostunostru" ma sicomentisigomente popro nosunois su moralimorale e s'idealiideale teninttenent su primu postu nosunois non podeuspodimus arrinunciairinuntziare, in nòmininùmene de sasu biantzesabenèssere econòmicaeconòmicu, a nisciunaniuna de issas partes partisprus minorisminores de sa BeridadiBeridade e a issos tres sentimentussentimentos chi ant formauformadu fintzas a immoicomo su patrimòniupatrimoniu idealiideale de s'umanidadiumanidade: Deus, Pàtria e FamìlliaFamìlia; e popro custu calicale chisi siat bisubisione de biantzesabenèssere materialimateriale benidorabenidore est popro nosunois subordinausubordinadu a custuscustos tres sentimentussentimentos chi mai s'ant a pòdiripòdere bociirisuprimire|Marianna Bussalai. Fonte: <ref>{{Tzita web|url=http://www.mariannabussalai.org/storia3.php|tìtulu=
Marianna Bussalai - Storia-3|nùmene=Marta|sambenadu=Brundu|limba=it}}</ref>|Anche Gesù che disse "non di solo pane vive l'uomo" (nella preghiera "Il Padre Nostro") dopo aver pregato per il trionfo dell'ideale "venga il tuo regno sia fatta la tua volontà" c'insegna pure di chiedere "dacci oggi il nostro pane quotidiano" ma siccome per noi il morale e l'ideale hanno il primo posto noi non possiamo rinunziare in nome del benessere economico, a nessuna più piccola parte delle Verità e ai tre sentimenti che formarono finora il patrimonio ideale dell'umanità: Dio, Patria e Famiglia; sicché ogni visione di futuro benessere materiale è per noi subordinato a questi tre sentimenti che mai si potranno sopprimere|limba=it}}
 
== Òperas ==
{{Tzitatzione|Ite bella Nuòro<br>tottu mudada a frores<br>in colore ‘e fiama.<br>Ite bella Nuòro<br>solu a tie est s’amore<br>ca ses sa sola mama<br>Sardigna de su coro<br>Saludan’ sos sardistas<br>chin sa manu in su coro<br>de sas iras fascistas<br>si nde ride’ Nuòro.”|Marianna Bussalai, ''Ite bella Nuòro''}}
Marianna Bussalai at scrituiscritu, in sardu e in italianu, artìculusartìculos de giornaligiornale e poesias, cantuscantos e mutetusmutetos medas, e atrasàteras cosas de aicigalu si funtsunt agatadas in issos diàriusdiàrios suussuos. Intra deIntre custas, sas bortaduras de issas poesias de [[Montanaru]], chi issa boliatcheriat faifàghere connosciconnòschere a issos italianusitalianos, issas arreflèsciasriflessiones suas ain pitzussubra de chistionischistione polìticas e de poesias, e fintzas su testu de unu discursu fatu dedae issa in unu cungressu sardista.<ref>{{Tzita web|url=http://www.mariannabussalai.org/opere.php|tìtulu=Marianna Bussalai - Opere|sambenadu=Brundu|nùmene=Marta|situ=www.mariannabussalai.org|limba=it|atzessu=2020-05-01}}</ref> At collaboraucollaboradu popro annusannos cun sas rivistas ''Lumen'', ''Cordelia'' e ''Il Solco'', impreendiimpreende fintzas issos pseudònimuspseudònimos de "Fiammella di Gonari" e "Hutalabì". In issas poesias suas si poditpodet biiribìdere una benavena sarcàstica fortiforte meda, torradaresa crara fintzas dedae issos giogusgios chi faiatfaghiat cun su sangunausambenadu de Mussolini o dedae sa bideas'idea sua de tzerriaimutire "''Farinacci''", che a su RAS fascista, unu poleddu de OraniOrane.<ref name=":2" />
{{Tzitatzione|Farinacci est bragosu<br>ca l’ana saludau<br>sos fascistas de Orane<br>tene’ pius valentia<br>de su ras de Cremona<br>su Farinacci nostru.|Marianna Bussalai}}
 
Line 55 ⟶ 54:
* {{Tzita libru|nùmene=Omar|sambenadu=Onnis|nùmene2=Manuelle|sambenadu2=Mureddu|tìtulu=Illustres. Vita, morte e miracoli di quaranta personalità sarde|url=https://www.worldcat.org/oclc/1124656644|atzessu=2019-12-06|data=2019|editore=Domus de Janas|tzitade=Sestu|limba=it|OCLC=1124656644|ISBN=978-88-97084-90-7}}jsdd
 
== LigòngiusLigàmenes esternusesternos ==
 
* {{Tzita web|url=http://www.mariannabussalai.org/home.php|tìtulu=Situ dedicadu a Marianna Bussalai, creadu dae s'oranesa Marta Brundu comente tesi de làurea|situ=www.mariannabussalai.org|limba=it|atzessu=2020-05-01}}