Limba sarda: diferèntzias tra is versiones
Content deleted Content added
No edit summary |
m Burradas is mudàntzias de Po.su.sardu (cuntierras), torrada a sa versione cabudiana de Dk1919 Franking Eticheta: Rollback |
||
Lìnia 1:
{{Variant|LOG}}
{{Variant|CAM}} [[File:Romance 20c en.png|350px|thumb|Su sardu (num. 28) in sa carta de sas [[limbas romanzas]] ]]
[[File:Idioma sardo.png|250px|thumb|Mapa in ue si bidet sa cumpetentzia de su sardu]]
Su '''sardu''' est una [[Limbas Romanzas|
==
Su sardu est atesu meda
==
===
Su sardu
=== Arrutroxa de Arroma e Imperu Bizantinu ===
=== Is pisanus in Sardigna ===
Bisàntziu si ndi stèsiat de Sardìnnia po mori de is
=== Su
Su
===
{{Quote|A sos tempos de sa pitzinnia, in bidda, totus chistionaiamus in limba sarda.
In domos nostras no si faeddaiat atera limba. E deo, in sa limba nadìa, comintzei a connoscher totu sas cosas de su mundu. A sos ses annos, intrei in prima elementare e su mastru de iscola proibeit, a mie e a sos fedales mios, de faeddare in s'unica limba chi connoschiamus: depiamus chistionare in limba italiana, "la lingua della Patria", nos nareit, seriuseriu, su mastru de iscola. Nois no connoschiamus sa limba italiana e, pro cussu, non istaiamus mudos de fronte a su mastru ma, tra nois, sighemus a faeddare in sa limba de mama. Su mastru, cando nos intendiat alleghende in sardu, nos daiat ses atzotadas subra sas manos, tres pro donzi manu. E, tando, istaiamus mudos puru tra nois. Gai, totus sos pitzinnos de 'idda, intraian in iscola abbistos e allirgos e nde bessian tontos e cari-tristos.|[[Frantziscu Masala]], Sa limba est s'istoria de su mundu}}
In su 1718 sa Sardìnnia bessit parti de su chi iat a essi stètiu s’Arrennu de Itàlia. Fintzas a cussu annu perunu dominadori at tentu s’idea de nci burrai sa lìngua sarda de su totu po imponni sa lìngua sua, ma sa polìtiga savojarda teniat sa tenta
=== Sa batalla po sa
In s’acabu de is annus Sessanta e in su cumentzu de is annus Setanta de su Millinoixentu, in totu s’Europa
In Sardìnnia puru su movimentu po sa lìngua sarda si fiat fatu forti meda Agoa de duus annus est bessia sa lei 482 de su == Difusione, situatzione a die de oe e perigulu de estintzione ==
Si carculat chi la
Custa situatzione si depet a s'istadu de diglossia, a livellu sotziològicu,
Como
[[File:Sardinia Language Map.png|thumb|250px|right|[[Limbas de sa Sardigna|Limbas e dialettos de sa Sardigna]]]]
==
Sos limbistas partzint su sardu in medas bariedades,
Sos limbazos sardos '''campidanesos''' sunt sa bariedade prus ispainada, cun
Sos limbazos sardos '''logudoresos'''
▲Sos limbazos sardos '''campidanesos''' sunt sa bariedade prus ispainada, cun unos 700.000 faeddadores. Si podet nàrrere chi, bogados sos Tabarchinos (Calasedda e Carloforte), totu sa Sardigna suta de unu raju ideale chi partit dae Cabras e lompet a Lotzorai chistionat campidanesu, mancari in formas diferentes de bidda a bidda.
▲Sos limbazos sardos '''logudoresos''' lu chistionant dae su Màrghine e dae su Montiferru in susu, fintzas a su monte Limbara. No est presente in Gaddura (francu pro sas biddas de [[Terranoa]] e [[Luras]]), ma medas lu faeddant finas in [[Tàthari|Tàttari]] e [[S'Alighèra]], mancari custas cussòrgias tènzant dialetos issoro, e est istada sa limba de referèntzia pro sèculos pro sos poetas sardos e de sa [[litteradura sarda]]. Su '''nugoresu''', chi est postu a pare cun su logudoresu, si no pro sa mancàntzia de sa [[lenitzione]], si chistionat in sa provìntzia de [[Nùgoro]], bogande·nche a parte su tretu asuta de Sòrgono (limba de Mesanìa) e de su Màrghine (logudoresu). Est custu su faeddu prus biu e oe puru sos pitzinnos lu chistionant dae apenas nàschidos.
== Sas grafias ==
Finas a oe, mancari bi siant istados medas traballos e bideas, pro sa limba sarda no
* '''LSC''': [[Limba Sarda Comuna]], ufitziale pro sos àtos de sa Regione.
Line 83 ⟶ 89:
Volemus ed ordinamus chi si alcun homini levarit per forza mugeri coyada, over alcun'attera femina, chi esserit jurada, o isponxellarit alcuna virgini per forza, e dessas dittas causas esserit legittimamenti binchidu, siat iuygadu chi paghit pro sa coyada liras chimbicentas; e si non pagat infra dies bindighi, de chi hat a esser juygadu, siat illi segad'uno pee pro moda ch'illu perdat. E pro sa bagadìa siat juygadu chi paghit liras ducentas, e siat ancu tenudu pro levarilla pro mugeri, si est senza maridu, e placchiat assa femina; e si nolla levat pro mugeri, siat ancu tentu pro coyarilla secundu sa condicioni dessa femina, ed issa qualidadi dess'homini. E si cussas caussas issu non podit fagheri a dies bindighi de chi hat a esser juygadu, seghintilli unu pee per modu ch'illu perdat. E pro sa virgini paghit sa simili pena; e si non hadi dae hui pagari, seghintilli unu pee, ut supra.}}
In su chimbichentos e seschentos, su sardu diat aer appidu faeddos medas chi beniant dae su catalanu e ispagnolu, pro more de sa dominadura. Gai puru est capitadu in cussa piemontesa pro sos faeddos italianos, e ancora in su periodu addurande a oe.
== Vocabolarieddu ==
|