Limba bèrbera: diferèntzias tra is versiones
Content deleted Content added
No edit summary |
Acontzada s'immagine |
||
Lìnia 2:
Su '''bèrberu''' est sa lìngua de is [[Bèrberos|Bèrberus]], est una [[limba|lìngua]] camìtica chi fait parti de sa familla [[linguìstica]] [[Limbas camito-semìticas|camito-semìtica]], e est parenti cun s'[[lingua egitzia|egìtziu]] antigu e cun s'[[limba araba|arabu]]. Is prus momentus antigus de su bèrberu funt rappresentaus de su lìbicu antigu.
In [[limba italiana|italianu]], ''berbero'' benit de su frantzesu ''berbère'', chi pigat torra sa pronùntzia magrebina de su arabu ''barbar''. Su fueddu arabu probabilmenti benit de su latinu ''barbarus'', nòmini po is popolatzionis de lìngua no latina. Una etimologia populari, arrelatada giai de [[Ibn Khaldun|Ibn Khaldūn]], narat chi is [[Arabus]], chi no cumprendiant chini fueddàt su bèrberu, narant chi "faiant sonus chi no si cumprendiant" ("narai sonus chi no si cumprendint" si narat in arabu ''barbar''). <br />▼
Oi is [[Bèrberos|Bèrberus]] no baliant prus a si intendi lamai cun custu nòmini (in arabu ''barbar'' bolit nai fintzas "bàrbaru"), e preferint a imperai po sei su fueddu bèrberu ''[[amazigh]]'' (a su prurali ''imazighen'', "òminis lìberus"), e po sa lìngua bèrbera su femininu '''tamazight'''.▼
== Estensione de su bèrberu e bariedades suas ==▼
Is limbas bèrberas ddas faeddant 40-50 miliones de persones. A pustis de àere gherradu pro otènnere su reconnoschimentu de sa limba e de sa cultura bèrbera, in Marrocu, su bèrberu s'imparat in iscolas meda e como est limba ufitziale. Su bèrberu s'imparat finas in Algeria e in unas cantu universidades. Sa limba bèrbera tamazight de su Marrocu at unu alfabetu suo chi est antigu meda e chi si narat tifinagh, in àteros logos dd'iscrient cun is alfabetos latinu o àrabu.▼
Is bèrberos sunt is abitantes originàrios de de s'[[Africa]] mediterrànea e oe sunt ispartzigninados in unu territòriu mannu de su [[Àfrica de su Norti|nord de s'Africa]], chi andat dae s' [[Egitu]], [[Lìbia|Libia]], [[Tunisia]], [[Algerìa|Algeria]], [[Marocco|Marrocu]], [[Mauritània|Mauritania]], finas a su [[Mali]], [[Nixèr|Niger]] e [[Burkina Faso]] (Tuareg); fintzas is antigos abitantes de is isulas canarias in capas faeddaiant su berberu. Aende in contu sa mannària de su territoriu in ue istant, si cumprendet chi esistint dialetos meda de su berberu (unos 300). In custos territòrios faeddant mescamente su bèrberu e s'arabu, limbas chi si sunt unu pagu ammesturadas cun su tempus. Pro su chi pertennet a is faeddadas podimos nàrrere ca in su sud de su Marrocu est faeddadu su Chleuh, in su nord su Rif su Tuareg chi est sa limba berbera de is nomades de su [[Sahara]].▼
{| style="float: right;margin-left:1em;margin-bottom:1em;border: 1px solid #AAAAAA; background: #F9F9F9;clear: right" valign="top"
| colspan="2" style="text-align:center" |[[
Localizatzione de sas variedades printzipales de bèrberu in [[Nordàfrica]].
|-
| <span style="background-color:#24DAEF;border:1px solid black"> </span> [[tashelhit]]
| <span style="background-color:#ED4CF3;border:1px solid black"> </span> [[tamazight]] <small>(
|-
| <span style="background-color:#FFFF74;border:1px solid black"> </span> [[tarifit]]
Line 23 ⟶ 16:
|-
| <span style="background-color:#0006A3;border:1px solid black"> </span> [[tamashek]]
| <span style="background-color:#FF6600;border:1px solid black"> </span> [[zanata]] <small>([[Figuig]], [[tumzabt]], [[siwi]],
|}
|}[[Categoria:Limbas|Berbera]]▼
▲In [[limba italiana|italianu]], ''berbero'' benit de su frantzesu ''berbère'', chi pigat torra sa pronùntzia magrebina de su arabu ''barbar''. Su fueddu arabu probabilmenti benit de su latinu ''barbarus'', nòmini po is popolatzionis de lìngua no latina. Una etimologia populari, arrelatada giai de [[Ibn Khaldun|Ibn Khaldūn]], narat chi is [[Arabus]], chi no cumprendiant chini fueddàt su bèrberu, narant chi "faiant sonus chi no si cumprendiant" ("narai sonus chi no si cumprendint" si narat in arabu ''barbar''). <br />
▲Oi is [[Bèrberos|Bèrberus]] no baliant prus a si intendi lamai cun custu nòmini (in arabu ''barbar'' bolit nai fintzas "bàrbaru"), e preferint a imperai po sei su fueddu bèrberu ''[[amazigh]]'' (a su prurali ''imazighen'', "òminis lìberus"), e po sa lìngua bèrbera su femininu '''tamazight'''.
▲== Estensione de su bèrberu e bariedades suas ==
▲Is limbas bèrberas ddas faeddant 40-50 miliones de persones. A pustis de àere gherradu pro otènnere su reconnoschimentu de sa limba e de sa cultura bèrbera, in Marrocu, su bèrberu s'imparat in iscolas meda e como est limba ufitziale. Su bèrberu s'imparat finas in Algeria e in unas cantu universidades. Sa limba bèrbera tamazight de su Marrocu at unu alfabetu suo chi est antigu meda e chi si narat tifinagh, in àteros logos dd'iscrient cun is alfabetos latinu o àrabu.
▲Is bèrberos sunt is abitantes originàrios de de s'[[Africa]] mediterrànea e oe sunt ispartzigninados in unu territòriu mannu de su [[Àfrica de su Norti|nord de s'Africa]], chi andat dae s' [[Egitu]], [[Lìbia|Libia]], [[Tunisia]], [[Algerìa|Algeria]], [[Marocco|Marrocu]], [[Mauritània|Mauritania]], finas a su [[Mali]], [[Nixèr|Niger]] e [[Burkina Faso]] (Tuareg); fintzas is antigos abitantes de is isulas canarias in capas faeddaiant su berberu. Aende in contu sa mannària de su territoriu in ue istant, si cumprendet chi esistint dialetos meda de su berberu (unos 300). In custos territòrios faeddant mescamente su bèrberu e s'arabu, limbas chi si sunt unu pagu ammesturadas cun su tempus. Pro su chi pertennet a is faeddadas podimos nàrrere ca in su sud de su Marrocu est faeddadu su Chleuh, in su nord su Rif su Tuareg chi est sa limba berbera de is nomades de su [[Sahara]].
| |||