Pandèmia de COVID-19: diferèntzias tra is versiones

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Lìnia 71:
|belowstyle =
|below =
}}[[File:Stop the Spread of Germs (COVID-19).jpg|thumb|336x336px|Illustratzione chi inditat comente firmare s'isparghidura de su virus]]Sa '''pandèmia de SARS-CoV-2 de su 2019-2020''', nòdida fintzas che '''pandèmia de 2019-nCoV de su 2019-2020'''<ref>{{Tzita web|url=http://www.salute.gov.it/portale/news/p3_2_1_1_1.jsp?lingua=italiano&menu=notizie&p=dalministero&id=4067|tìtulu=Il nuovo coronavirus cambia nome, non più 2019-nCoV ma SARS-CoV-2}}</ref> o comente a primìtziu che '''prumonite de Wuhan'''<ref>{{Tzita web|url=http://archive.ph/Xzg0a|tìtulu=Epidemia misteriosa in Cina, la causa della polmonite è un nuovo coronavirus}}</ref><ref>{{Tzita web|url=https://qz.com/1787789/wuhan-pneumonia-what-we-know-about-the-coronavirus-outbreak/|tìtulu=What we know about China’s coronavirus outbreak}}</ref> est una maladia identificada a primìtziu fache a sa fine de su nadale de su 2019 che un'[[epidèmia]] in sa tzitade de [[Wuhan]], cabulogu de sa [[Provìntzia de s'Hubei|provìntzia tzinesa de s'Hubei]], in unu grupu de persones cun sìntomos de una prumonite de càusa disconnota. Sos primos casos ant interessadu printzipalmente traballadores de su mercadu de su pische de sa tzitade, in ue si bendiant fintzas animales bios. In sas primas chidas de ghennàrgiu de su 2020 sos iscientziados ant isuladu in custos sugetos unu [[coronavirus]] nou, designadu [[SARS-CoV-2]] (Coronavirus Nou 2019), resurtadu èssere simigiante a su nessi pro su 70% de sa [[Genoma|secuèntzia gènica]] sua a sa de su [[SARS-CoV]].<ref name="Hui14Jan2020">{{Cita pubblicazione|autore=|data=14 gennaio 2020|rivista=International Journal of Infectious Diseases|volume=91|pp=264–266|doi=10.1016/j.ijid.2020.01.009|url=https://www.ijidonline.com/article/S1201-9712(20)30011-4/pdf|nome7=Giuseppe|cognome7=Ippolito|cognome8=Mchugh|nome11=Alimuddin|nome8=Timothy D.|nome5=Richard|nome9=Ziad A.|cognome10=Drosten|nome10=Christian|cognome11=Zumla|nome6=Osman|cognome5=Kock|nome4=Francine|cognome4=Ntoumi|issn=1201-9712|nome=David S.|cognome6=Dar|cognome3=Madani|nome3=Tariq A.|cognome2=Azhar|nome2=Esam EI|lingua=en|titolo=The continuing epidemic threat of novel coronaviruses to global health – the latest novel coronavirus outbreak in Wuhan, China|cognome=Hui|cognome9=Memish}}</ref><ref name="promedmail">{{Cita web|url=https://promedmail.org/promed-post/?id=6866757|editore=International Society for Infectious Diseases|data=2 febbraio 2020|titolo=Undiagnosed pneumonia – China (HU) (01): wildlife sales, market closed, RFI Archive Number: 20200102.6866757|sito=Pro-MED-mail|lingua=en|accesso=13 gennaio 2020|urlarchivio=https://web.archive.org/web/20200122124653/https://promedmail.org/promed-post/?id=6866757|dataarchivio=22 gennaio 2020|urlmorto=no}}</ref><ref name="Cohen17Jan20202">{{Cita pubblicazione|autore=|data=17 gennaio 2020|rivista=[[Science]]|volume=367|pp=234–235|doi=10.1126/science.367.6475.234|url=https://science.sciencemag.org/content/367/6475/234|pmid=31949058|dataarchivio=17 gennaio 2020|urlarchivio=https://web.archive.org/web/20200117100226/https://science.sciencemag.org/content/367/6475/234|cognome2=Normile|nome2=Dennis|lingua=en|accesso=17 gennaio 2020|nome=Jon|numero=6475|titolo=New SARS-like virus in China triggers alarm|cognome=Cohen|issn=0036-8075}}</ref><ref name="Parry20Jan2020">{{Cita pubblicazione|autore=|data=20 gennaio 2020|rivista=[[British Medical Journal]]|volume=368|doi=10.1136/bmj.m236|url=https://www.bmj.com/content/368/bmj.m236|nome=Jane|cognome=Parry|titolo=China coronavirus: cases surge as official admits human to human transmission|lingua=en|issn=1756-1833}}</ref> A sa fine de su ghennàrgiu 2020 non fiant galu istadas determinadas craramente sas caraterìsticas de su [[virus]], cun totu chi esseret atzertada sa capatzidade de si trasmìtere de òmine a òmine, e permanentaiant intzertesas in sas modalidades esatas de trasmissione e in sa [[patogenitzidade]] (sa capatzidade de faghere dannu).<ref>{{Tzita web|url=https://www.epicentro.iss.it/coronavirus/sars-cov-2|tìtulu=Focolaio di infezione da nuovo coronavirus SARS-CoV-2}}</ref> Sa maladia assotziada est istada reconnota cun su nùmene de [[COVID-19]].<ref>{{Tzita web|url=https://www.who.int/dg/speeches/detail/who-director-general-s-remarks-at-the-media-briefing-on-2019-ncov-on-11-february-2020|tìtulu=WHO Director-General's remarks at the media briefing on 2019-nCoV on 11 February 2020}}</ref>[[File:Symptoms of coronavirus disease 2019 3.0-es.svg|thumb|305x305px|Illustratzione de sos sìntomos]]Sa prima signalatzione atibiabile a su virus nou est acontèssida su 31 nadale 2019,<ref>{{Tzita web|url=https://www.who.int/csr/don/05-january-2020-pneumonia-of-unkown-cause-china/en/|tìtulu=Pneumonia of unknown cause – China}}</ref> ma giai s'8 de nadale fiant cumpàssidos sos primos malàidos cun maladia sintomàtica.<ref>{{Tzita web|url=https://web.archive.org/web/20200114230152/http://www.cidrap.umn.edu/news-perspective/2020/01/report-thailands-coronavirus-patient-didnt-visit-outbreak-market|tìtulu=Report: Thailand's coronavirus patient didn't visit outbreak market}}</ref> S'1 de ghennàrgiu 2020 sas autoridades ant dispostu sa serrada de su mercadu e s'isulamentu de cuddos chi presentaiant sinnos e sìntomos de s'infetzione.<ref>{{Tzita web|url=https://www.who.int/csr/don/05-january-2020-pneumonia-of-unkown-cause-china/en/|tìtulu=Pneumonia of unknown cause – China|nùmene=World Healt Organization}}</ref> Su primu mortu cunfirmadu andat torra a su 9 ghennàrgiu 2020.<ref>{{Tzita web|url=https://web.archive.org/web/20200111020017/https://www.nytimes.com/2020/01/10/world/asia/china-virus-wuhan-death.html|tìtulu=China Reports First Death From New Virus}}</ref> A su 28 ghennàrgiu 2020 si registraiant prus de 4 600 casos de contàgiu cunfirmados in medas paisos de su mundu e 106 mortos mentras su 15 freàrgiu tales datos fiant giai artziados a 49 053 casos e 1 381 mortos. Partende dae su 23 ghennàrgiu 2020, [[Wuhan]] est istada posta in [[barantena]] cun sa suspensione de totu sos trasportos pùblicos intrende e bessende de sa tzitade,<ref>{{Tzita web|url=https://qz.com/1789856/wuhan-quarantined-as-china-fights-coronavirus-outbreak/|tìtulu=China has locked down Wuhan, the epicenter of the coronavirus outbreak}}</ref> medidas chi sa die sighente sunt istadas istèrridas a sas tzitades lacanàrgias de [[Huanggang]], [[Ezhou]], [[Chibi]], [[Jingzhou]] e [[Zhijiang]].<ref>{{Tzita web|url=https://www.straitstimes.com/asia/east-asia/china-locks-down-two-more-cities-huanggang-and-ezhou-after-wuhan|tìtulu=Wuhan virus: China locks down Huanggang, imposes tough travel restrictions in 3 other cities}}</ref> Ulteriores limitatziones e controllos sunt istados adotados in medas zonas de su mundu.
 
Sos malàidos acusant sìntomos simigiantes a s'[[influèntzia]] comente a [[calentura]], [[tusse]] sica, [[istrachìmine]], [[Dispnea|dificultade de respiru]]. In sos casos prus graes, s'ispissu cumproados in sugetos giai agrabiados de pretzedentes patologias, s'isvilupat prumonite, [[insuffitzièntzia renale aguda]], pro arribbare fintzas a sa morte. Sos malàidos presentant fintzas [[leucopenia]] e [[linfotzitopenia]]. Mancari dae sa metade de su ghennàrgiu 2020 siat disponìbile una proa pro fàghere sa [[diàgnosi]] de infetzione de SARS-CoV-2, in freàrgiu no esistiat ancora niunu tratamentu o [[vatzinu]] ispetzìficos: sas sanadura sunt ispontziadas e sos tratamentos sunt printzipalmente mirados a gestire sos sìntomos e a suportare sas funtziones vitales, fcun totu chi sunt istados testados unos cantos [[Fàrmacu antivirale|fàrmacos antivirales]] giai impreados pro cuntrastare unas àteras infetziones.