Mortoxu de Bugerru: diferèntzias tra is versiones

Content deleted Content added
m L2212 moved page Mortoxu de bugerru to Mortoxu de Bugerru without leaving a redirect: Maiùscola
m curretzionis ortogràficas minoris
Lìnia 1:
{{DISPLAYTITLE:Mortoxu de Bugerru}}
{{Variant|CAM}}
Su mortoxu de Bugerru est unu episodiuepisòdiu acuntèssiu in [[Sardigna]] in s'Igresienti in [[Bugerru]], su 4 capudanni 1904 innui, in s'interis de un'isciòpiru a su cali iant'aderiu unus 2000 traballantistraballadoris de sa miniera<ref>Girolamo Sotgiu, ''Lotte sociali e politiche nella Sardegna contemporanea'', Cagliari, 1974, pp. 237-239</ref>, s'esercituesèrcitu at sparau contra a is manifestantis, bocendindi cuatru e ingollendindi ùndixi<ref>[http://archivio.rassegna.it/2004/granditemi/articoli/sciopero.htm Lo sciopero generale del 1904. Lo spartiacque di Carlo Ghezzi]</ref>.
[[File:Buggerru.jpg|thumb|upright=2|Laveria Malfidano de Buggerru in una fotografia de su 2008.]]
 
== S'arrelatu de Quintino Sella ==
In su 1867 is deputaus sardus iant pediu a su Presidenti de su Contzillu [[Bettino Ricasoli]] unu impegnu prus mannu de parti de s'istadu po allebiai is cunditzionis de miseresa de sa popolatzioni. A pustis de s'arrebbellia de [[Su ConnottuConnotu]], sucèdia in [[Nùgoro]] in s'abrili de su 1868, ocasionau da s'aprovatzioni de un'arrégula ca stabiliat sa privatizatzioni de is benis de su demàniu, fiat istituida una cummassioni parlamentari de scubìglia, presiriada de [[Agostino Depretis]], de sa cali fadiat parti su deputau piemontesu [[Quintino Sella]]. Sella, inginneri mineràriu, iat publicau in su 1871 un'arrelatu de importu istraordinàriu po cumprendi is cunditzionis de su paru mineràriu sardu.
Duranti unu biaxi durau 18 dies, Sella, acumpangiau de s'inginneri Eugenio Marchese, diretori de su distretu mineràriu de Sardigna, iat visitau is minieras printzipalis e is istabbilimentus metallurgicusmetallùrgicus de s'isolaìsola. Sa scubìglia de Sella, fra is atras cosas, no iat mancau de rilevai sa diferèntzia de tratamentu econòmicu tra is minadoris sardus e is de is atras regionis e puru sa necessidadi de creai una scola po capus minadoris e scalladoris in [[Igrèsias]].
 
== Arrexonis de s'avvolottuavolotu ==
A s'inghitzu de su '900, a Bugerru ddi narànt «petite Paris» (sa Parigi pitia), po ita is diretoris mineràrius ca si fiant trasferius in sa bidda minerària, iant creau un'ambienti culturali notàbili<ref>[http://web.tiscali.it/parrocchiabuggerru/buggerru_storia.htm Storia del paese]</ref>. In mesu a issus ddoi fiat Achille Georgiades, gregu ca iat bìviu a [[Costantinòpoli]] e fiat beniu in Sardigna in su 1903 po dirigi is minieras de sa ''Societé des mines'' de Malfidano de Parigi, de sa cali sa sedi operativa in Sardigna fiat Bugerru.
Ddoi fiat puru su francesu Georges Perrier ca gestiat unu cinematògrafu; in prus, in sa bidda ddoi fiant unu teatru e unu currìgliu riservau a is diretoris de sa sociedadi francesa. De s'atra parti, ddoi fiant is minadoris ca traballànt in cunditzionis disumanas, suttapagaussutapagaus e apretaus a turnus de traballu
massacrantis, medas bortas vìttimasvìtimas de incidentis ferosus. Issus fiant organizaus in sa [[Lega de Resistèntzia de Bugerru]], ca contàt 4000 iscritus. In su 1903 sa Lega de Resistèntzia de Bugerru iat participau cun is delegaus suus a su secundu cungressu natzionali de sa ''Federazione dei minadori''. Is diretoris de sa Lega fiant duus militantis sotzialistas, Giuseppe Cavallera e Alcibiade Battelli. Po cicai un'arresposta a is pretesas insoru relativas s'accrescimentu de is salàrius e s'ammelloramentu de is cunditzionis de vida, fiat assetiada una filera de isciòpirus, cumentzendi de is primus mesis de su 1904. Su 7 de maju est acuntèssiu un'atru incidenti in su traballu, innui funt mortus cuatru minadoris.
 
== Su mortoxu ==
Sa protesta est crescia in su mesi de capudanni, a pustis de sa circulari spainada sa die 2 de s'inginneri Georgiades, innui si comunicàt ca, inghitzendi de sa die sighenti, sa barrilocca in mesu a is duus turnus de traballu, su de su mengianu e su de su merì, iat essi redùsia de un'ora. Sa reatzioni est stètia lestra e at incumentzau s'isciòpiru de is minadoris, ca ant presentau is preguntas insoru a sa sociedadi francesa. Su domigu de su 4 de capudanni 1904, debotantis chi sa delegatzioni sindacali fiat in negòtziu, is oberajus si funt arrollaus ananti a sa sedi de sa diretzioni generali de sa miniera in sustentu a sa delegatzioni sindacali. In s'interis, is meris de sa dittas'asienda ant tzerriau s'esercitu, ca at sparau conta is oberajus, bocendindi cuatru e ingollendindi meda atrus.
 
== Is cunseguèntzias e s'isciòpiru generali ==
Custus fatus ant causau reatzionis fortis. Su 11 de capudanni in [[Milanu]], po protestai contra sa violentzia ammustrada in Bugerru, sa Càmara de su traballu at aprovau una motzioni po s'isciòpiru generali de organizai in [[Itàlia]] aintr'e otu dies. Cuncua die apusti, su 14 de Capudanni, me in Castelluzzo, Provìntzia de Trapani, est acuntèssiu un 'atru mortoxu; duranti una manifestatzioni de laureris, ca protestànt contra a sa strogadura de un'arrólliu locali e s'arrestu de unu sotzialista, diretori de una coperativa de laurera, is carabbineris ant sparau contra a is laureris. Su 15 de capudanni a Sestri Ponente ddoi fiat carraxu po is fatus de Bugerru<ref>[http://books.google.it/books?id=_ZlK6GYYJdUC&pg=PA21&lpg=PA21&dq=Il+Secolo+++settembre+1904+lo+sciopero+generale&source=bl&ots=Hak9fQq6q4&sig=SNKZmpaUicC9EIXubQrx48hqkiM&hl=it&sa=X&ei=xEByVNK1Fqq9ygPAxoGQCw&ved=0CDkQ6AEwBA#v=onepage&q=Il%20Secolo%20%20%20settembre%201904%20lo%20sciopero%20generale&f=false Luciana Frassati, ''Un uomo, un giornale. Alfredo Frassati'', vol. III parte I, Roma. 1982, p. 21]</ref>. Apusti de is fatus de Castelluzzo, cun sa sceda
de s'ulteriori mortoxu, s'inchietadura at sorigau unu livellu meda artu meda. Sa Càmara de su traballu de Milanu at annuntziau s'isciòpiru generali natzionali, su primu in Europa, ca at sighiu de su 16 fintzas a su 21 de capudanni e a su cali ant aderiu totus is traballantistraballadoris italianus de totus is categorias.
 
== Notas ==