Istòria minerària de Sardigna: diferèntzias tra is versiones
Content deleted Content added
No edit summary |
No edit summary |
||
Lìnia 20:
In època romana tarda sa produtzione minerària sarda aiat basciadu meda; mentras in pagos isterrimentos sa faina sighiat, pro satisfàghere sas limitadas netzessidades de su mercadu isulanu, medas àteros fiant istados abbandonados e carchiunu de custos, comente cussos de Sarrabus, fiant istados ismentigados.
== Època medievale ==
A fatu de sa ruta de s'[[Impèriu romanu de Otzidente]] sos fatos istòricos de Sardigna si fiant istesiados ae sos de sa penìsula italiana. A pustis de sa parèntesi curtza costituida dae s'[[Istòria de Sardigna vàndala|ocupatzione vandàlica]], s'ìsula fiat rùida suta de su [[Impèriu bizantinu|domìniu bizantinu]].
De asi, sa produtzione minerària e sa faina metallùrgica fiat unu pagu torrada a nàschere e sa prata fiat torrada a èssere unu de sos produtos printzipale de bogadura de Sardigna, mancari a inghìriu a s'annu 700 is tràficos cumertziales in su [[Mare Mediterràneu]] si fiant fatos difìtziles meda pro neghe de sas curreras de sos saraghinos. Pro sa Sardigna sas cureras sighidas de sos [[àrabos]] a longu sas costas aiant costituidu, pro unu arcu longu de tempus, unu perìgulu costante, chi aiat provocadu s'ispopoladura de àreas ampras de costeras e su càmbiu de sa populatzione cara a àreas prus internas de s'ìsula.
Semper prus isulada dae su tzentru de s'[[impèriu bizantinu]], sa Sardigna aiat connotu in custu perìodu su afirmadura, sa prima borta in s'istòria sua de una autonomia polìticu-amministrativa a berus. S'ìsula si fiat organizada in bator regnos soberanos e indipendentes: is [[Judicadu de Càlaris|Giuigados de Càlaris]], [[Judicadu de Arbaree|Arbaree]], [[Judicadu de Torres|Torres]] e [[Judicadu de Gaddura|Gaddura]]. De s'istòria minerària de su perìodu giuigale, non s'agatat àteru che pagas documentas, est però lìtzitu pensare chi sa faina estrativa non siat istada de su totu abbandonada. In su [[1131]] su giùighe [[Gonàriu de Torres]] aiat donadu sa metade de s'[[Argentiera]] de sa [[Nurra]] a sa crèsia primatziale de Santa Maria de [[Pisa]], a testimonia de sos ligàmenes polìticos semper prus istrintos intre sos dìbiles istados sardos e sa comuna toscana.
A primìtziu de su de 11 sèculos, difatis, in suta de sos augùrios de sa corte papale tando ghiada dae [[Beneitu XIII]], fiant intervènnidas in s'istòria de Sardigna sas duas repùblicas marineras de [[Repùblica de Gènova|Gènova]] e [[Repùblica de Pisa|Pisa]] in unu primu momentu alliadas contra de s'emiru musulmanu Musetu (Musa) chi si fiat impadronadu de unas cantas àreas de s'ìsula, a pustis cuncurrentes pro su predomìniu in is dìbiles istados giudicales.
== Bibliografia ==
| |||