Frantza: diferèntzias tra is versiones
Content deleted Content added
m Tzitatziones in limba frantzesa chi pertocant a s'Ordinàntzia (Ordonnance) de Villers-Cotterêts de su 1539. |
Apo agiuntu informatziones in s'introdutzione de s'artìculu bortende una parte de su Wikipedia frantzesu, italianu e inglesu. Apo modificadu sos datos demogràficos e los apo annoados (a su 1 ghennàrgiu 2021 segundu sas istatìsticas de s'INSEE). |
||
Lìnia 3:
Sa Frantza est una repùblica costitutzionale unitària chi tenet unu regìmene semi-presidentziale. Dae su 1875 su motu de sa Repùblica est «Liberté, Égalité, Fraternité» ([[Libertade]], Agualidade, Fraternidade) e sa bandera est cumposta de sos tres colores natzionales: biaitu, biancu e ruju. S'innu natzionale est ''La Marseillaise'' (sa marsilliesa), cantu patriòticu eredadu dae sa [[Rivolutzione frantzesa|Rivolutzione Frantzesa]]. Su printzìpiu costitutivu suo est sa democratzia: le «''gouvernement du peuple, par le peuple et pour le peuple''» (su guvernu de su pòpulu, [fatu] dae su pòpulu e pro su pòpulu). Sa capitale sua est [[Parigi|Paris]] (o Parigi, dae s'italianu) e sa limba ufitziale cosa sua est su [[Limba frantzesa|frantzesu]] dae su 1539, in tames de su [[Limba latina|latinu]]<ref>{{Tzita web|url=https://www.legifrance.gouv.fr/loda/id/LEGITEXT000006070939/|tìtulu=Ordonnance du 25 août 1539 sur le fait de la justice (dite ordonnance de Villers-Cotterêts).|situ=Légifrance|limba=frantzesu}}</ref><ref>{{Tzita web|url=https://www.larousse.fr/encyclopedie/oeuvre/Villers-Cotter%c3%aats/149015|tìtulu=ordonnance de Villers-Cotterêts (août 1539)|situ=Larousse|limba=frantzesu}}</ref>. Sas monedas suas sunt s'[[Èuru|Euro]] dae su 2002 in sa parte prus manna de su territòriu e su Francu Patzìficu in sos territòrios de s'[[Otzèanu Patzìficu]]. Sas tzitades printzipales sunt: [[Marsiglia|Marsìllia]], [[Lione]], [[Tolosa]], [[Lilla (Frantza)|Lilla]], [[Bordeaux]], [[Strasbourg|Strasburgu]], [[Nitza]], [[Nantes]], [[Rennes]], [[Montpellier]].
Est un'istadu chi s'est formadu a su cumintzu de s'Artu Medioevu. Su nùmene suo benit deretu de su pòpulu de sos Francos. Dae su cumintzu de su de XVII sèculos a sa prima metade de su de XX sèculos, at possèdidu un'ampru [[Impèriu coloniale frantzesu|imperu coloniale]]. In sa segunda metade de su sèculu est istadu unu de sos istados fundadores de s'[[Unione Europea]]. In prus, est sa de tres potèntzias nucleares mundiale, unu de sos membros permanentes de su Cunsìgiu de Seguridade de sas [[ONU|Natziones Unidas]] e un'istadu aderente a sa [[Organizatzione de su Tratadu de s'Atlànticu Norte|NATO]]. In manera aguale est membru de su [[G7]], de su [[G20]], de sa Zona Èuru, de s'Ispàtziu Schengen e acasàgiat sa sede de su Cunsìgiu de Europa, de su Parlamentu Europeu e de s'[[UNESCO]]. Sa Frantza possèdit una certa influèntzia in matèria polìtica, econòmica, militare e culturale in Europa e in su mundu comente a mèdia potèntzia<ref>{{Tzita publicatzione|autore=Pascal Boniface|tìtulu=Is France still a Great Power?|rivista=Queen's University|isbn=0-88911-888-4}}</ref>.
Est, in su 2014, sa de tres potèntzias econòmicas europea a pustis de sa [[Germania|Germània]] e su [[Rennu Unidu]], e sa de sete potèntzias econòmicas mundiales pro produtu internu lordo nominale<ref>{{Tzita web|url=https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2020/October/weo-report?c=512,914,612,614,311,213,911,314,193,122,912,313,419,513,316,913,124,339,638,514,218,963,616,223,516,918,748,618,624,522,622,156,626,628,228,924,233,632,636,634,238,662,960,423,935,128,611,321,243,248,469,253,642,643,939,734,644,819,172,132,646,648,915,134,652,174,328,258,656,654,336,263,268,532,944,176,534,536,429,433,178,436,136,343,158,439,916,664,826,542,967,443,917,544,941,446,666,668,672,946,137,546,674,676,548,556,678,181,867,682,684,273,868,921,948,943,686,688,518,728,836,558,138,196,278,692,694,962,142,449,564,565,283,853,288,293,566,964,182,359,453,968,922,714,862,135,716,456,722,942,718,724,576,936,961,813,726,199,733,184,524,361,362,364,732,366,144,146,463,528,923,738,578,537,742,866,369,744,186,925,869,746,926,466,112,111,298,927,846,299,582,487,474,754,698,&s=NGDPD,&sy=2018&ey=2025&ssm=0&scsm=1&scc=0&ssd=1&ssc=0&sic=0&sort=country&ds=.&br=1|tìtulu=World Economic Outlook Database|situ=Fundu Monetàriu Internatzionale|limba=inglesu}}</ref> (sa de noe a paridade de pòdere de achistu) e possèdit unu livellu de vida artu meda<ref>{{Tzita web|url=https://www.imf.org/en/Countries/FRA|tìtulu=France and the IMF|situ=Fundu Monetàriu Internatzionale|limba=inglesu}}</ref>. Su 1º ghennàrgiu 2021 sa populatzione totale de sa Frantza est de belle 67,4 miliones de abitantes, segundu sas istimas publicadas dae s'INSEE<ref>{{Tzita web|url=https://www.insee.fr/fr/statistiques/5012724#:~:text=Au%201%E1%B5%89%CA%B3%20janvier%202021%2C%20la,augment%C3%A9%20de%200%2C3%20%25.|tìtulu=Bilan démographique 2020|situ=INSEE (Institut National de Statistiques et des Études Économiques)}}</ref>, de cale 65 250 000 in sas regiones metropolitanas, 2 172 000 in sas chimbe provìntzias ultramarinas (''Départements d'Outre-Mer''). Est su segundu istadu prus pobuladu de s'Unione europea a pustis de sa Germània. Est fintzas s'istadu prus estèndidu de s'Unione europea e su de tres paisos prus ampros de s'Europa a pustis de sa [[Rùssia|Russia]] e de s'[[Ucraina]].
[[File:LocationFrance.png|Frantza|center]]
| |||