Robert Koch: diferèntzias tra is versiones

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Lìnia 18:
|nùmene_babbu=Hermann Koch
|firma=Robert Koch signature.svg}}
'''Heinrich Hermann Robert Koch''' (naschidu su 11 de nadale [[1843]] in [[Clausthal]], mortu su 27 de maju [[1910]] in [[Baden-Baden]] ) est istadu unu [[Meighina|mèigu]], [[Microbiologia|microbiòlogu]] e [[Igiene|igienista]] [[Tedescos|tedescu]]. In su [[1876]], Koch fiat resèssidu a cultivare s'agente patògenu de su [[cambruncu]] ([[Bacillus anthracis]]) in foras de s'organismu e a nde descrìere su [[Ontogènesi|tziclu vitale]]. Custa fiat sa prima borta ca su rolu de un'agente patògenu in s'isvilupu de una maladia fiat istadu de descritu de su totu. In su [[1882]] aiat iscobertu s'agente etiològicu de sa [[tisichèntzia]] ([[Mycobacterium tuberculosis]]) e a pustis aiat isvilupadu su crètidu remèdiu de [[tubercolina]]. In su [[1905]] aiat retzidu su [[Prèmiu Nobel]] pro sa Fisiologia e sa Meighina . Robert Koch, paris cun su cullega [[Louis Pasteur]] in [[Parigi]], diat divènnere su fundadore de sa moderna bateriologia e de sa microbiologia modernas. At dadu unu contributu fundamentale a sa teoria de sas infetziones e a s'isvilupu de sa [[meighina tropicale]] in [[Germània]].
 
== Vida ==
Lìnia 31:
Gràtzias a su traballu subra de s'isvilupu de su cambruncu e subra sas infetziones de is feridas, Koch fiat istadu numenadu in su [[1880]] in su Dipartimentu de sa sanidade imperiale de Berlinu. In su [[1885]] si fiat dimìtidu de su dipartimentu de salude e fiat fatu professore ordinàriu de igiene in su Istitutu de igiene de s'Universidade de Berlinu acabadu de costituire. In su [[1891]] fiat numenadu diretore de s'Istitutu pro is maladias infetivas de Berlinu,<ref>{{Tzita web|url=http://web.archive.org/web/20130321184621/http://www.deutsche-biographie.de/sfz43565.html|tìtulu=Neue Deutsche Biographie}}</ref> e in su [[1904]] si fiat retiradu.
 
Robert Koch aiat cojuadu Emmy Adolfine naschida Fraatz (1847-1913) in su [[1867]], fìgia de [[Wilhelm Christian Friedrich Fraatz]]. De custa coja fiat naschida una fìgia, Gertrud (1868-1945),<ref>{{Tzita web|url=https://books.google.de/books?id=ahIhAAAAQBAJ&pg=PA98#v=onepage&q&f=false|tìtulu=Robert Koch und sein Nachlaß in Berlin}}</ref> narada "Trudy", cun sa cale Koch aiat mantentu bonos relatos durante totu sa vida. Sa fìgia aiat cojuadu in su [[1888]] [[Eduard Pfuhl]], chi traballaiat pro Koch. Koch si fiat istorradu dae sa mugere in su [[1893]] e a coa aiant divortziadu.<ref>{{Tzita web|url=http://web.archive.org/web/20130321184621/http://www.deutsche-biographie.de/sfz43565.html|tìtulu=Neue Deutsche Biographie}}</ref> In su [[1890]] aiat connotu Hedwig Freiberg (1872–1945), chi tando teniat deghesete annos, s'istùdiu de su pintore Gustav Graef, pro chie Koch fiat posende. Freiberg fiat una iscienteddaischente de su pintore. Koch dd'aiat cojuada tres annos a pustis.<ref>{{Tzita web|url=http://web.archive.org/web/20130321184621/http://www.deutsche-biographie.de/sfz43565.html|tìtulu=Neue Deutsche Biographie}}</ref>
 
Giai dae pipiu, Koch teniat su bisu de si fàghere naturalista itinerante. In su [[1896]] su [[Impèriu Britànnicu|guvernu britànnicu]] dd'aiat cumbidadu a fàghere chircas subra de sa peste bovina in Sud Àfrica ; che a membru de sa cummissione tedesca subra de sa [[peste]], si fiat acùdidu a [[Ìndia]] in su 1897, a pustis a [[Àfrica orientale tedesca]]. In su 1898/1899 aiat fatu chircas subra sa [[malària]] in [[Itàlia]], [[Giava]] e [[Noa Guinea]]. In su 1905/1906 aiat ghiadu unu imbiu in s'Àfrica orientale tedesca pro fàghere istùdios subra sa [[maladia de su sonnu]], ma a pustis aiat fatu chircas massimamente subra de su territòriu coloniale britànnicu in [[Uganda]]. At interrùmpidu custu viàgiu pro retzire su [[Prèmiu Nobel]] pro sa meighina in [[Stoccolma|Istocolma]] in su [[1905]] pro s'iscoberta de s'agente patògenu de sa [[tisichèntzia]]. In su 1908 aiat fatu unu giru mundiale in is [[Istados Unidos de Amèrica|Istados Unidos]] , in sa [[Hawaii|Repùblica de sas Hawaii]] e in s'[[Giappone|Impèriu giaponesu]] .
 
A primìtziu de su de 20 ° sèculos, Koch pariatfiat comomai imbetzadu in antis de s'ora. Durante is biàgiosviàgios suos fiat istadu infetadu in prus furriadas de maladias tropicales, incluida sa [[malària]]. In s'abrile [[1910]] si fiat malaidadu in manera grae. Si chesciaiat de dolore in sa piturra de manca e de sa farta deàira respirurespirende. Su 23 de maju de su [[1910]] si fiat tramudadu abìvere in domo de su Dotore Franz Dengler in is intòrrios de [[Baden-Baden]]. Su sero de su 27 maju [[1910]], Dengler dd'aiat agatadu sena vida subra de sa ghenna de sasu salapassaditzu aberta. S'urna suacun is chisinas fiat intregada a s'Istitutu pro is maladias infetivas - oe [[Istitutu Robert Koch]] - in [[Berlinu]] e su 10 nadale 1910<ref>{{Tzita web|url=https://anno.onb.ac.at/cgi-content/anno?aid=nwj&datum=19101211&seite=13|tìtulu=Ein Robert-Koch-Mausoleum}}</ref> fiat interradu in unu un'aposentu de s'istitutu, desinniadu a [[mausoleu]].<ref>{{Tzita web|url=https://www.knerger.de/html/kochrobewissenschaftler_49.html|tìtulu=Heinrich Hermann Robert Koch}}</ref>
==Riferimentos==
<references/>