Gesuitas: diferèntzias tra is versiones

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Lìnia 1:
Gesuitas.
Ordine religiosu cattolicu. Su veru nomene veru est "Compagnia de Gesus". Fundada dae Santu Ignatziu de Loyola (1491-1556). SuIgnatziu de Loyola, ispagnolu fudibascu, unin gioventude fudi omine de corte e de armas. A 30 annos ada tentu unu cambiamentu profundu, una cunversione religiosa. S'est votadu a Deus e su servitziu de sos omines. A poi de un' esperientzia de vida solitariaeremitica e de penitentzia ada cumpresu chi aiada bisonzu de si faghere una cultura, e si ch'est andadu a Parigi a istudiare a sa Sorbona, famada Universitade de su tempu.
Inoghe resessidi a conchistare 6 cumpagnos chi cherene condividere sa vida sua. Andana a Roma e si ponene a dispositzione de su Paba, Paulu III (1540). S'Ordine creschede in presse e a poi de pagos annos bi sunu Gesuitas in tota Europa, e partitzipana a controversias cun son protestantes chi funi naschidos dae pagu. Inventana sos Collegios po s'istrutzione de sos giovanos. Sos Gesuitas ana tentu unu numeru mannu de missionarios: de custos, FrancescoFrantziscu SaverioSaveriu in India e Giappone, Matteo Ricci in Cina, Eusebio Chini in Messico e California, e ateros meda in India, Giappone, Africa, in America de su nord e de su sud. In America meridionale sos Gesuitas ana avviadu una impresa manna, nodida comente “Ridutziones de su Paraguay”, durada 150 annos:ana poregoltu agiuarein ecomunidades sos indigenos Guaranì, po mezorare sa vida sotziale, economica e culturale de soscussas indigenos Guaranìpopolatziones. Custu però ada provocadu una forte oppositzione de ministros e guvernos Illuministas, de varios istados Europeos. Custos ana fattu pessione subra sa Creja, e-i su Paba Clemente XIV chi in su 1773 ada suppressu s'Ordine e-ide sos Gesuitas sunu istados dispersos. Calchi cosa de sos Gesuitas però est restada in vida, in Russia, ca sa zarina Caterina II no ada atzetadu de si privarebrivare de sos Gesuitas chi funi in sos Collegios po sa gioventude. Pio VII in su 1814 ada de nou recostituidu sos Gesuitas, chi ana torra comintzadu s'attividade issoro, ma no funi finidas sas oppositziones. In su 1800 diversos istados Europeos ana suppressu sos ReligiososOrdines e Congregatziones Religiosas e guasi si sempre sos primos funi sos Gesuitas. Passada sa temporada, cambiadas sas situatziones , sos Ordines religiosos sunu torrados in bida e gai sos Gesuitas, chi est istadu: s'Ordine pius numerosuada cuntentu omines eminentes invariosin varios campos: teologicu, filosoficu, astronomicu ( dirigini sa Specola Vaticana).
 
{{w}}