Sardu logudoresu: diferèntzias tra is versiones

Content deleted Content added
No edit summary
Lìnia 7:
 
==Carateristicas==
Sos limbistas tenden a partzire sa limba sarda in duas bariedades printzipales, sa campidanesa e sa logudoresa, ma in realidade, sende un'astratzione, puru custas si depen partzire in atteras micro-variantes; sa de duas, pro motivos geograficos, resurtat sa prus diferentziada e si ischirriat in ''logudoresu settentrionale'', ''logudoresu comune'' o ''tzentrale'' e ''nugoresu'' (chi si nd'at a arrejonare in [[Nugoresu|aterue]]). A diferentzia de custa variante, sa prus cunservativa de tottus sas [[limbas romanzas]], chi unos cantos limbistas cussiderant che autonoma, su logudoresu tenet una particulare influentzia dae sos cuntatos chin sa [[limba ispagnola]] in su periodu de dominadura. Su sardu logudoresu est su sighidore prus sintzeru de su latinu: si podet dare che puntu a comune tra tottus sas variantes de su limbazu sa cunservatzione latina, unica in tottu su mundu, de su sonu C e G ( Caelum > Kelu ). Pro motivos istoricos e culturales (su logudoresu bantat una traditzione literaria de importu mannu), est su limbazu chi in mesura mazore si tenet in contu tra sos limbistas pro su protzessu attuale de criatzione de una limba sarda unificada.
 
==Variantes==
 
===Logudoresu settentrionale===
Su logudoresu settentrionale presentat sa cunservatzione de sa /l/ in antis de sa vocale (''albu'', ''altu'', ''calchina'', ''soldadu''..) sos grupos -pl-, -cl- e -fl- chi si tramudant in -pi-, -ci- e -fi- pro more de s'influentzia esertzitada dae su [[galluresu]] e su [[tataresu]] (ant. plòere>piòere, ant. platha>piatta, ant. plùs>piùs, ant. clesia>cheja, ant. flore>fiore, ant. Plovake>Piaghe), sa /r/ chi diventat /l/ comente puru sutzedit in galluresu (''saldu'', ''poltu'', ''chelveddu'', ''Saldigna''), su gerundiu in -ende e paraulas chin influentzias ispagnolas (''oju'' imbetze de narrer ''ogru'', ''ocru'').
 
===Logudoresu comune o tzentrale===
Accadit su rotatzismu a sa /l/ chi tramudat in /r/ (''arbu'', ''artu'', ''carchina'', ''sordadu'', ''proere'', ''prus'', ''frore''..) e su gerundiu benit in -ande. B'at influentzias in [[Bosa]] e in [[Planarza]] de su logudoresu settentrionale, in [[Màrghine]] de su campidanesu (-tt->-tz-: ''pratza'', ''zintzula'', ''putzu'', ''petza'', ''martzu''..), in biddas comente [[Silanos]], [[Bolòtana]], [[Noragugume]] e [[Bortigale]] de su [[nugoresu]], gai puru in sa [[Goceanu]] orientale in ue b'at puru cussa de sos dialettos settentrionales e su gruppu -nd- tramudat in -nn- (''andande'' > ''annanne'').
 
===Nugoresu==
De custa variante, chi li mancat sa lenitzione e unos cantos limbistas cussiderant comente autonoma, si nd'at a arrejonare menzus [[Nugoresu|inoghe]].
 
[[Category:Limba sarda]]