Sardu nugoresu: diferèntzias tra is versiones
Content deleted Content added
In totu sos limbazos sardos non b'at diferèntzia nen de sonu e nen de significau, tra tt e t; pp e p; cc e c (sas cunsonantes serradas surdas, in italianu occlusive sorde). E non b'at mancu diferèntzia tra f e ff; v e vv; z e zz. |
No edit summary |
||
Lìnia 11:
==Carchi regula de fonosintassi==
In totu sos limbazos sardos sun importantes meda sos fenòmenos fonosintàticos. Est a nàrrere, totu cussas règulas chi fachen mudare su sonu a s'incumintzu e a s'acabbu de una paràgula a sicunda de cale sonu b'at in sa paragula prima e in sa chi b'at a pustis.
*S <> B = R <> B ; es. sos benes (pron. so'''r''' benes)▼
EST IMPORTANTE AMMENTARE CHI CUSTAS SUN REGULAS CHI AZUDAN A FAVEDDARE E LEGHERE BENE, MA NON BALEN CANDO SEMUS ISCRIENDE.
*S <> D = R <> D ; es. sos durches (pron. so'''r''' durches)▼
Pro custas règulas, sa paràgula EST (sa persona 'e tres de su presente (indicativu) de su verbu èssere), in Nùgoro si podet nàrrere in bator maneras diversas a sicunda de inube s'acatat ind una frase:
*S <> F = R <> F ; es. sos frores (pron. so'''r''' frores)▼
EST + cunsonante* (francu sas serradas surdas C, P, T; e francu sa S) = ER; es: est bellu ( si leghet '''er bellu''')
*S <> V = R <> V ; es. sos ventos (pron. so'''r''' ventos)▼
EST ( prima de una pausa, o acabbande un'arrèjonu)= ESTE; es: issu est, ( si leghet '''issu este''')
*S <> N = R <> N ; es. sos nugoresos (pron. so'''r''' nugoresos)▼
*S <> L = L <> L ; es. sas lacrimas (pron. sa'''l''' lacrimas)▼
Pro sa mantessi resone, sas paragulas chi acabban chin S, cando a pustis atzapan una consonante (francu C, T, P, S) mudan sa S in R:
*S <>
*S <>
- cando a pustis atzapan una de sas cunsonantes P, T, C, S o una vocale > sa S abbarrat S:
*S <> C = abbarrat uguale ; es. sos canes (si leghet so'''s''' canese),
*S <> P = abbarrat uguale ; es. sos panes (si leghet so'''s''' panese)
*S <> T = abbarrat uguale ; es. sas turtas (si leghet sa'''s''' turtasa)
*S <> S = abbarrat uguale ; es. sas seddas (si leghet sa'''s''' seddasa)
*S <> A = abbarrat uguale ; es. sos arbores (si leghet so'''s''' arborese)
e gai sichinde...
In sas paràgulas chi acabban chin R, cando a pustis atzapan una de sas cunsonantes P, T, C, S, sa R si leghet S: (es. narrer cosa si leghet narre'''s''' cosa; cando a pustis b'at una paràgula chi comintzat chind un'àtera cunsonante o chind una vocale sa R abbarrat R.
In sas paràguas chi acabban chin T, cando a pustis atzapan una cunsonante (calesisiat cunsonante), sa T non si leghet; si leghet petzi cando a pustis b'at una vocale.
Cando una paràgula acabbat chind una cunsonante, si a pustis b'at una pausa o finit s'arrejonu, si nat una vocale in prus chi est uguale a s'urtima vocale chi est istada nada.
In sos ateros limbazos sardos, campidanesos e logudoresos, cando una cunsonante serrada surda addobiat una vocale, mudat ind una cunsonante aprossimante sonora. In custa manera: C>G; T>D P>B.
es. in campidanesu su pani si nat su '''b'''ani ( ma abbarrat uguale a pustis de cunsonante es. is '''p'''anisi).
es. in logudoresu su cane si nat su '''g'''ane ( ma abbarrat uguale a pustis de cunsonante es. so '''c'''anese)
es in campidanesu e in logudoresu sa terra si leghet sa '''d'''erra ( ma abbarrat uguale a pustis de cunsonante es. sal '''t'''errasa o is '''t'''errasa)
es. in logudoresu "cras torrat" si leghet "cras torra'''d'''a"
IN NUGORO E IN SAS BIDDAS ACURTZU, TOTU CUSTOS FENOMENOS NON BI ESISTIN E c, p, t SI LEGHEN COMENTE SUN ISCRITAS.
==Boches curreladas==
|