Salvatore Fancello

iscultore e tzeramista sardu
Custu artìculu est iscritu cun sa grafia Limba Sarda Comuna. Abbàida sas àteras bariedades gràficas:

campidanesu · logudoresu · nugoresu


Salvatore Fancello (Durgali, 8 de maju de su 1916 - Bregu Rapit, 12 de martzu de su 1941) est istadu un'iscultore, tzeramista e pintore sardu.

Biografia modìfica

Est un'artista chi, cun motivatzones craras, est istadu paragonadu a una metèora in su panorama artìsticu italianu de su Noighentos. Naschidu in Durgali, penùrtimu de dòighi fìgios de Predu e Rosaria Cucca, finas dae giòvanu rivelat sas atitudines suas a su disinnu. In su 1929 si diplomat in s'iscola professionale locale e incumentzat a traballare in su laboratòriu tzeràmicu de Ciriaco Piras de Durgali, contribuinde gai a su mantenimentu de sa famìlia sua.

In su 1930 pigat parte a unu cuncursu de su Cunsòrtziu de s'Economia Corporativa e binchet una de sas duas bursas de istùdiu de 3.750 liras annuales in pàliu (s'àtera bursa est andada a Giovanni Pintori) e otenet gai s'iscritzione a s'ISIA de Monza. Giai òrfanu de su babbu, durante sa traversata in nave benit a ischire de sa morte de sa mama: a petzi batòrdighi annos s'agatat tando a printzipiare cun assolada tristura s'esperièntzia in s'ISIA. Li sunt fraternamente serentes sos duos amigos sardos chi frecuentant s'Istitutu cun issu: Giovanni Pintori e Antine Nivola.

In s'ISIA istupat deretu pro sas capatzidades suas, reconnotas in manera unànime siat dae sos dotzentes chi dae sos cumpàngios matessi. Medas de sos traballos suos de su perìodu suo a s'ISIA faghent oe parte de sas Regortas De Arte de sa Comuna de Monza.

S'àndala artìstica sua s'acumprit in s'arcu de pagu prus de una deghina de annos. Sas primas terrascotas nòdidas suas benint datadas a curtzu a su 1933; intre su 1933 e su 1935 faghet unu “Bestiàriu” in terracota. In su 1934 pigat su diploma de Capu de Arte in Tzeràmica. Dae su 1934 e finas a sa mutida a sas armas sua Fancello colat sos istios in Pàdova, in su laboratòriu de su mastru suo Virgilio Ferraresso. Sighit semper in Monza sos duos annos de perfetzionamentu e pigat su diploma de Mastru de Arte.

Incumentzat a espònnere: est in Torinu cun Nivola. Su 1936 est pro issu un'annu de importu: esponet in sa VI Triennale de Milanu (Palatzu de s'Arte) in ue benit assignadu su Prèmiu mannu a sos Segni zodiacali (sinnos zodiacales)suos. S'architetu Giuseppe Pagano, insegnante in s'ISIA, l'aprètziat e lu sustentat, sa crìtica cumintzat a s'interessare a sos traballos suos. Si tramudat a Milanu, in ue frecuentat sos tzìrculos de cultura ratzionalista.

In su 1937 connoschet a Giulio Carlo Argan, in cuss'època funtzionàriu de su Ministeru de s'Educatzione Natzionale; connoschet fintzas a Giulio Rosi, sovrintendente a Torinu: ambos comporant òperas suas. Traballat a unu bassorilievu e a unu grafitu pro sa Mustra Tèssile de Roma, traballat fintzas pro s'Olivetti. In su matessi annu est inte Mazzotti a Albissola, in ue traballat paris cun Fontana. In nadale lu mutint a sa gherra.

In su 1938, durante su servìtziu militare, connoschet a Cesare Brandi. Giulia Veronesi li dèdicat un'artìculu in sa rivista Currente, e sas òperas esecutadas pro sa VI Triennale benint publicadas dae Pagano in su libru Arte decorativa italiana de Hoepli. Est dificultades econòmicas mannas. Traballat galu in Albisola inte Mazzotti e est a cuntatu cun sos futuristas, Martini, Sassu, b'agatat a Fontana e esecutat prus de chentu cantzos de balore de annotu (bestiàriu, lados, vasos). In su matessi annu realizat, a china e abbarolu in unu ròtulu longu de carta pro teleiscrivente, su Disegno ininterrotto (Disinnu sighidu) e nde faghet donu de coju a sos amigos Antine Nivola e Ruth Guggenheim chi, pagu a pustis de cussa die, ant a dèpere emigrare pro neghe de sas leges ratziales, in antis in Frantza e a pustis in sos Istados Unidos.

Lu mutint a sa gherra in su 1939. In su martzu 1940 est in Milanu, in lissèntzia: traballat pro sa VII Triennale, in ue cunsighit su diploma de onore.

Pro incàrrigu de Giuseppe Pagano esecutat aparatu decorativu de importu mannu in tzeràmica e unu bassorilievu, semper in tzeràmica ismaltada, pro sa sala mensa de s'Universidade Bocconi de Milanu. Sunt traballos imponentes pro calidade e mannària: su cumplessu majore est unu mosàicu tzeràmicu a bassorilievu, modelladu e cotu in Albisola in su 1939, collocadu in òpera in su 1941 a gastu de s'autore matessi. Su tziclu de custos traballos non nos est cròmpidu acabadu de su totu.

In su 1941, in sos primos de ghennàrgiu, est mutidu torra a sa gherra in Ivrea, e benit a pustis imbiadu in su fronte gregu-albanesu. Morit in Bregu Rapit, in Albania, su 12 martzu 1941 e benit interradu in su campusantu de gherra.

In su 1942 una mustra in sa Pinacoteca de Brera tzèlebrat s'artista giòvanu mortu in gherra collinde·nde isculturas, tzeràmicas e disinnos: benint espostas òperas bènnidas dae sas colletziones Argan, Labò, Mazzotti, Mussolini, Pagano, Palanti, Pintori, Podestà.In su 1947 li benit cunferida sa medàllia de prata a su Balore Militare. In su 1962 su corpus suo torrat in Sardigna, e interradu in su campusantu de Durgali.

Òperas modìfica

Bibliografia modìfica

  • (IT) Salvatore Naitza e Maria Grazia Scano, Salvatore Fancello (PDF), Nùgoro, Ilisso Edizioni, ISBN 88-85098-02-9. URL consultadu s'11 nadale 2019 (archiviadu dae s'url originale s'11 nadale 2019).
  • (IT) R.Cassanelli - Alla periferia del Paradiso: il “disegno ininterrotto” da Salvatore Fancello a Costantino Nivola, Jaca book, 2003
  • (IT) R.Cassanelli, U.Collu, O.Selvafolta - Nivola, Fancello, Pintori. Percorsi del moderno. Dalle arti applicate all'industrial design, Jaca book, 2003
  • (IT) Alberto Crespi, Salvatore Fancello (PDF), Nùgoro, Ilisso Edizioni, 2005, ISBN 88-89188-36-7. URL consultadu s'11 nadale 2019 (archiviadu dae s'url originale su 16 nadale 2007).

Artìculos ligados modìfica

Ligàmenes esternos modìfica

Controllu de autoridadeVIAF (EN60022882 · ISNI (EN0000 0000 5181 3838 · GND (DE124669980 · LCCN (ENnr2004013558 · NTA (EN424727722 · SUDOC (FR076969401 · ULAN (EN500346640 · WorldCat Identities (ENnr2004-013558