Custu artìculu est iscritu in sa grafia logudoresa. Abbàida sas àteras bariedades gràficas:

campidanesu · LSC · nugoresu

Su boteiro est sa figura prus rapresentativa de s'Entrudio[1] (Carrasegare) de sa zona de Viana do Bolo (provìntzia de Ourense, Galitzia, Ispagna). A cunforma de s'àrea de orìgine, sos costùmenes e comportamentos de sos boteiros càmbiant.

Boteiro de Viana do Bolo modìfica

Istòria modìfica

Su boteiro est sa figura prus connota de s’Entrudio (Carrasegare) de Viana do Bolo (Ourense, Galìtzia, Ispagna). Mancari sas orìgines suas diant pàrrere antigas meda, sa configuratzione de oe de custu personàgiu s’istabilit in sos primos deghe annos de sos annos 80 de su de XX sèculos, cando in Viana do Bolo, sa bidda manna de su munitzìpiu, b’at àpidu una confluèntzia de sas diversas traditziones de Entrudio chi esistiant in sas biddas minores bighinas: sas comparsas e sos fulións.

 
Comparsa

Una comparsa est formada dae unu grupu de piseddos de ogni bidda chi a intro de s’Entrudio faghent unu giru in sos àteros logos bighinos pro rapresentare sas òperas teatrales umorìsticas giamadas disputas. Custas comitivas ant una sèrie de personàgios fissos: su director (diretore), sa señorita o madama (segnorina), su paiaso (paliàciu), sos músicos (sonadores) e, a finitia, sos de esquilas o vellos de esquilas (sos “de sas campanas” o “betzos de sas campanas”).

 
Fulión

Unu fulión est una comitiva chi isfilat pro sas carreras de sas biddas sonende semper cun su matessi ritmu cun trastes agrìcolos e istrumentos de percussione. Normalmente, una bidda o un’umpare de biddas cundividint unu sonu chi los distinghet dae sas àteras biddas. Sos fulións essiant su sero, una borta finidas sas atividades agrìcolas, e sas datas variant a cunforma de sa bidda. In calicunos de custos fulións esistiat sa figura de su boteiro, mancari su costùmene fiat diversu dae comente est oe.

Pro cumprèndere su costùmene de como de su boteiro bisonzat de tènnere contu chi, dae sos annos 80, sas comparsas sunt intradas in decadèntzia pro sa mancàntzia de giòvanos fintzas a iscumpàrrere in sos annos 90. Tando sos costùmenes de sos vellos de esquilas de sas comparsas sunt passados a s’impreare pro su fulión e sos boteiros, cambiende su costùmene pròpriu de su personàgiu originale in sa maioria de sos logos. Pro custu, su boteiro de oe est un’imitatzione sofisticada de su costùmene de sos vellos de esquilas cun sas funtziones de sos antigos boteiros de sas biddas.

Funtziones modìfica

Sa funtzione de su boteiro est (e est semper istada) una sola e est a manera istrinta ligada a su fulión ca cunsistet in annuntziare sa comitiva (fulión) e li fàghere logu abesende·li su caminu intre sas pessones de su pùbblicu. Pro fàghere apartare sa gente, su boteiro podet ispìnghere cun sos bratzos, abbasciare sa conca pro colpire o trisinare sa monca in antis de isse mentras curret, inditende in custa manera a sos ispetadores su logu chi devet èssere liberadu. Puru, ballat o brincat tenende·si in s’artu de sa monca cun s’iscopu de fàghere bìdere sa fortza e s’abilidade sua. Si cunsìderat chi su boteiro est bravu cando est ressèssidu a fàghere sonare sas esquilas pro totu su tempus e, puru, canta prus bravura, fortza ed elegàntzia dimustrat currende, brinchende e ballende, mègius est.

Costùmene modìfica

- Caratza

Sa caratza de su boteiro est una prenda bera d’artesanadu ca no nde esistint duas che pare. Issa est formada dae duas partes.

 
Boteiro de Viana do Bolo

S’ala de subra, mutida pantalla, est fata dae unu bastimentu de ferru chi est covacadu cun chentu fòglios de pabiru fine pijados e segados chi s’apitzigant subra s’istrutura metàllica chirchende una dispositzione simmètrica de sos colores.

In s’ala de giosso s’agatat sa caratza de linna chi si fissat a s’istrutura metàllica pro mesu de un’ispètzia de cascu. Sa cara de custas caratzas oscillat tra sa befa, ammustrende risos sarcàsticos cun sas dentes bene in mustra, e su propòsitu de assuconare e fàghere a timire. Custu ispiegat sa presèntzia de rètiles, intre sos cales su chi b’est prus a s’ispissa est su serpente. Podent àere puru caras de animales e no est istranu chi s’annaghent corros. Sa traditzione prus difusa est chi sa cara si pintet de nieddu, ma b’at unas cantas biddas chi lassant a sas caratzas issoro sa cara de su colore de sa linna. A finitia, in sos lados de sa caratza de linna b’at duas fìbias ch’istringhent sa caratza a su tzugru de su boteiro e nche firmant cuadas a suta de sos fòglios de pabiru de seda, de s’ala de sugus, chi fàghent sos pilos.

- Maglieta

Sa maglieta de su boteiro est, paris a sa caratza, s’elementu in ue si manifestat in manera prus manna sa creatividade e su virtuosismu de sa tècnica. Subra una maglieta de felpa si cosint prus de mille metros de nastros colorados. Antigamente, in su tzentru de sas petorras e in s’ischina si poniant motivos geomètricos o disegnos de formas sèmplitzes; oe, imbetzes, si faghent compositziones figurativas prus cumplessas. Puru, in sos burtzos e in s’oru de giosso de sa maglieta a s’ispissa si cosint boltados cun sa tècnica de su plissage: in sos brutzos pro ite non si bidat sa camija chi b’est suta, imbetzes su “plissetadu” a s’ala de giosso servit a tènnere fissadas sas esquilas in s’anca cun sa finalidade chi custas non s’artzient cando su boteiro curret o brincat.

- Camija bianca e corbata

Su costùmene de su boteiro est elegante e, pro custu, devet giùghere camija bianca e corbata.

- Guantes

Sos guantes sunt un’elementu essentziale ca contribuint a preservare s’anonimadu de chie giughet sa caratza.

- Monca

Sa monca est unu rocu resistente chi abitualmente nche passat sos 170 cm de longària e sa russària sua est, prus o mancu, de 2 cm. Si pintat cun colores bios e in s’oru de subra giughet un’ornamentu chi podet èssere unu pompon, una nappina, nastros colorados o sa coa de unu margiane. Su boteiro impreat sa monca pro apartare sa gente, ma puru comente asta pro brincare.

- Esquilas

Pro esquilas s’intendet siat sa chintorza dae in ue pendent sas campanas minores tìpicas de su bestiàmene bovinu, siat sas campanas matessi. Custas si devent pònnere in manera chi, cando sunt mòvidas, fetant unu sonu armònicu, pro custa resone si alternat un’esquila mascru (sonu grave) cun un’esquila fèmina (sonu acutu) in tota sa chintorza. Custa ùrtima est covacada dae un rivestimentu modde pro non li fàghere male in sos fiancos.

- Cartzones

Sos cartzones abitualmente sunt rujos e ant fràngias chi si ponnent o a parte de fora de ogni gambera, o in unas cantas fàscias parallelas chi inghirant sa gambera, in cust’ùrtimu casu, sa cosa prus comuna est chi si ponzant a subra de su benuju.

- Legues nieddas

Sas legues sunt unas cartzas in còrgiu chi covacant sa zona de su purpatzu e amparant sa parte bàscia de sos cartzones dae su ludu e dae s’abba.

- Istivales nieddos

Riferimentos modìfica

  1. (GLESEN) INICIO | Carnaval tradicional | Entrudio Viana do Bolo, in Entroidoviana, Comune de Viana do Bolo. URL consultadu su 13 ghennàrgiu 2023.