Barbàgia: diferèntzias tra is versiones
Content deleted Content added
No edit summary |
|||
Lìnia 3:
==Istoria==
Sos barbaritzinos benin dae sas populassiones prenuraghesas e nuraghesas de sa Sardinna de su millenniu de IV a.C. Sos punicos non bi la an fatta mai a bincher sos muntagninos de sa Sardinna tzentrale e settentrionale. Bi aìat, prusaprestu, carchi rapportu de cummertziu e
Tando, est làdinu e craru chi su toponimu "Barbagia" benzat dae su latinu ''Barbaria''. Su protzessu de [[assimizatzione culturale]] in Sardinna fit andadu a bellu a bellu, e fit andadu bene petzi ca sos romanos bi aìan fattu bènner e accudire zente latina, chi dìat àer vividu in sa terra propria de cussa nuraghesa. De importu fit pèri s'arrolamentu de sardos in s'esertzitu imperiale, comente mertzenarjos o sordados in ''cohortes'' pretzisas.
Ja pacu innantis chi s'Imperiu Romanu de Otzidente fit ruttu in disgrassia, in su 476, sa Sardinna si la aìan leada sos Vandalos, tribù barbarica chi, a pustis de aer conchistadu s'Africa Romana in sos annos 430, aìat fattu una frotta potente picandesi sas isulas de su [[Mare de Mesu]] otzidentale. Su dominiu vandalicu in Sardinna est adduradu fintzas a su 534, cando Justinianu I, imperadore de Oriente, fit resessidu a torrare a conchistare s'isula pro s'Imperiu Romanu de Oriente. Sas fontes istoricas chi nos abbarran de cussu tempus sun de Procopiu e sas 39 literas de Papa Gregoriu I (590-604). Dae sas literas de su papa semus a connoschentzia de duas Sardinnas: una latinitzada e cristiana (cussa de sos ''Provinciales''), s'attera (sa ''Gens Barbaricina'') pagana e gubernada dae [[Ospitone]].
Pro mediu de sa diplomatzia, in s'istiu de su 594 bizantinos e sardos barbaritzinos fin crompidos a unu accordu chi bidìat, tra sas atteras cosas, su cunvertimentu de tottus sos sardos in ìe a su cristianesimu. Pro evanzelizare a fundu sa Sardinna e sa [[Còssiga]], Gregoriu Mannu aìat intregadu sas duas isulas a sos Benedettinos, chi bi an abarradu pro tottu s'[[edade de mesu]].
Sa Barbagia si la aìan partida, dae su seculu de IX a cussu de XV d.C, sos battor [[judicados]] sardos de Torres, Gallura, Arbaree e Casteddu.
==Natura de su locu==
In sa Barbagia si poden atzappare roccas de granitu e fortilesas de su [[Gennargentu]], si podet andare dae sos montes de Ulìana a sa badde de su [[Tzedrinu]], fìntzas a sos masones de [[Seui]] e [[Ollolai]]. Sun meda diffùndios e riccos de animales sos buscos de eliche, chiniperu, tassu e cherchizola.
|