Su mesapare (dae unu tèrmine chi derivat dae su latinu tardiu e ìnditat “su chi partzit a metade”) est unu cuntratu agrìculu de assòtziu, cun su cale unu propiedàriu de terrinos (naradu cuntzedidore) e unu curtivadore (su mesaparista) si partzint (normarmente a metade) sos produtos e sos profetos de un’impresa agrìcula (crusu). Sa deretura de s’impresa li currespondet a su cuntzedidore. In su cuntratu de mesapare, su mesaparista rapresentat finas sa famìlia sua (narada famìlia colòniga). Su mesapare aiat tentu efetos favoràbiles in sas arzolas cun terrinos de produtividade prus manna e de pobulamentu bassu.

Crusu, famìlia colòniga, domo rurale e propiedade custituiant un’istrutura armòniga e impartzìbile cun obrigaduras, deretos e deveres pro sas partes cuntratadoras. Sa repartzidura de su profetu fiat ghiada dae su printzìpiu “de sa metade”. In unos cantos casos, custu printzìpiu at topadu cun intortigaduras in favore de su cuntzedidore, finas a dare logu, in sas arzolas subraturmadas (in ue sos terrinos non sustentaiant s’aumentu de sa pobuladura) e de produtividade bassa, a formas afufadas de traballu segundale.

Una sutaispètzia de su mesapare est sa colònia partziària, in ue su curtivadore (naradu colonu in custu casu), belle gasi, cuntraet obrigaduras petzi pro sese etotu, no finas pro sa famìlia sua.

Finarmente, est anàloga dae su puntu de bista cuntzetuale sa relassione de cumone o acumonamentu, chi belle gasi non pertocat unu terrinu, si nono unu masone o unu tazu de bestiàmine, cun o sena cuntzedidura de mindas. Sas duas partes de su cuntratu in custu casu si narant acumonadore e acumonadu respetivamente.

In su deretu italianu, su mesapare e sos cuntratos assimizadores sunt regulados dae sos arts. 2141 e ss. de su còdighe tzivile. Sende gasi, sa leghe n. 756 de su 15 de cabudanni de 1964, proibit, cumintzende cun sa data de su 23 de cabudanni de 1974, s’istipuladura de cuntratos noos de mesapare, colònia partziària o cumone, cando chi sa leze n. 203 de su 3 de maju de 1982 prebidiat sa cumbersura de sos esistidores in cuntratos de allogu cun curtivadore deretu, a dimanda de una sola de ambas partes.