Sa Sardigna est partzia istoricamente in sub-regiones ca naschent in deretura, in numenatzione e tirada, dae is partes amministrativas-giuditziàrias-eletorales-geogràficas de is rennos judicales, is curatorias.

Sas curadorìas de sa Sardigna judigale
Sas sub-regiones de sa Sardigna

In s'Edade de Mesu sa curadorìa fiat sa printzipale partidura aministrativa, fiscale e giuditziaria de onnia giuigadu. A su gubernu suo bi fiat unu curadore, nomenadu de su giuighe intra de sa arèntzia sua o de famillias de majorales.

Su curadore teniat sa facultade de nomenare sos majores, unu pro onni bidda de sa curadoria sua, chi imbetzes cumandaiat su corpus de guardias chi s'ocupaiat de sa seguresa in sos campos e in sas chistiones chi pertocaiant sas biddas.

Siat su majore de curadorìa siat su majore de bidda teniat unu cunsizu chi ddu susteniat in su gubernu: sa corona. Segundu s'istoricu Francesco Cesare Casula, sa tiràda de onnia curadorìa fiat tanti prus manna cantu prus prus pagus fiant is abitantes suos.

Cun sa fine de sos giuigados, a pustis de su 1420, su sistema de sas curadorìas beniant abandonadu in logu de cussu feudale, ma manna parte de sas regiones chi ispartzint s'isula in die de oe, ndi mantennent sos nomenes.

Isceti su corpus de guardias at sighidu a bivere in sas cumpanzias barracellares, chi ancora s'agatant.