Gherra de Indipendèntzia de Istados Unidos: diferèntzias tra is versiones
Content deleted Content added
No edit summary |
|||
Lìnia 1:
{{Variant|LSC}}
[[File:American Revolutionary War collage.jpg|thumb|280x280px|Pinturas de sa Gherra de Indipendèntzia de Istados Unidos]]
Sa '''Gherra de Indipendèntzia Americana''', narada fintzas '''Rivolutzione Americana '''(in [[Limba inglesa|inglesu]]''' American Revolutionary War '''o''' American Revolution''') est istada una rebellia chi intre su 1775 e su 1783 is trèighi colònias norti-americanas ant opostu a sa [[Rennu Auniadu|Grandu Britànnia]], tando pàtria issoro.▼
===<nowiki/>===
▲Sa '''Gherra de
In s'inghitzu sa gherra pertocaiat petzi su territòriu de is colònias, ma s'intrusida de àteras potèntzias coloniales de [[Frantza]] e [[Ispagna]] in agiudu issoro e de [[Assia]] e [[Eletoradu de Hannover]] in agiude de is britànnicos, at tentu a cusseguèntzia s'ispaghinadura de is cumbatimentos a s'[[Europa]], is [[Antillas]] e [[Ìndias Orientales]].
Line 91 ⟶ 93:
In realidade sa campagna canadesa, de totu de sa gherra de indipendèntizia est istada unu de is isciàscios prus graes penados de is colonos.
S'ispeditzione fiat cumposta de 8.000 òmines partzidos un duas colonnas deretas s'una a Montréal e s'àtera a Québec. Partidas in su cabudanni de su 1775, giai
Su 13 de santandria [[Montreal|Montréal]] fiat nointames ocupada. In ierru is duas colonnas si fiant torradas a aunire a curtzu de sa tzitade de [[Québec (tzitade)|Québec]], ma fiant in cunditziones malas, cun prus de 500 òmines mortos, paris nùmeru de disertores e unos milli òmines chi si fiant refudados de torrare a firmare sa ferma voluntària a s'iscàdere. Su fritu fiat faghende maladiare is sordados e susetotu si fiat ispaghinende su [[vailogu]].
Line 97 ⟶ 99:
Sa note de su 30 de nadale Québec fiat atacada. Su resurtadu fiat unu degòlliu pro is colonos, cun 500 mortos in su campu de gherra e 200 in is dies a sighire pro is feridas. Sa perta de òmines fiant tropu e su cuntrollu de Montréal fiat a sa fine torradu a is inglesos.
=== Cunchista de Boston ===
S'esèrtzitu americanu fiat impertantu e mancari totu comintzende a tènnere unu òrdine. Is sordados teniant a fines una montura paris pro si connoschere in su campu de batalla, is fàbricas de [[Massachusetts]] e [[Pennsylvania]] fiant produende armas, is cannones fiant istados percurados e susetotus is òmines, medas de chie no aiant mai cumbàtidu, teniant unu pagu de annestru.
S'esèrtzitu inglesu fiat intames chirchende de agatare s'atrèmenu pro annichilare is rempellos ma torrare a ammasedare is colònias chentza de riscu de faghere revessas chi iscontzarent is raportos una borta pro totus. Sa ghiadura de is operatziones militares fiat dada a su generale William Howe, chi aiat regortu 1600 òmines e ddos aiat mandados a ocupare sa [[Carolina de Nord]], in ue però su 27 de friàrgiu 1776 fiant abruverados in sa ''Batalla de Moore's Creek Bridge'', in is intòrinos de sa oe narada [[Wilmington (Carolina de Nord)|Wilmington]]. Howe aiat dètzididu tando de si retirade de Boston, in ue is inglesos fiant istabilidos e de movere in una tzitade prus fidada e defendìbile.
De su cantone americanu, su generale George Washington, in paris tempus fiat resissidu a ocupare su montigru de ''Dorcester High ''e puntaiat su portu cun is cannones. Cando aiat bidu chi is inglesos fiant giai imbarchende·sì subra de naves e andende·si·nche, aiat firmadu s'atacu. Duas chidas a pustis su 17 de martzu, cun is ùrtimos sordados inglesos andados, fiant calados a sa bidda, e acabidados che liberadores. Fiat sa prima borta chi unu territòriu de colònos non fiat tentu a suta de su cuntrollu miltare britànnicu.
===Firma de sa Decraratzione de Indipendèntzia===
Is inglesos fiant iscarcados in [[Halifax]], Cànada e aiant giai tentu una atèra derrota chirchende de cunchistare [[Charleston (Carolina de Sud)|Charleston]].
Su 7 de làmpadas de su 1776 su Cungressu si fiat atobiadu pro si consultare subra sa proposta de indipendèntzia. Su generale Howe a ddis aiat respostu a tenora, ghiende unu esèrtzitu de 22.000 òmines inglesos e de s'alleada Àssia, isbarchende a [[Staten Island]], a fache de [[New York]].
Sa primatzìa in sordados de is iglesos fiat tropu. Non aende possibilidades de binchere, su generale Washington aiat detzìdidu de si cuntzentrale pro impedumare s'auniamentu de s'esèrtzidu ghiadu de Howe cun un'àteru, ghiadu de su generale John Burgoyne chi fiat assortende de Cànada.
Su 4 de trìulas de cuss'annu in [[Filadelfia]] fiat impertantu istadu aprontadu unu documentu de [[Thomas Jefferson]], [[John Adams]] e [[Benjamin Franklin]], firmadu de is delegados de totu is trèighi colònias: [[New Hampshire]], [[Massachusetts]], [[Rhode Island]], [[Connecticut]], [[New York (istadu)|New York]], [[New Jersey]], [[Pennsylvania]], [[Delaware]], [[Maryland]], [[Virgìnia]], [[Carolina de Nord]], [[Carolina de Sud]] e [[Geòrgia (Istados Unidos de Amèrica)|Geòrgia]] si costituiant in s'istadu nou de [[Istados Unidos de Amèrica]].
In paris tempus in [[Europa]] is bisuras de is guvernos subra su chi fiat suntzedende in Amèrica fiant cambiende e Benjamin Franklin fiat partidu a manu de [[Parigi]] pro cumbinchere su re de [[Frantza]], [[Luisu su XVI]] a s'alleare cun issos.
[[Categoria:Istòria]]
| |||