Repùblica de Weimar: diferèntzias tra is versiones

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Lìnia 4:
Su de '''Repùblica de Weimar''' (in [[limba tedesca|tedescu]]: '''Weimarer Republik''' [ˈvaɪ.ma.ʁɐ ʁe.pu.ˈbliːk ]) est su nùmene chi is istòricos ant dadu a s'ordinamentu polìticu chi sa [[Germània]] at tentu de su 1918 a su 1933. Sa repùblica fiat proclamada durante sa rivolutzione chi at tentu logu in su 1918, su 9 de santandiria, chi benit duncas a èssere pagus dies a pustis de sa fine de sa [[Prima Gherra Mundiale|prima gherra mundiale]], in ue s'[[impèriu tedescu]] fiat istadu derrotadu.
 
Sa costitutzione de sa repùblica est istada adotada su 31 de trìulas 1919 e promulgada s'11 de s'austu a sighire. [[Weimar]], dasa bidda in ue s'assemblea natzionale costituente di fiat atobiada, diat pois dare nùmene a totu s'impare de su perìodu istòricu, durante chi s'istadu tedescu aiat sighidu a mantènnere nùmene uffitziale de ''Reich'' (impèriu), paris a sa denominatzione de in antis.
 
Sa de Weimar fiat una repùblica parlamentare ghiada de su presidente e guvernada de su cantzelleri de su ''Reich'', imbestidu de custu pòdere de sa majoria de su ''Reichstag'' (su parlamentu), in antisainnanti a chi fiat responsàbile.
 
S'istòria de sa repùblica est sinniada de tensiones e perricas numerosas. Is istitutziones suas aiantdiant funtzionare normalmente fintzas a su 1930, data cando s'ùrtimu guvernu apogiadu de sa majoria parlamentare fiat postu in minoria, agatende·si obligadu a dare is dimissiones e duncas provocare eletziones. A partire de su cabudanne 1930, si diant a sighire guvernos minoritàrios de dereta, apogiados de su presidente de su ''Reich'', chi diant betire a una polìtica fatuvatu prus autoritària.
 
Cun s'eletzione de [[Adolf Hitler]] che presidentecantzelleri, su 30 de ghennàrgiu 1933, is polìticas autoritàrias sighidas in is duos annos cabudianos fiant afortiadas, cunfischende in manera progressiva pòdere polìticu a lùcuru de su NSDAP (''Nationalsozialistische Deutsche Arbeiterpartei''), cun mudantzia sustantziale e fine ''de facto'' de sa repùblica. Fiat nàschidu su ''Reich de Tres''.
 
Sa costitutzione fiat nointames abrogada uffitzialmente isceti a s'acabu de sa [[Segunda Gherra Mundiale|segunda gherra mundiale]], in su 1945, cando s'amministratzione quadripartzida de is alliados in [[Germània]] aiat detzìdidu s'iscontzadura de su ''Reich''.