Montenegro: diferèntzias tra is versiones
Content deleted Content added
No edit summary |
No edit summary |
||
Lìnia 1:
[[File:Flag of Montenegro.svg|thumb|251x251px|Bandera]]
[[File:Locator map of Montenegro.svg|thumb|250x250px|Posidura in Europa]]
[[Image:Montenegro municipalities.png|thumb|250px|right]]
'''Montenegro'''
Su Montenegro est membru de sas [[ONU|Natziones Unidas]], de sa [[NATO]], de s'[[Organizatzione de cummèrtzios Mmundiale]], de s'[[Oganizatzione pro sa Seguresa e sa Cooperatzione europea]], de su [[Cuntzìliu de Europa]] e de s'[[Acòrdiu europeu de Cambiapare lìberu]], est annotamala membru fundadore de s'[[Unione mediterranaea]]. Atualmente est mebru candidadu a s'intrada in s'[[Unione Europea]].
==Orìgine de su nùmene==
Su nùmene de Montenegro est impitadu in sa majoria de sas limbas europeas. Derìvat dae s'[[limba italiana|italianu]], e fiat coniadu dae sos [[repùblica de Venètzia|venetzianos]]. Diat fàghere relatu cun su colore meda iscuru de sas padentes chi in [[Edade mèdia|època medievale]] ammuntaiant sas [[Alpes Dinàricas]].
Segundu un'àtera teoria, su nùmene dipendet dae sa famìllia imperiale bizantina de sos ''[[Dinastia de sos Comnenos|Comnenos]]''. Un'àtera teoria fàghet derivare su nùmene a su fatu chi in [[Edade mèdia|època medievale]] s'àrea fiat bìvida dae populatziones romanzas, naradas difatis ''nigri latini'', chi cun su tempus si diant islavizare, paris à àteras àreas de s'[[Iugoslàvia|ex-Jugoslàvia]].
==Geografia==
Su Montenegro si ghetat in su sud a su [[mare Adriàticu]], fàghet làcana in s'uestu cun sa [[Croàtzia]], in su norte-uestu cun sa [[Bòsnia e Erzegòvina]], in su norte-estu cun sa [[Sèrbia]], in s'estu cun su [[Kòsovo]], in su sud-estu cun s'[[Albania]]. Sa capitale atuale, [[Podgorica]], est sa tzitade majore, mentras [[Cetinje]] fiat s'antiga capitale de su [[rènniu de Montenegro]].
==Istòria==
In su de 9 sèculos, tres pintzipados sèrbios medievales fiant postos in su territòriu de su Montenegro: Duklja, chi currespondiat agiomai a sa metade meridionale, Travùnia, in s'uestu, e Ràscia, in su norte. In su 1042, s'arconte Stefan Vojislav aiat cumandadu una rebellia chi aiat batidu a d'indipendèntzia de Duklja dae s'[[impèriu bizantinu]] e s'istabilida de sa dinastia Vojislavljeić. A pustis de passare suta su cuntrollu de podeìos regionales diferentes e de s'[[impèriu Otomanu]] in sos sèculos a sighire, fiat fatu parte de su [[rènniu de Jugoslàvia]] in su 1918, sighidu dae sa [[Iugoslàvia|repùblica sotzialista de Jugoslàvia]] in su 1945.
Cun s'iscontzu de sa Jugoslàvia in su [[1992]], sas repùblicas de Sèrbia e Montenegro aiant istabilidu impare sa federatzione de sa [[Repùblica federale de Jugoslàvia]], mancari s'istatus de sighidore legale de sa [[Jugoslàvia]] fiat perricadu dae sas àteras ex-repùblicas e denegadu de sas [[ONU|Natziones Unidas]]; in su [[2003]] si fiat torradu a lumenare [[Sèrbia e Montenegro]]. A fatu de su referendum chi at tentu logu su 21 de maju de su [[2006]], su Montenegro at declaradu indipendèntzia su 3 de làmpadas de su matessi annu. At pigadu nùmene ufitziale de repùblica de Montenegro fintzas a su 22 de santugaine de su 2007.
==Economia==
Classificadu dae sa [[Banca Mundiale]] che unu istadu de richesa mèdiu-arta, s'economia de su Montenegro s'apoderat mescamente de serbìtzios e est una economia in trasidura adelantada a sa de mercadu. Sa richesa produida dae su Montenegro in su 2009 fiat de $4.114 milliardos, cun rèdditu peròmine de $10,527, chi diat currepòndere a unu 41% de sa mèdia europea. Sa Banca Tzentrale de Montenegro at unilateralmente adotadu s'[[euro]] che moneda.
In su 2007 su setore de sos serbìtzios ocupaiat su 72,4% de sa populatzione, s'ndùstria su 17,6%, sa massaria su 10%.
==Àteros progetos==
{{commons|Category:Montenegro}}
| |||