Revisione de is 11:47, 19 Trì 2017 modìfica Mattafalluga (cuntierra \| contributziones) 10,259 edits No edit summary Eticheta: Visual edit ← Càmbiu in segus		Revisione de is 12:01, 14 Trì 2018 modìfica annulla Mattafalluga (cuntierra \| contributziones) 10,259 edits No edit summary Eticheta: Visual edit Càmbiu in antis →
Lìnia 3: S''''impèriu coloniale frantzesu''' si costituat de colònias, protetorados e territòrios mandatàrios camba de mare chi istaiant suta poderiu de sa [[Frantza]] a comintzare dae su de 16 sèculos, sighende fintzas a su de 20. Generalmente si faghet sèberu intre su ''primu impèriu coloniale'', chi at esistidu fintzas a su 1814, annu cando sa prus parte fiat istada pèrdida, e su ''segundu impèriu coloniale'' chi aiat comintzadu cun sa conchista de [[Algeri]] in su 1830. Su segundu impèriu fiat agabbadu a pustis de sa derrota in gherras sambenosas in [[Vietnam]] (1955) e in [[Algerìa\|Algeria]] (1962). In aterùe sa [[decolonizatzione]] est acontessida a pustis de su 1960 in manera paghiosa. Competende cun [[~~impèriu coloniale~~Impèriu ispagnolu\|Ispagna]], [[~~impèriu coloniale~~Impèriu portughesu\|Portugallu]], is [[impèriu coloniale olandesu\|Provìntzias Unidas]] e prus a tàrdiu cun s'[[Inghilterra]], sa Frantza aiat comintzadu a istabilire colònias in [[Nordamèrica]], [[Caràibes]] e [[Ìndia]] in su de 17 sèculos. Unas cantas gherras contra [[Rennu Unidu\|Britànnia Manna]] e àteros poderios mannos europeos durante totu su de 18 sèculos e sos primìtzios de su de 19, aiant tentu resurtu in sa pèrdida agiomai totale de totu is conchistas. Sa Frantza aiat torradu a pònnere impare unu impèriu nou aprossimadamente a fatu de su 1850, cuntzentrende·si prus che totu subra s'[[Àfrica]], comente fintzas s'[[Indotzina]] e su [[Patzìficu de su sud]]. Sos republicanos, a primìtziu contràrios a s'impèriu, si fiant fatos sustenidores isceti cando sa [[impèriu coloniale tedescu\|Germània]] aiat incomintzadu a si fàghere s'impèriu coloniale de cosa sua. A manu a manu chi isvilupaiat, s'impèriu nou aiat dadu impèllida manna a sos cummèrtzios de sa [[Frantza]], mascamente gràtzias a sa produtzione de matèrias primas e ainas de manìgiu, ma fintzas ddi aiat dadu àrchidu isparghinende·nde sa cultura, sa limba e sa religione. A is colònias, si depet fintzas s'aprovistamentu de sordados durante in duas gherras mundiales. Sa Frantza biviat su colonialismu fintzas che missione morale pro elevare su mundu a is istandards suos batende·ddi su [[cristianèsimu]] e sa cultura de cosa sua. In su 1884, su promovidore prus importante de su colonialismu, [[Jules Ferry]], aiat declaradu: "Is ratzas prus artas tenent deretu subra is ratzas prus bàscias, tenet unu dèvere de tzivilizare is ratzas inferiores." Prenos deretos de tzitadinàntzia fiant ofèrridos, a cunditzione de renuntziare a sa cultura pròpia e mancari is pòpulos colonizados fiant a totu is efetos asugetados e no tzitadinos. Su nùmeru de colonizadores mandados camba de s'imperiu fiat antimes bastante minore, a s'imbesse de [[Rennu Unidu\|Britànnia Manna]], e cabudianamente [[Ispagna]] e [[Portugallu]], cun sa sola etzetzione notàbile de s'[[Algerìa\|Algeria]], in ue sos colonos frantzeos abarraint comenti chi siat una minoria.

Impèriu coloniale frantzesu: diferèntzias tra is versiones