Repùblica de Gènova: diferèntzias tra is versiones

Content deleted Content added
No edit summary
Undo revision 155460 by 2806:103E:6:1217:C540:BE23:386A:F663 (talk)
Eticheta: Undo
Lìnia 1:
{{Variant|LSC}}
[[File:Flag of Genoa.svg|thumb|246x246px|BandìllaBandera]]
[[File:Repubblica di Genova.png|thumb|247x247px|Istèrrida e àreas de influèntzia]]
Sa '''repùbbricarepùblica de Gènova''' (in [[limba lìgure|lìgure]]: ''Repúbrica de Zêna'', pronuntziadu [reˈpybrika de ˈze:na]; in [[limba latina|latinu]]: ''Res Publica Ianuensis''; in [[limba italiana|italianu]]: ''Repubblica di Genova'') ifat unu itadu indipendente dae su 1005 a su 1797 chi currespondiat agiomai a s'autale regione italiana de [[Liguria|Ligùria]], impare a unos cantos territòrios ispaniados in totu su [[Mare de Mesu|Mediterràneu]].
 
S'orìgine remontat a cando [[Gènova]] si fiat fata comunu autònomu in sinu a su [[rènniu de Itàlia (Sacru Romanu Impèriu)|rènniu de Itàlia]], sa fine sua est acontessida cun sa conchista frantzesa durante sa [[Prima Repùblica Frantzesa|Prima Repùbbrica Frantzesa]], suta [[Napoleone Bonaparte|Napolione]], cando fiat remprasasa dae sa [[Repùblica Lìgure|Repùbbrica Lìgure]]. Sa [[Còssiga|Còrsiga]] fiat tzedida a sa [[Frantza]] in su [[Tratadu de Versailles (1768)|tradadu de Versailles]] de su [[1768]]. Sa repùblica lìgure fiat annessionada dae su [[Primu Impèriu Frantzesu]] in su 1805; sa restauratzione fiat acontessida pro tempus curtzu in su 1814 a fatu de sa derrota de Napolione, ma fiat a ùrtimu annessionada dae su [[rennu de Sardigna|rènniu de Sardigna]] in su [[1815]].
 
== Istòria ==
Lìnia 13:
Su collassu de sos [[istados crusados]] fiat sa base de s'alliàntzia intre Gènova e s'[[Impèriu bizantinu|impèriu Bizantinu]]. Sende chi sos relatos cun sa [[repùblica de Venètzia]] fiant istados temporaneamente iscontzados dae [[sa de bator corsadas]] e sas cussighèntzias suas, Gènova aiat addelantadu sa posidua sua. Aiat pigadu avantàgiu pro s'ispàrghere in su [[mare Nieddu]] e in [[Crimea]].
 
Su màssimu pòdere polìticu de Gènova fiat azuntu cun sa vitòria conta sa [[repùblica de Pisa|repùbbrica de Pisa]] a fatu de sa batalla navale de [[batalla de Melòria|Melòria]] in su 1284, e sa vitòria temporanea contra su riale suo, [[repùblica de Venètzia|Venètzia]], in sa [[batalla de Curzola]] in su 1298.
 
Sa losania però non fiat durada. Sa [[Morte niedda]] fiat importada in [[Europa]] in su [[1347]] dae sos cummèrtzios genovesos in [[Caffa]] (Teodòsia) in Crimea, subra su [[mare Nieddu]]. A fatu de su collassu econòmicu e domogràficu, Gènova aiat adotadu unu modellu de guvernu parìbile a su de Venètzia, chi fiat presididu dae su [[Doge]].