Limba georgiana

Artìculu in LSC

Sa limba georgiana (in georgianu: ქართული ენა; kartuli ena) est unu rapresentante de su grupu linguìsticu sud-caucàsicu (cartvèlicu), de chi est fintzas limba franca e sola limba cun traditzione leterària propia. Su grupu non tenet arèntzias dimostradas cun àteras famìllias linguìsticas, mancari siat dàbile unu cuntatu cun is limbas indoeuropeas. Àteras limbas cartvèlicas sunt su svan, su mingrelianu e su laz.

Su georgianu est faeddadu dae unos 4 milliones de pessones in Geòrgia (s'83% de is bividores), in ue est limba uffitziale. Unos àteros 3,5 milliones de faeddadores s'agantant ispartos intre Turchia, Rùssia, Istados Unidos de Amèrica, Europa. Si podent agatare fintzas comunidades minores in Iran e Azerbaigian.

Es una limba aglutinante (in ue duncas elementos si cumbinant impare pro formare faeddos in secuèntzia lineare) e tenet una flessione nominale articulada in sete casos. Su sistema fonèticu presentat sonos particulare, narados glotizantes. Is faeddos georgianos podent tènnere neras cunsighidas de cunsonantes med longas, fintzas a sete.

In su tempus su georgianu est istadu iscritu in tres alfabetos diferentes. S'atuale alfabetu contat 33 literas (ma originariamente, in su de 19 sèculos fiant 38). Is primos iscritos in sa limba sunt datados intre su primu e su de tres sèculos, ma segundu funtes istòricas paret chi s'iscriidura èsseret istada intrada giai de su de 3 sèculos a. C. Is primos manuscritos sunt datados a su de 5 sèculos, su primu lìburu imprentadu torrat a su de 17 sèculos.

Sa limba tenet nomea de èssere meda incolliosa a dda imparare, susetotus ca pro ite tenet unu sistema verbale meda cumplessu. Non distinghet intames intre gènere masculinu e femininu.

Sunt medas is foeddos imprestados dae limbas de a curtzu, comente s'àrabu, su persianu, su turcu. Is imprèstidos dae limbas europeas, francu pro is de orìgine grega, sunt meda reghentes e depidos a u cuntatu cun su russu.

Esempros de frasas in georgianu

გამარჯობა (gamardshoba) – Salude
გაგიმარჯოს (gaguimardshos) – Salude (resposta)
როგორ ხარ? (rogor jar?) – Coment'istat?
ნახვამდის (najvamdis) – A nos biere, adiosu
გმადლობ (gmadlob) – Gràtzias
გთხოვ (gtjov) – Pro praghere
ბოდიში (bodishi) – Perdonu
მიყვარხარ(თ) (miqvarjar(t)) – Ti chèrgio, t'istimo, ti amo
რა გქვია შენ? (ra gkvia shen?) – Ite ti narant?
მე მქვია გიორგი (me mkvia Guiorgui) – Mi narant Guiorgui
სასიამოვნოა თქვენი გაცნობა (sasiamovnoa tkveni gatsnoba) – Praghere de dda connòschere
გილოცავ (guilotsav) – Congratulatziones