Articulu in nugoresu

Maimòne est su deus anticu de s'abba in sa mitologia sarda.

Secundu a unos cantos istudiosos, Maimone est su deus fenìtziu de s'abba. Su limbista Max Leopold Wagner in su "Ditzionariu Etimologicu Sardu" bortat Maimone a sa paragula italiana spauracchio, dande a su faveddu origine semitica e nande chi a sos tempos inditabat una martinìca e a pustis si aìat mudau ind una bestia de fantasìa.

Ateros istudiosos, comente a Mario Ligia, affirmant chi Maimone siat imbetzes unu deus anticu de s'abba de origine nuraghèsa e protosarda, chi a pustis sos Fenìtzios aìant torrau a interpretare. Sa radìchina Maim'o, difatis, in fenitziu cheret narrer "abba", mentras chi in ebraicu inditabat a unu dimòniu e sa brama de dìnare. Semper su matessi istudiosu lu identificat chin su deus libicu-bèrberu de s'abba Amon, chin sa differentzia chi sa radichina de su faveddu sardu Maimone, pro sa presentzia de sa vocale "-i", diat esser prus antica de cussu e dìat bènner derètu dae s'Asia Minore e non dae s'Africa.

Su babbu mannu de s'archeologia sarda, Giovanni Lilliu, in s'opera sua "La civiltà dei Sardi", nat chi Maimone fit unu dimoniu chi sos sardos anticos mutìant in Casteddu e Bìlartzi pro bi fàcher abba in terra, mentras chi in Iglesias fit s'ispiritu de unu putu.

Su cultu de Maimone bi dìat deper esser galu oje in Ozastra e in carchi tretu de Barbaza. Finas a su seculu colau, sos massajos e sos pastores sardos invocabant:

« Maimone Maimone
Cheret abba su laòre
Cheret abba su siccau
Maimone laudau! »

Su lùmene de Maimone cambiabat dae tretu a tretu: fit "Mamuthone" in Mamujada, "Maimone" in Orgosolo, su "Maimùlu" in Ulassai, "Maimoni" in Bidd'e Cresia. Medas caratzas sardas fachent riferimentu a custu deus de sa Natura.

Chin sa artziàda de sa Cristianidade, non bi aìat colau troppu tempus innantis chi lu aìant identificau chin su Dimoniu etotu.