Custu artìculu est iscritu in sa grafia campidanesa. Abbàida sas àteras bariedades gràficas:

logudoresu · LSC · nugoresu

Su Monti Arci est unu massitzu chi s'agatat in Sardìnnia, me in sa làcana nord-orientali de su Campidanu[1].

Su Monti Arci

Su monti at tentu s'orìgini sua de unu vulcanu de edadi pleistotzènica e s'estendit in una superfici de 13 560 ètarus chi intrat me is territòrius de Abas, Bàini, Biddaubrana, Marrùbiu, Masuddas, Mragaxori, Pau, Prammas, Santa Justa, Siris, Useddus[2][3].
S'orìgini vulcànica de su monti at favorèssiu sa formatzioni de una stèrria manna de pedra crobina (ossidiana), una pedra niedda luxenti, dura e rara, connota giai in su Neolìticu: populatzionis vàrias dd'ant bogada po ndi fai goteddus e ainas de traballu vàrias[3].

Parcu de s'ossidiana in su Monte Arci, comunu de Pau

Sa fauna cumprendit sirbonis, bucamelis, assilis, mraxanis, cerbus e crabolus. Sa flora cumprendit ìlixi, matas de suèrgiu e arròili[1].

In su 1998 est incumentzada s'installatzioni de unu parcu eòlicu po sa produtzioni de energia elètrica. Po nexi de s'installatzioni de màchinas de tecnologia bècia e de s'impossibilidadi de agatai càmbius po nd'arrangiai is guastus, su parcu no at mai funtzionau comenti pranificau e s'est furriau a muntonàrgiu de bascaràmini. S'Enel at propostu in su 2013 s'amodernamentu de su parcu, agatendi perou sa cuntrariedadi de is aministratzionis, ca su pranu no fiat cumpatìbili cun su Pranu Paesagìsticu de sa Regioni.
Is comunus ant pediu, e otentu in su 2018, de ddu smontai po liberai s'àrea po progetus nous[4][5].

Sa zona est oindii una meta turìstica e is comunus de s'àera ant definiu unu programa de abaloramentu de su territòriu, pruschetotu cun sa realizatzioni de caminus de trekking, apicheddada e bicicreta[6].

Riferimentus modìfica

  1. 1.0 1.1 (IT) Parco del Monte Arci, in Sardegna Turismo.
  2. (IT) Raffaello Cioni (a incuru de), Gli edifici vulcanici cenozoici della Sardegna (PDF), Rubbettino Editore, ISBN 978-88-498-4871-7.
  3. 3.0 3.1 (IT) Monte Arci, in Comune di Santa Giusta.
  4. (IT) Monte Arci, muore il parco eolico, in La Nuova Sardegna, 24 ghennàrgiu 2020.
  5. (IT) «Parco eolico nato morto, compensazioni dovute», in La Nuova Sardegna, 25 ghennàrgiu 2020.
  6. (IT) I Comuni del Monte Arci puntano sul turismo sostenibile, in La Nuova Sardegna, 10 cabudanni 2020.

Ligàminis esternus modìfica

  • (IT) Parco Naturale del Monte Arci, in parcomontearci.it. URL consultadu su 12 làmpadas 2022 (archiviadu dae s'url originale su 25 làmpadas 2022).