Nuraghe Arrubiu

Provintzia de Casteddu-Istemma.png
Articulu in campidanesu
Provintzia de Casteddu-Istemma.png

39°39′44.64″N 9°17′50.64″E / 39.6624°N 9.2974°E39.6624; 9.2974

Su Nuraghe Arrubiu est unu de is prus mannus nuraghi de Sardinnia. S'agattatr aintru e su comun de Arroli, in provintzia de Sud Sardigna. Bolendu tradusci su nomini de su nuraghe de sa limba sarda a s'italianu bolit nai "nuraghe rosso", poitta sa pedra de basaltu con cui est stetiu fattu est de cabori arrubiu.[1]

Su nuragheModìfica

Su nuraghe est stetiu fattu in su cuindicesimu seculu prima de Cristu, sa turri principalli (su mastio in italianu) me in primus tempus arricciada s'alteza de binticincue metrus e prus, aici dae ddu fai diventai sa prus arta struttura megalitica in tottu s'etadi de su Bronzu Antigu europeu. Su nuraghe insei contàt cincu turris e est protettu da ddu murus secondarius, ma podeus contai bintunu turris a giru de struttura. In tottu, sa superfici de su Nuraghe arribàt a prus de trèmila metrus quadraus.[2]

Areas de interesseModìfica

Laboratoriu EneologicuModìfica

S'agatànt duus de custus laboratorius. Su primu, d'etadi romana, est in meso de sa turri E e D; presentada una forma cuadrangolari non regolari adibida po attivitadi agricula, cambiendi s'ambienti in d'una villa rustica.

Invecias, su segundu s'agatàt in sa pratza centrali B, cun istessas caratteristicas.

In d'onnia laboratoriu bi funt vascas usadas pro binennai.

Pratza XModìfica

Est sa prus manna de su situ innoi si podìt biri bona parti de is rilievus archeoligusu ca ammostant sa tecnica de costruizioni megalitica: ponendi una asuba de s'artra pedras mannas e tuppendi su spatziu biudu cun artras pedras prus pitticas.

In custa area nc'est su mastiu centrali (Turri A): arriciada un'artesa casi de 30 m[3] e si pentzada ca siad sa prus arta mai connotta.

Su turri G invece est s'unica a no essi collegada cun sa pratza, invecias sa turre F presentada un aspettu unicu: sa pedra oblicua est arrogada e chenza unu bloccu chi poderàt su pesu. Una modifica ca si pentzas est stettia fatta in etadi romana.

Pratza K1Modìfica

Est su logu abini s'agàtant is laboratorius eneologicus e sa capanna tzerriada Capanna delle Riunioni: sa prus manna, nuragica, chi tenìt aintru unu sedile e in mesu sa basi de un focu.

Pratza BModìfica

Est visibili unu sistema de canalettas po s'acua piovana ca permittiada de d'arreguai aintru de una cisterna. A custu locu funt collegadas a cuatrus turris (C-D-E-F) prus cussa centrali A.

Turri AModìfica

In s'antighidadi fiàt arta tres pianus, ma oi si podit biri scetti su primu. Aintru nc'est sa copertura a Tholos, una copertura circolari a falsa cupola otennia cun d'unu restringimentu progressivu de su cerchio de pedras ca format sa crabettura.

Turri CModìfica

Connota cun su nomingiu de Turri de is femmias, aintru funt istettius agattaus ogettus de usu femminili: po tessi e arrepuntai, macinas po ceralis e puru corteddus. Puru custa turri pottada una crobettura a Tholos.

Is scavusModìfica

Fintzas de su 1960 su situ est stetiu scavau e si pentzada ca metadi de sa area bandìt scavada ancora. Gratzias a scavus continuus, de su 2012 a oi is archeologus funt arrenesciu a riprodusci sa s'ambienti paleoambientali de su situ.

CuriosidadiModìfica

S'area accanta de su nuraghe est prena de capannas nuragicas (cancuna cun rappresentazioni ipoteticas) e una tomba dei giganti, Sa Tumba de sa spada chi ancora est in fase de iscavu.


Càstia puruModìfica

RiferimentusModìfica

  1. (IT) Fulvia Lo Schiavo e Mario Sanges, Il nuraghe Arrubiu di Orroli, Tàtari, Carlo Delfino, 1994, ISBN 978-88-7138-090-2, OCLC 1153263203.
  2. (IT) Massimo Rassu, Shardana e filistei in Italia: nuove architetture in Sardegna alla fine dell'età del bronzo finale, 12.-11. secolo a. C. : contribution to history of architecture, Patiolla, Grafica del Parteolla, 2004, ISBN 978-88-88246-43-7, OCLC 929657326.
  3. (IT) Museo Nazionale Archeologico di Nuoro, Il Sarcidano: Orroli, Nuraghe Arrubiu. URL consultadu su 9 austu 2021 (archiviadu dae s'url originale su 30 làmpadas 2015).