Sapere aude
Sapere aude! est una espressioni latina, chi bolit nai «atrivi a sciri!»; ma s'interpretat puru commenti «tèngiast su coràgiu de usai su cerbeddu tuu!» o commenti «tèngiast su coràgiu de connosci!». S'atestatzioni prus antiga s'agatat in Orazio (Epistole 1, 2), in sa lìtera po s'amigu Massimo Lollio. Su poeta ddi giait una pariga de cunsillus, totu cantus caraterizaus de sa filosofia de s'aurea mediocritas. Unu de custus est su cumbidu a "si decidi a ndi bessiri sàbiu" (v. 40), dedichendi•si a is istùdius e a is triballus onestus.
S'espressioni est bessia famosa gratzias a su filòsofu tedescu Immanuel Kant, ca ndi fait su dìciu de s'Illuminismu e cundensat me in issa su messàgiu de cussu processu istòricu-filosòficu.
In s'iscritu suu de su 1784, «Arrespusta a sa pregonta: it'est s'Illuminismu?», issu giait una definitzioni bessia famosa: "S'Illuminismu est sa bessida de s'òmini de s'istadu de minoridadi chi issu depit imputai a sei atotu. Minoridadi est s'incapatzidadi de usai su cerbeddu suu chentza de sa ghia de unu atru. Imputàbili est a sei atotu custa minoridadi, chi sa càusa de issa no dipendit de unu difetu de intelligèntzia, ma de sa mancàntzia de decisioni e de su coràgiu de fai usu de su cerbeddu suu chentza essi ghiaus de unu atru. Sapere aude! Tèngiast su coràgiu de usai s'intelligèntzia tua! Custu est su dìciu de s'Illuminismu".