Wikipedia

Beatrix Potter

iscritora, illustradora e iscientziada britànnica
Custu artìculu est iscritu cun sa grafia Limba Sarda Comuna. Abbàida sas àteras bariedades gràficas:

campidanesu · logudoresu · nugoresu

Beatrix Potter (28 argiolas 1866 – 22 idas 1943) est istada un'illustradora, iscritora e iscentziada britànnica, connota pruschetotu pro is libros suos pro pipios.

Beatrix Potter
Beatrix Potter in su 1913
Nùmene intreuHelen Beatrix Potter
Nàschida28 argiolas 1866
West Brompton, Londra, Inghilterra
Morte22 idas 1943
Near Sawrey, Lancashire, Inghilterra
Natzionalidadeinglesa
Tzitadinàntziabritànnica
GenitoresMama: Helen Leech
Babbu: Rupert William Potter
CòjubeWilliam Heelis
Traballuillustradora, iscritora e iscentziada
Perìodu de atividade1886-1942
Òperas printzipales
  • The Tale of Peter Rabbit
Firma
Contributos de importuContos de importu mannu pro sa literadura, mescamente sa de sos pitzinnos, illustratziones sientìficas e istùdios de micologia

Is òperas suas tzèlebrant sa vida e sa natura in su sartu inglesu a traessu de su contu de aventuras de animales umanizados comente a su famadu Pìricu Cunìlliu (The Tale of Peter Rabbit, 1902).[1] Beatrix Potter est una de is prus iscritoras lèghidas e amadas de sa literadura pro pipios; is 24 contàssias suas sunt istadas traduidas in prus de 35 limbas e ant bèndidu prus de 100 milliones de còpias.[2] Is istòrias sunt istadas adatadas pro su tzìnema, sa mùsica e sa dantza; sa vida sua est istada contada in unu longu-metràgiu tzinematogràficu e televisivu.

S'interessu pro sa natura, pro is animales e pro sa pintura, prus che totu a abbarolu, ant acumpangiadu a Beatrix dae s'infàntzia e ddos agatamus in s'òpera literària. Is libros illustrados suos ant tentu una grandu renèssida, e su balàngiu, in paris cun s'eredade retzida dae una tzia, dd'ant permìtidu de comporare su terrinu de Hill Top Farm in Near Sawrey, unu bidditzolu in su Lake District, e a pustis unu nùmeru de fatorias a bighinu pro preservare su paesàgiu de montigru de cuddu paisu. Beatrix s'est impinnada in s'amparu de s'ambiente naturale de sa propiedade sua, chi at lassadu in eredade a su National Trust; custos terrinos costituint una parte manna de s'àrea naturale chi oe est amparada dae su Lake District National Park.

Pipiesa e gioventude

modìfica
 
Potter a s'edade de bìndighi annos cun su cane suo.

Is babbos de Beatrix fiant de famìlia benestante. Su babbu, Rupert William Potter (1832-1914), abogadu, in su 1863 at cojuadu a Helen Leech (1839-1932), fìgia de mercantes de cotone e sorrastra de Lord Ashton.[3] In su 1883 Rupert Potter at eredadu una fortuna manna e at lassadu sa professione.[4] A pustis de tres annos de matrimòniu, cando Helen fiat in isetu de su primu fìgiu, sa còpia est andada a bìvere in Bolton Garden, in sa Kensington rurale, in una domo manna cun sa tzerachia, in ue Beatrix Potter est bènnida a su mundu su 28 de trìulas de su 1866.

Sa de Beatrix fiat una tìpica famìlia vitoriana, in ue is fìgios biviant in cuntatu istrintu cun is babbos petzi in manera ocasionale, mentras fiant is guvernantes a s'ocupare de annestru e istrutzione.[5] Beatrix at coladu un'infàntzia assolada, fiat delicada e s'ispissu malàida; dedicaiat parte manna de su tempus disenniende e pintende, animada dae is babbos, chi portaiant talentu artìsticu.[6] Su babbu frecuentaiat mustras, teatros e gallerias de arte, e fiat fotògrafu amatoriale de gabbale.[7][8]

Cando Beatrix teniat ses annos, est nàschidu su segundu fìgiu de is Potter, Walter Bertran.[9] Is duos frades ant coladu s'infàntzia a tesu de is àteros pipios de s'edade issoro e ant istrintu amighèntzia cun pagos fedales. Giai a pipios ant ammustradu un'interessu ispetziale pro is animales chi biviant cun issos o chi agataiant in natura (sòrighes, cunìllios, tzitzimurreddos, eritzos, mariposas e àteros babbois); ddos osservaiant cun grandu atentzione, pro ddos disenniare e istudiare a pustis.[6] Cando Beatrix teniat ses o sete annos dd'ant dadu una còpia de Is aventuras de Alisedda in su paisu de is meravìllias e est abarrada ammajada dae is illustratziones de Tenniel.[10] Pro curare s'annestru artìsticu de sa fìgia, Rupert Potter at pigadu una maistra chi dd'at imparadu su disinnu a manu lìbera, sa geometria, sa prospetiva e sa pintura de frores a abbarolu. Beatrix disenniaiat de totu: dae su giardinu de sa domo de Londra e is fràigos agrìculos de Camfield Place a sa natura morta e s'illustrada de is libros chi fiat leghende, ammustrende però de prefèrrere frores e animales, pintados cun totu is minudas prus piticas.

In is primos bìndighi annos de sa vida sua, Beatrix at coladu is vacàntzias de istade in un'elegante domo afitada dae is babbos in Dalguise, a oru de su riu Tay in su Perthshire, Iscòtzia, e a pustis in Wray Castle, Lake Distrect. Inoghe at addobiadu a Hardwicke Rawnsley, vicàriu de Wray e a poi segretàriu fundadore de su National Trust, chi cun s'interessu suo pro sa vida de sartu e s'amparu de su paesàgiu at frunidu un'ispiratzione costante a Beatrix. Su cuntatu diretu cun sa natura de is regiones iscotzesas at nutridu s'immaginatzione e s'osservatzione de is frades Potter, chi giai a pipios aiant ammustradu unu grandu interessu pro is iscièntzias naturales.[11]

Comente fiat fitianu in s'edade vitoriana, is babbos de Beatrix, mancari sena iscoragiare s'annestru suo, ant riservadu a su fìgiu mascru s'iscritzione a un'importante iscola e su sighimentu de s'istùdiu in Oxford, mentras ant asseguradu a sa fìgia manna una formatzione privada.[12] In su 1884, cando Walter Bertrand, chi insandus teniat ùndighi annos, at comintzadu sa carriera iscolàstica sua in s'Eastbourne College, in su Sussex, Beatrix est abarrada sola cun is babbos in Bolton Gardens, cun sa guvernante noa Annie Carter, de tres annos isceti prus betza de issa.

Est istada s'ùrtima guvernante chi dd'at sighida; cando in su làmpadas de su 1885 Annie s'est cojuada cun Edwin Moore, un'ingennieri tzivile, non dd'ant prus sostituida cun àteras maistras. In su perìodu de permanèntzia in domo de is Potter, is duas pitzocas ant istrìnghidu un'amighèntzia sintzera, mantenta in vida fintzas cun unu cuncàmbiu longu de lìteras.[13] Annie at tentu unu ruolu de importu fintzas in sa carriera professionale de Beatrix. Sa parte manna de is lìteras chi custa ùrtima at iscritu a is fìgios de s'amiga, cunteniant difatis disènnios suos, e Annie etotu dd'at cussigiadu a Beatrix de trasformare custas lìteras in regortas de libros pro pipios.

Dae is 15 a is 30 annos, Beatrix at tentu unu diàriu, iscritu in unu còdighe chi issa matessi aiat imbentadu, forsis pro ddu cuare a sa mama, cun chi non teniat unu raportu bonu. At acabbadu de ddoe iscrìere in su 1897, cando fiat impinnada cun s'istùdiu sientìficu e s'isfortzu pro publicare is disinnos suos.[14] Su diàriu non est un'autobiografia pretzisa de s'iscritora, nen rivelat minudas ìntimas de sa vida sua; acabadu in antis de publicare is primas òperas suas, est prusaprestu un'iscritura privada ocasionale, in ue s'autora registrat osservatziones in contu de sa natura, is interessos artìsticos e intelletuales suos, is impressiones suas a subra de is logos e is mustras de arte chi at bisitadu, collende anèddotos chi pertocant is membros de sa famìlia o àteras persones.[15] Su còdighe chi Beatrix at impreadu pro iscrìere su cartulàriu segretu, impreadu fintzas comente album de disinnu, est istadu decodificadu isceti in su 1958, binti annos a pustis de sa morte sua, dae unu colletzionista de disinnos suos, Leslie Linder.[16]

Carriera artìstica e literària

modìfica

Ant fatu parte de s'annestru de Beatrix, in prus de sa narratzione religiosa, comente sa de s'Antigu Testamentu o in The Pilgrim’s Progress (Su pellegrinàgiu de su cristianu) de John Bunyan, is paristòrias de Esopo, is contos is frades Grimm e Hans Christian Andersen, Charles Kingsley[17], unas cantas paristòrias folclorìsticas e mitològicas iscotzesas, Shakespeare[18] e is romanzos de Walter Scott.[19] A s'edade de oto annos dd'ant ammajada su Book of Nonsense de Edward Lear e is aventuras de Alisedda in su Paisu de is Meravìllias. Nointames, pariat prus interessada a is illustratziones chi no a is contos etotu.[20] At incumentzadu a creare illustratziones pro libros giai a giòvana meda, isvilupende una tècnica pròpia, influentzada dae s'esperièntzia de àteros illustradores comente a Walter Crane, Kate Greenaway e Randolph Caldecott[21]. Cando at incumentzadu a creare is primas illustratziones suas pro libros at seberadu de si cuntzentrare in istòrias traditzionales comente a Chisinedda, Sa bella atzoncada, Alì Babà e is baranta furones e Cuguteddu Ruju[22], ma sa parte manna de is illustradas suas figuraiant is animales domèsticos suos: sòrighes, cunìllios, gatos e porcheddeddus de Ìndia.[23]

Incumentzende dae su 1890, pro balangiare carchi soddu, Beatrix e su frade ant comintzadu a creare e imprentare billetes de augùrios de Paschixedda e pro àteras ocasiones ispetziales, impreende comente a sugetos printzipales sòrighes e cunìllios e faghende·si connòschere pro s'impreu de un'istile de su totu personale. S'impresa Hildesheimer and Faulkner aiat comporadu medas de is disinnos issoro, mescamente is chi rapresentaiant a Benjamin Bunny, impreende custas illustratziones pro acumpangiare unu cumponimentu de Frederic Weatherly cun tìtulu A Happy Pair. In su 1893 sa matessi azienda at comporadu medas àteras illustradas de Potter pro una regorta de versos intitulada Our Dear Relations. S'annu a pustis Potter est renèssida a bèndere una sèrie de versos e illustradas a subra de is ranas. Cuntenta de su traballu pròpiu e de sa renèssida, at detzìdidu de publicare unu libru de istòrias illustradas, oferende·ddu a unu tzertu nùmeru de editores de libros pro pipios, comente a Frederick Warne, chene però retzire rispostas positivas.[24]

Illustratziones sientìficas e istùdios in micologia

modìfica
 
Amanita muscaria
 
Prima ammissione de una fèmina a sa London Linnean Society (1905)

Beatrix fiat interessada a onni campu de is iscièntzias naturales, a foras de s'astronomia, e at realizadu illustradas pro onniuna de custas disciplinas.[25] Partende dae su 1890 s'interessu sientìficu suo s'est cuntzentradu in sa micologia. Dd'interessaiat is cordolinos pro sa variedade de colores chi presentant. S'interessu suo pro sa matèria est crèschidu a pustis de s'addòbiu cun Charles Mclntosh, acontèssidu in s'istiu de su 1892 in Dunkeld, Perthshire. Su naturalista e micòlogu amatoriale dd'at agiuada a megiorare s'acuratesa de is illustradas e dd'at imparadu s'arte de sa tassonomia. Su tziu Sir Henry Roscoe, insandus chìmicu nòdidu, cun s'intentzione de animare sa neta in custos istùdios, dd'at presentadu a su diretore de su Kew Gardens, William Thistleton-Dyer, pro fàghere chi a issa dd'esseret cuntzèdidu su permissu de frecuentare e istudiare in cuddu tzentru de chirca botànica. Beatrix at istudiadu is sèmenes de cordolinu a microscòpiu e at proadu a nde coltivare, at prodùidu vàrias illustratziones e pinturas e at annotadu su chi fiat osservende.[26][27] Is chircas suas sunt istadas acollidas cun iscetitzismu a dae sa comunidade sientìfica, ca non faghiat parte de sa truma ufitziale de istudiosos, e mescamente ca fiat fèmina.[28]

In su 1897 sa teoria sua a subra de s'intzeurrada de su sèmene de cordolinu (agaricus), On the Germination of the Spores of the Agaricineae[29], est istada presentada a sa Linnean Society, ma Beatrix non ddoe at pòdidu pigare parte, ca sa presèntzia in custos addòbios fiat proibida a is fèminas. S'iscritu suo non est istadu cunsideradu a sa sèria, e Beatrix l'at retiradu, forsis pro ddu modificare. Non est istadu mai publicadu, e s'est pèrdidu.[30] Unu sèculu a pustis, in su 1997, sa Linnean Society at pedidu iscusa pro su sessismu chi aiat influentzadu sa valutatzione de su contributu sientìficu feminile.[31][32]

A sa morte sua in su 1943, Potter at donadu chèntinas de disinnos suos e pintados a subra de su cordolinu a s'Armitt Museum and Library de Ambleside; àteros, gràtzias a s'interventu de Mclntosh, s'agatant in su Perth Museum and Art Gallery de Perth (Rennu Unidu). In su 1967, su micòlogu WPK Findlay at inclùdidu in s'òpera sua Wayside & Woodland Fungi medas de is disinnos de cordolinu chi sa Potter at disenniadu cun cuidadu, alcantzende aici su disìgiu de s'iscritora de bìdere is disinnos suos publicados in unu libru.[33] Custas illustradas sunt cunsiderada dinnas de atentzione non petzi pro sa bellesa e pretzisione issoro, ma fintzas pro s'agiudu frunidu a is micòlogos modernos in identificare is variedades de cordolinu.[34]

S'istòria de Peter Rabbit

modìfica
 
Prima editzione, 1902.

A s'edade de trinta annos Beatrix teniat unu naturale riservadu, bestiat in modu pagu cunforme a sa fèmina de su tempus suo e fiat ancora bagadia. Sighiat a bìvere cun sa mama e a s'incurare de issa. Helen Leech fiat una fèmina conformista e ischiteta meda, cumparadu cun sa fìgia. Custa cunvivèntzia trista rapresentat una de is càusas possìbiles de sa salude precària de Beatrix, chi patiat a s'ispissu debilesa, maladias reumàticas e istravùlliu depressivu.[35]

Sa carriera artìstica sua est incumentzada a bellu; a dda pònnere in cussu caminu est istada una lìtera chi aiat iscritu su 4 de cabudanni de su 1893 e chi sete annos a pustis at tentu un'isvilupu imprevistu. Imbiada a Noel Moore, su fìgiu mannu de s'ex guvernante sua Annie Carter, malàidu a s'ispissu, contaiat "s'istòria de bator cunillieddos chi si naraiant Lena, Nenna, Coicotona e Pìricu...". Incoragida dae Annie a isfrutare s'abilidade sua in su de contare e disenniare istòrias, Beatrix impreat sas lìteras e su materiale incraritivu cuntènnidu pro realizare su primu libru suo pro pipios, cun tìtulu The Tale of Peter Rabbit. Su libru est istadu refudadu dae ses domos editoras, ma Beatrix non s'est arrimada e at detzìdidu de imprentare issa etotu 250 còpias chi est renèssida a bèndere in pagu tempus. S'annu a pustis, su 2 de santugaine de su 1902, su libru est istadu apretziadu e publicadu dae sa Frederick Warne & Company, chi at postu a Beatrix comente a cunditzione de realizare illustratziones a colores e non prus in biancu e nieddu.[36][37]

The Tale of Peter Rabbit fiat un'innovatzione pro su mundu de s'infàntzia. Su libru difatis fiat realizadu in unu formadu piticu, bonu pro sa dimensione de is manos de pipiu. Una àtera novidade fiat su prètziu de custa òpera: a diferèntzia de medas àteros libros illustrados, caros meda pro sa parte manna de is famìlias, The Tale of Peter Rabbit costaiat petzi un'iscellinu. Potter in prus s'est refudada de ismenguare a is pipios impreende unu limbàgiu tropu simpre e superfitziale, e at detzìdidu de pònnere calicunu tèrmine cumplessu e a bortas chircadu cun atentzione in cada libru suo, pro favorèssere s'aprendimentu issoro e nd'ischidare sa curiosidade.[38]

Trama

modìfica

Protagonistas de The Tale of Peter Rabbit sunt unu cunillieddu naradu Peter (Pìricu in sa tradutzione sarda[39][40][41]) e sa famìlia sua, formada dae sa mama e dae is frades Lena, Nenna e Coicotona. Una die sa mama si nd'istèsiat pro pigare provistas e racumandat a is bator cunillieddos, in s'ìnteri de s'ausèntzia sua, de giogare a foras sena s'acurtziare a s'ortu de su bighinu, tziu Gregòriu, chi aiat giai cassadu e papadu a Babbu Cunìlliu. Lena, Nenna e Coicotona abarrant acanta de s'àndala a collire frutos, Pìricu imbetzes non ponet mente a sa mama e andat cara a s'ortu de tziu Gregòriu pro papare berdura. Totu in una addòbiat a su mere de domo chi ddu currulat narendi·ddu furone. Peter at a renèssere a fuire ma, durante custa disaventura, at a pèrdere is bistires. Torradu a domo, mama cunìlliu, a pustis de àere cumpresu ite est sutzèdidu, dd'at a mandare a dormire petzi cun una cullera de camomilla pro chena.[42]

Maturidade

modìfica
 
Prima editzione, 1903

In su 1902 s'est cojuadu a s'iscuse su frade de Beatrix, essidu artista a tempus prenu a pustis de àere abbandonadu s'istùdiu de Oxford. Fintzas in sa vida sentimentale de Beatrix est cambiada calicuna cosa. In s'ufìtziu de s'editore at connotu a Norman Warne, fìgiu de su fundadore de sa sotziedade, Frederick Warne, mortu in su 1901. Abetende sa publicatzione de su primu libru suo, Beatrix at detzididu de prodùere a sa sola sa segunda òpera sua: in su mese de idas 1902 at imprentadu 500 còpias de The Tailor of Gloucester (Su mastru de pannu de Gloucester) e a pustis s'istòria de un'ischirritu, The Tale of Squirrel Nutkin (S'istòria de Nutkin s'ischirritu), ispirada cussa etotu dae una lìtera imbiada un'annu in antis a Noel Moore. Ambas istòrias sunt istadas publicadas dae s'editore Warne in su Nadale 1903. In s'ìnteri, fiant arribbadas a 50.000 is còpias bèndidas de The Tale of Peter Rabbit.

Incumentzende dae su 1903, Beatrix at dadu mustra de abilesa manna fintzas in su campu econòmicu, promovende sa creatzione de unu pupiu cun sa bisura de Peter Rabbit. In is annos imbenientes sunt istados postos in su mercadu fintzas àteros produtos comente a libros, giogos de mesa, carta de muru, figureddas, mantas pro pipiu e servìtzios de tè. Sa bèndida de totu custos produtos est istada autorizada dae Frederick Warne & Company e at garantidu a Beatrix Potter unu rèdditu indipendente e profetos ricos a s'editore.[43] Sa grandu popularidade de is libros de Potter si depent a sa calidade de is illustratziones suas, sa natura non didascàlica de is istòrias suas, sa rafiguratzione de su paesàgiu rurale, e is naturale fantasiosos assignados a is animaleddos protagonistas.

In su 1905, Potter e Norman Warne ant comintzadu a si frecuentare cun totu chi is babbos de sa giòvana fiant in disacòrdiu, contràrios a tènnere comente a ghèneru unu cummertziante. Sa relatzione issoro est durada però unu mese isceti pro neghe de s'improvisa morte de Warne, acontèssida a s'edade de 37 annos pro leutzemia[44]. A pustis de s'iscumparta sua, Potter at impreadu parte de is balàngios suos e una summa pitica de s'eredade de una tzia pro comporare Hill Top Farm, in Near Sawrey, a costàgiu de su Lake District. Beatrix e Warne disigiaiant cussu logu comente a domo de is vacàntzias, e Beatrix at detzìdidu de portare a cumprimentu custu progetu.[45] Custu logu dd'aiat ispirada in s'iscritura de àteras òperas illustrada pro pipios, comente a The Tale of Jemima Puddle-Duck e The Tale of Tom Kitten, chi rapresentant Hill Top Farm e sa vida agrìcula sua e rifletent sa cuntentesa sua in sa vida de sartu.[46]

 
Sa domo de Beatrix Potter, Hill Top, Near Sawrey

A sete annos dae su trasferimentu in su Lake Distrect, Beatrix at retzidu una proposta de coja de s'abogadu de su paisu, William Heelis, chi curaiat is interessos suos in su manìgiu de sa fatoria. Su 15 de santugaine de su 1913 is duos si sunt cojuados sa crèsia de St. Mary Abbots de Londra e ant bìvidu trinta annos de unione ditzosa, sighende a gestire cun fadiga e apentu sa propiedade de Hill Top.[47]

Su babbu, Rupert Potter, est mortu in su 1914 cun sa nàschida de sa prima gherra mundiale. Beatrix fiat oramai una fèmina rica; at cumbintu a sa mama a si trasferire in su distretu de sos lagos in ue at agatadu pro issa una propiedade in afitu in Sawrey, chi però posca at abbandonadu pro una domo manna in Bowness, in sa contea de Cumbria, impreada in antis comente a residèntzia de istiu.

Potter at sighidu a iscrìere istòrias e a disenniare, mescamente pro recreu. Dae su cumintzu de sa collaboratzione sua cun s'editore Warne, at publicadu cada annu duos o tres libreddos, 23 in totu. S'ùrtimu libru in custu formadu fiat istadu su Cecily Parsley's Nursery Rhymes, una collida de imbalabipios traditzionales publicada in su 1922.

A sa fine de is annos binti at iscritu libros pro su pùblicu americanu: The Fairy Caravan (1929), unu libru diferente meda dae is pretzedentes, fatu de prus istòrias ligadas dae sa curnisa narrativa de unu tzircu itinerante de animales, contadu dae diversos narradores (canes, berbeghes, etc.) chi ammentaiant s'ambiente de sa fatoria sua; Sister Anne (1932), una rivisitazione de s'istòria Barbasula, contada dae sorighitos ma cun protagonistas èsseres umanos adultos. Ambos libros sunt istadis publicados isceti in is Istados Unidos.[48] S'ùrtima òpera sua, Wag by Wall, est istada publicada apustis morta in su 1944 dae su periòdicu de literadura pro s'infàntzia, cun sede in Boston, The Horn Book Magazine.

A pustis de su trasferimentu suo a Hill Top Farm, is interessos de Beatrix si sunt iscostiados cara a sa laurera, s'allevamentu de berbeghes e sa cunservatzione de s'ambiente.[49]

 
Berbeghes Herdwick

Potter at comportadu in su 1923 una fatoria manna in sa Valle de Troutbeck e est essida una de is prus allevadores de importu de ovinos in sa contea, apretziada meda dae pastores e imprendidores agràrios pro sa disponibilidade sua a isperimentare is ùrtimos remèdios biològicos pro is maladias comunas de sas berbeghes.

In su 1942 est istada sa prima fèmina eleta a Presidente de s'assòtziu Herdwick Sheepbreeders, ma est morta in antis de pigare sa càrriga.

Est morta in su Castle Cottage su 22 de su mese de idas de su 1943 pro neghe de una purmonite e cumplicàntzias cardìacas; is restos suos sunt istados cremados.

At lassadu a su National Trust agiumai totu sa propiedade sua, chi immoe faghet pàrte de su National Park of Lake District, chi cumprendet prus de 4.000 acros (unos 1600 ètaros) de terras, sèighi fatorias, cottage e mandrie de bestiàmene e berbeghes Herdwick. Su pobiddu William Heelis at sighidu a gestire is propiedades e s'eredade literària e artìstica de Beatrix pro is àteros degheoto meses chi est bìvidu. A sa morte sua in s'austu de su 1945 at lassadu is benes a su National Trust.[50]

Eredade

modìfica
 
Lake District National Park

Dae su 1 ghennàrgiu 2014 is òperas originales de Beatrix Potter sunt essidas de pùblicu domìniu in is paisos in ue su deretu de autore decadit a 70 annos dae sa morte de s'autore.[51]

Potter at donadu totu is disinnos suos micològicos a sa Biblioteca de su Museu de Armitt de Ambleside in antis de mòrree.

Sa prus colletzione pùblica manna de lìteras suas e disinnos est su Leslie Linder Bequest e sa Leslie Linder Collection in su Victoria and Albert Museum de Londra.[2] In is Istados Unidos, is prus colletziones pùblicas mannas sunt is de sa Free Library of Philadelphia e sa Biblioteca pro pipios Cotsen a sa Princeton University.[52]

In su 2015 s'editore Jo Hanks at iscobertu in s'archìviu de su Victoria and Albert Museum, in ue sunt cunservados totu is manuscritos de Beatrix Potter, unu testu inèditu de s'iscritora. Imbiadu in su 1914 a s'editore Warne cun sa promissa de ddu cumpletare cun is illustradas, custu traballu est imbetzes abarradu incumpridu pro neghe de s'incumentzu de sa prima gherra mundiale e de is eventos personales chi ant interessadu sa vida de s'iscritora, comente a su matrimòniu suo e sa maladia. Su libru, The Tale of Kitty-in-Boots (Sa pisita cun is botas), cun illustratziones de Quentin Blake, istòricu illustradore de libros de Roald Dahl, est istadu publicadu su 1 de cabudanni de su 2016, in ocasione de su de 150 anniversàrios de nàschida de s'iscritora.[53]

Adatamentos

modìfica

In su 1982, sa BBC at prodùidu The Tale of Beatrix Potter, un'òpera a subra de sa vida de s'illustradora iscrita dae John Hawkesworth, dirìgida dae Bill Hayes, cun protagonistas Holly Aird comente a Beatrix a giòvana e Penelope Wilton comente Beatrix a manna.[54]

Intre su 1992 e su 1995 sa BBC at trasmìtidu sa sèrie de animatzione The World of Peter Rabbit and Friends, disenniadu segundu s'istile de illustrada de sa Potter.[55] Onni episòdiu incumentzat cun un'introduzione retzitada, in ue Beatrix Potter est interpretada dae s'atora Niamh Cusack.

In su 2006, Chris Noonan at dirìgidu Miss Potter, una pellìcula noa a subra de sa vida de Beatrix Potter, sa carriera e is òperas suas. Intre is protagonistas ddoe sunt Renée Zellweger, Ewan McGregor e Emily Watson[56].

Su 14 de su mese de idas de su 2012 in is Istados Unidos, in su Rennu Unidu e in Irlanda sunt istados trasmìtidos is primos episòdios de unu cartone cun tìtulu Peter Rabbit ispiradu a su personàgiu creadu dae Beatrix Potter.[57].

Su 9 de freàrgiu de su 2018 distribuint in is Istados Unidos su film Peter Rabbit, chi amesturat iscenas de atores e gràfica digitale. In s'abrile 2020 est istadu distribuidu su sècuel, Peter Rabbit 2: The Runaway.

Publicatziones

modìfica
Is 24 contos
  1. The Tale of Peter Rabbit (1902)
  2. The Tale of Squirrel Nutkin (1903)
  3. The Tailor of Gloucester (1903)
  4. The Tale of Benjamin Bunny (1904)
  5. The Tale of Two Bad Mice (1904)
  6. The Tale of Mrs. Tiggy-Winkle (1905)
  7. The Tale of the Pie and the Patty-Pan (1905)
  8. The Tale of Mr. Jeremy Fisher (1906)
  9. The Story of a Fierce Bad Rabbit (1906)
  10. The Story of Miss Moppet (1906)
  11. The Tale of Tom Kitten (1907)
  12. The Tale of Jemima Puddle-Duck (1908)
  13. The Tale of Samuel Whiskers or The Roly-Poly Pudding (1908)
  14. The Tale of the Flopsy Bunnies (1909)
  15. The Tale of Ginger and Pickles (1909)
  16. The Tale of Mrs. Tittlemouse (1910)
  17. The Tale of Timmy Tiptoes (1911)
  18. The Tale of Mr. Tod (1912)
  19. The Tale of Pigling Bland (1913)
  20. Appley Dapply's Nursery Rhymes (1917)
  21. The Tale of Johnny Town-Mouse (1918)
  22. Cecily Parsley's Nursery Rhymes[58] (1922)
  23. The Tale of Little Pig Robinson (1930)
  24. The Tale of Kitty-in-Boots (2016)
Àteras òperas
  1. Peter Rabbit's Painting Book (1911)
  2. Tom Kitten's Painting Book (1917)
  3. Jemima Puddle-Duck's Painting Book (1925)
  4. Peter Rabbit's Almanac for 1929 (1928)
  5. The Fairy Caravan (1929)
  6. Sister Anne (illustradu dae Katharine Sturges) (1932)
  7. Wag-by-Wall (1944)
  8. The Tale of the Faithful Dove (illustradu dae Marie Angel) (1955, 1970)
  9. The Sly Old Cat (iscritu in su 1906, pubblicadu in su 1971)
  10. The Tale of Tuppenny (illustradu dae Marie Angel) (1973)

Tradutziones in sardu

modìfica

Riferimentos

modìfica
  1. ↑ Lurie, p. 90
  2. ↑ 2.0 2.1 The V&A Beatrix Potter Collections, in vam.ac.uk.
  3. ↑ Tim Walker, Duchess of Cambridge is related to Beatrix Potter, in telegraph.co.uk, 22 luglio 2014.
  4. ↑ Judy Taylor, Oxford Dictionary of National Biography, DOI:10.1093/ref:odnb/35584.
  5. ↑ Lurie, p. 91.
  6. ↑ 6.0 6.1 Lear, p. 36.
  7. ↑ Lear, pp. 35-36.
  8. ↑ The World of Rupert Potter., in rps.org. URL consultadu su 24 maggio 2017 (archiviadu dae s'url originale su 19 làmpadas 2017).
  9. ↑ Lear, pp. 13-24.
  10. ↑ Taylor 1996, pp. 59-61.
  11. ↑ Lear, pp. 26-28
  12. ↑ Andrew Norman, Beatrix Potter : her inner world, Barnsley, Pen & Sword History, 2014, p. 14.
  13. ↑ Lear, p. 55.
  14. ↑ (EN) Beatrix Potter e Leslie Linder, The Journal of Beatrix Potter from 1881 to 1897, Londra, Warne, 1966, OCLC 782000737.
  15. ↑ Priscilla A. Ord, Children's Literature Association Quarterly, vol. 2, pp. 5-6.
  16. ↑ (EN) Beatrix Potter and Leslie Linder, The Journal of Beatrix Potter from 1881 to 1897, London, Warne, 1966, OCLC 782000737.
  17. ↑ Lear, pp. 1-30.
  18. ↑ Lear, p. 95.
  19. ↑ Lear, p. 35.
  20. ↑ Lear, p. 34.
  21. ↑ Lear, p. 33.
  22. ↑ Lear, pp. 127-128.
  23. ↑ (EN) Beatrix Potter, Judy Taylor e National Trust (Great Britain), Beatrix Potter 1866-1943 : the artist and her world, Londra, F. Warne: The National Trust, 1987, pp. 49-70, OCLC 317910938.
  24. ↑ (EN) Beatrix Potter, Judy Taylor e National Trust (Great Britain), Beatrix Potter 1866-1943: the artist and her world, Londra, F. Warne: The National Trust, 1987, pp. 107-148, OCLC 317910938.
  25. ↑ Lear, p. 98.
  26. ↑ Lurie, p. 93.
  27. ↑ Case Studies. Beatrix Potter, in anbg.gov.au.
  28. ↑ (EN) Alex Jackson, Let's celebrate 150 years of Beatrix Potter: author, scientist and fungus-lover, in The Guardian, 27 luglio 2016.
  29. ↑ Lear, pp. 81-103.
  30. ↑ (EN) Nic Fleming, Beatrix Potter: Pioneering scientist or passionate amateur?, in BBC Earth, 15 febbraio 2016. URL consultadu su 22 maggio 2017.
  31. ↑ (EN) Barbara T Gates, Kindred Nature: Victorian and Edwardian Women Embrace the Living World, University of Chicago Press, 1998, p. 85, OCLC 924901412.
  32. ↑ Lear, p. 125, p. 125, p.482 n.58.
  33. ↑ W P K Findlay, Beatrix Potter, Wayside and woodland fungi, Warne, 1967.
  34. ↑ Beatrix Potter: The Mycologist, in linnean.org, 6 agosto 2012. URL consultadu su 22 maggio 2017.
  35. ↑ Lurie, pp. 93-94.
  36. ↑ Taylor 1996, p. 76.
  37. ↑ Lurie, p. 94.
  38. ↑ Lurie, pp. 94-95.
  39. ↑ Sos contados de Beatrix Potter bortados in sardu, in Istorias, 24 martzu 2024. URL consultadu su 28 martzu 2024.
  40. ↑ Beatrix Potter – S.Carta & A. Pani – Pìricu Cunìlliu Pilete e àteras Contàssias, in Ite mi contas?, 21 martzu 2024. URL consultadu su 28 martzu 2024.
  41. ↑ (IT) Michela Girardi, I racconti di Beatrix Potter, celebre scrittrice per l'infanzia, da oggi tradotti in sardo, in Vistanet, 22 martzu 2024. URL consultadu su 28 martzu 2024.
  42. ↑ Letteratura illustrata per l'infanzia. Beatrix Potter, Peter Rabbit, 1902., in letteraturagrafica.over-blog.com, 6 ottobre 2010.
  43. ↑ (EN) Judy Taylor, That naughty rabbit: Beatrix Potter and Peter Rabbit, Londra, Frederick Warne, 2002, OCLC 907612347.
  44. ↑ Lear, pp 198-201.
  45. ↑ Lear, p. 207.
  46. ↑ (EN) John Heelis, The tale of Mrs William Heelis, Beatrix Potter, Stroud, Sutton, 2003, OCLC 636353374.
  47. ↑ (EN) Beatrix Potter e Judy Taylor, Beatrix Potter's letters, University of Michigan, F. Warne, 1989, ISBN 9780723234371.
  48. ↑ Rose Lovell-Smith, Children's Literature Association Quarterly, vol. 38, pp. 4-25.
  49. ↑ Lear, pp. 207-247; Anne Stevenson Hobbs, Beatrix Potter's Art, 1968.
  50. ↑ Lear, pp. 405-440
  51. ↑ The Tale of Beatrix Potter, in publicdomainreview.org. URL consultadu su 24 maggio 2017.
  52. ↑ Beatrix Potter Collection, in libwww.freelibrary.org.
  53. ↑ Beatrix Potter story Kitty-in-Boots discovered after 100 years, in bbc.com, 26 gennaio 2016.
  54. ↑ The Tale of Beatrix Potter (1982), in imdb.com.
  55. ↑ (EN) Animation of Peter Rabbit, in New Sunday Times, 30 marzo 1993. URL consultadu su 22 marzo 2018.
  56. ↑ Miss Potter (2006), in imdb.com, 2 Febbraio 2007.
  57. ↑ Peter Coniglio, in cartonionline.com.
  58. ↑ https://archive.org/details/cecilyparsleysnu00pott

Bibliografia

modìfica
Controllu de autoridadeVIAF (EN) 59088051 · ISNI (EN) 0000 0001 2134 8055 · BIBSYS (EN) 90096264 · BNE (ES) XX1075624 (data) · BNF (FR) cb11920413q (data) · CANTIC (CA) a11013382 · CiNii (JA, EN) DA00892559 · DSI (EN) 1056 · Europeana agent/base/59882 · GND (DE) 118882570 · LCCN (EN) n80017651 · LNB (LV, EN) 000079312 · MusicBrainz d5d2b92e-d31a-4a13-bf60-02b0cfa5b1dc · NDL (EN, JA) 00453192 · NKC (EN, CS) jn20010309618 · NLA (EN) 35430037 · NLG (EN) 194339 · NLI (EN, HE) 000426523 · NLK (KO) KAC199622027 · NLP (PL) https://dbn.bn.org.pl/descriptor-details/a0000002292738 · NSK (HR) 000014046 · NTA (EN) 069366829 · OL OL32541A · RERO 02-A003707578 · RKD (EN) 64513 · SELIBR (SE) 233668 · SNAC (EN) w6wd4b4g · SUDOC (FR) 02708048X · Trove (EN) 949947 · ULAN (EN) 500011250 · WorldCat Identities (EN) n80-017651
Bogadu dae "https://sc.wikipedia.org/w/index.php?title=Beatrix_Potter&oldid=184956"