Die internatzionale de s'òmine

eventu internatzionale de su 19 de santandria
Custu artìculu est iscritu cun sa grafia Limba Sarda Comuna. Abbàida sas àteras bariedades gràficas:

campidanesu · logudoresu · nugoresu

Sa die internatzionale de s'òmine (o festa de s'òmine) est un'eventu internatzionale tzelebradu totu is annos su 19 de onniasantu in paisos medas.

Sìmbulu de sa die

Istòria modìfica

S'eventu dd'at pensadu sa prima borta su professore Thomas Oaster su 8 freàrgiu 1991 e dd'ant tzelebradu s'annu a pustis, su 7 freàrgiu.[1] Jerome Teelucksinghe at torradu a bogare s'idea in su 1999 in Trinidade e Tobago, seberende sa data de su 19 de onniasantu ca su babbu faghiat is annos e pro ammentare sa pròpiu die de su 1989 in ue sa natzionale trinidadiana non si fiat cualificada pro sa Copa de su Mundu de su 1990 ma is tifosos aiant ofertu una mustra de lealidade isportiva, premiada a pustis cun su prèmiu FIFA pro su giogu giustu.[2][3][4] Ant sighidu medas àteras tzelebratziones in livellu internatzionale in Austràlia, me is Caràibes, in Amèrica de su Nord, in Àsia, in Europa e in Àfrica.

S'Organizatzione de is Natziones Unidas non connoschet sa festa in manera ufitziale.[5]

Non bolet confùndida cun sa Men's World Day, chi teniat àteras punnas[6].

Punnas modìfica

Is punnas de sa die, definidas pilastros, sunt:[7][8][9][10]

  • Promòvere modellos positivos pro su ruolu maschile ispirende·si no a persones famadas isceti ma fintzas a traballadores chi giughent una vida onesta e curreta;
  • Ammentare su contributu positivu dadu dae su cumponente maschile a sa sotziedade, a sa comunidade, a sa famìlia, a su matrimòniu, a s'infàntzia e a s'ambiente;
  • Promòvere pro s'òmine deretos riprodutivos, comente sa possibilidade de sèberu si devènnere babbu o no (narada fintzas rinùntzia legale a sa paternidade), pagu connotos fintzas me is sotziedades otzidentales;[11][12]
  • Promòvere s'agualidade de gènere megiorende is relatziones intre sessos;
  • Megiorare sa salude e su benèssere de is òmines dae totu is puntos de annotu;
  • Ammentare chi esistet sa discriminatzione contra a is òmines in àreas chi pertocant servìtzios sotziales, capatzidades, aspetativas sotziales e aplicatzione de sa lege;
  • Creare unu mègius mundu in ue is persones potzant crèschere seguros lompende a su potentziale prenu issoro;
  • Limitare sa tragèdia de su suitzìdiu de is òmines, chi est lòmpida a unu livellu de allarme.[13][14]

Sa die est duncas un'ocasione pro evidentziare sa discriminatzione contra a s'òmine e su pitzocheddu e pro ammentare is resèssidas issoro e su contributu chi donant a sa comunidade e a sa famìlia.[15][16]

Die internatzionale de s'òmine in su mundu modìfica

Àfrica modìfica

Ghana modìfica

In su Ghana s'est tzelebrada pro sa prima borta in onniasantu 2009. S'eventu est istadu pensadu e organizadu dae sa Ghana Fatherhood Initiative Foundation[17] e at pigadu parte su presidente de su comitadu consultivu suo.[18]

Amèrica modìfica

Trinidade e Tobago modìfica

Trinidad e Tobago est su primu istadu de su mundu chi at tzelebradu s'eventu, incumentzende dae su 19 onniasantu 1999, cun sa coordinatzione de Jerome Teelucksingh de s'Universidade de is Ìndias Otzidentales. Teelucksingh at decraradu de s'èssere acatadu chi non ddoe fiat die de s'òmine; ddoe fiat sa festa de su babbu, ma nudda pro is pitzocos, is giòvanos e is òmines chi non sunt babbos. Custa idea, comunicada a s'Unesco, at tentu una risposta, iscrita a manu dae sa diretora Ingeborg Breines e imbiada comente lìtera fax.[3][19]

Àsia modìfica

Ìndia modìfica

In Ìndia s'est tzelebrada pro sa prima borta su 19 onniasantu 2007.

In su 2014 in Calcutta ddoe sunt istadas chèscias contra a is abusos de is antzianos e pro amparare is deretos de is òmines[20]. Ativistas pro is deretos de is òmines ant postu pregontas a subra de sa farta de leges de gènere neutrale, a subra de sa violèntzia domèstica fintzas contra s'òmine e a subra de sa custòdia de is fìgios intre babbos separados[21]. In su 2018 sa pedida de leges neutrales in contu de su gènere s'est fata prus forte[22].

Europa modìfica

Itàlia modìfica

In Itàlia si tzèlebrat dae su 2013 e intre is motivos ispetzìficos natzionales ddoe sunt, segundu unos cantos organizadores, sa netzessidade de megiorare s'aspetativa de vida de s'òmine (prus curtza, mancari de pagu, de sa de sa fèmina), de sighire mègius is istudiantes mascros (chi tenent unu tassu prus mannu de abbandonu iscolàsticu), de reduire sa violèntzia contra s'òmine, de garantire a is babbos sa possibilidade de fàghere su mègius pro is fìgios, e a is fìgios de tènnere unu babbu.[23]

Riferimentos modìfica

  1. International Men’s Day.
  2. Jason Thompson, Interview with Dr. Jerome Teelucksingh, in international-mens-day.com, 2008. URL consultadu su 9 marzo 2019 (archiviadu dae s'url originale su 10 santandria 2010).
  3. 3.0 3.1 Jerome Teelucksingh.
  4. Come gli USA, anche Trinidad e Tobago non parteciperà ai Mondiali del 2018, ma è l'unico Paese a scherzarci, in it.globalvoices.org. URL consultadu su 10 marzo 2019.
  5. International Days, in en.unesco.org. URL consultadu su 9 marzo 2019.
  6. (DE) 30 10 2010 um 18:18 von Erich Kocina, Weltmännertag: Ein Tag mit vielen Missverständnissen, in Die Presse, 30 santugaine 2010. URL consultadu su 22 santandria 2022.
  7. International Men's Day – Do we care? (2004) Press Release from Men's Health & Wellbeing Association (MHWA) ACT
  8. Join in Celebrating International Men's Day, by Harrack Balramsingh- Letter to the Editor Cayman Net News 13 Nov, 2001
  9. International Men's Day Global Website: Trinidad and Tobago (records Dr. Teelucksingh's IMD Objectives)
  10. International Men's Day Global Website, International Men's Day. URL consultadu su 10 marzo 2019 (archiviadu dae s'url originale su 27 santugaine 2010).
  11. International Men’s Day 2015 | South African Government, in gov.za. URL consultadu su 16 maju 2021.
  12. Launch of first global sexual and reproductive health service package for men and adolescent boys, in ippf.org, 16 santandria 2017. URL consultadu su 28 austu 2021.
  13. Oggi è la giornata internazionale dell'uomo, in salerno.occhionotizie.it, 19 santandria 2017. URL consultadu su 22 maju 2021.
  14. Opinion: International Men’s Day is so much more than a sham celebration of male rights, in independent.co.uk, 19 santandria 2020. URL consultadu su 28 austu 2021.
  15. International Men's Day on Nov 19 to highlight plight of men, (2007) Outlook India Copia archiviata, in outlookindia.com. URL consultadu su 20 novembre 2011.
  16. (EN) International Men's Day - 'Caribbean Stream' 03-04, in web.archive.org, 9 ghennàrgiu 2011. URL consultadu su 22 santandria 2022 (archiviadu dae s'url originale su 9 ghennàrgiu 2011).
  17. Ghana Fatherhood Initiative Foundation, in library.cityvision.edu. URL consultadu su 14 marzo 2019.
  18. Ghana, in sites.google.com. URL consultadu su 14 marzo 2019 (archiviadu dae s'url originale su 22 santandria 2022).
  19. File con Fax di Ingeborg Breines a Jerome Teelucksingh, in international-mens-day.com (archiviadu dae s'url originale su 10 santandria 2010).
  20. (EN) Activists protest on the eve of International Men's Day in Kolkata, in web.archive.org, 9 nadale 2014. URL consultadu su 22 santandria 2022 (archiviadu dae s'url originale su 9 nadale 2014).
  21. (EN) Men too need gender equality: Activists (Nov 19 is International Men's Day)-Fwire News , Firstpost, in Firstpost, 18 santandria 2014. URL consultadu su 22 santandria 2022.
  22. (BN) সুরক্ষা চেয়ে এ বার পথে নামছে পুরুষও, in EI Samay. URL consultadu su 22 santandria 2022.
  23. (IT) Anche l'Italia celebra la Festa dell'Uomo, in Affaritaliani.it. URL consultadu su 22 santandria 2022 (archiviadu dae s'url originale su 22 santandria 2022).

Bibliografia modìfica


 
Wikimedaglia
Custu est unu de sos artìculos de su mese, est a nàrrere unu de sos mègius artìculos creados e postos in sa pàgina printzipale dae sa comunidade, chi l'at isseberadu pro su mese de santandria/onniasantu de su 2023

Candidados pro sos meses benidores

Totu sos artìculos de su mese