Ampere
Artìculu in LSC
S'ampere (sìmbulu A) est s'unidade de s'intensidade de currente elètrica (I)de su Sistema Internatzionale de Unidades de Medida , e nd'est una de sas sete unidades fundamentales de su SI.[1][2] Est istada numenada in onore de André-Marie Ampère (1775-1836), matemàticu e fìsicu frantzesu cunsideradu su babbu de s'eletromagnetismu.
| Ampere | |
|---|---|
 Mollu dimustrativu de un'amperòmetru in ferru mòbile. A su crèschere de sa currente pro mèdiu de sa bobina, su istantufu benit atiradu in manera ulteriore in sa bobina e su puntadore s'iscòstiat cara a dereta. | |
| Sistema de medida | Unidade base de su SI |
| Unidade de | Intensidade de currente elètrica |
| Sìmbulu | A |
| Epònimu | André-Marie Ampère |
In tèrmines pràticos, s'ampere est sa mesura de sa cantidade de càrriga elètrica chi passat pro unu puntu in unu tzircuidu elètricu in s'unidade de tempus cun 6.241 × 1018 eletrones (unu coulomb) pro segundu.[3] In àteras paràulas, su coulomb si definit in tèrmines de s'ampere: unu coulomb est sa cantidade de càrriga elètrica carrada in una currente de un'ampere chi falat durante unu segundu.
![{\displaystyle [A]={\frac {[C]}{[s]}}}](https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/eb085f42f7ebe7c01a439dd9def47cf627cb4b35)
Sa lege de Ampère indicat chi b'at una fortza de atratzione o repulsione intre duos condutores parallelos chi batint una currente elètrica. Custa fortza s'utilizat in sa definitzione formale de s'unidade ampere, chi istabilit chi s'ampere est sa currente costante chi at a produire una fortza de atratzione de 2·10-7 newtons pro metru de longitùdine intre duos condutores deretos, parallelos, de longaria infinita, setzione tzirculare e separados de unu metru de distàntzia in su bòidu.
In generale, sa càrriga Q si determinat cun sa currente costante I chi falat durante unu tempus t comente Q = It.
Dadu chi unu coulomb est eguale a 6,24·1018 partigheddas carrigas, un'ampere est ecuivalente a 6,24·1018 partigheddas carrigas moende·si a traessu de una superfìtzie in unu segundu.
Ispiegatzione
modìficaSigomente si tratat de un'unidade fundamentale, sa definitzione de s'ampere no est ligada a peruna àtera unidade elètrica. Sa definitzione pro s'ampere est ecuivalente a cambiare su balore de sa permeabilidade de su bòidu in H/m. In antis de su 1948 s'utilizaiat s'ampere internatzionale , definidu in tèrmines de sa depositzione eletrolìtica mèdia de sa prata. S'unidade antiga est eguale a 0,99985 A.
S'unidade de càrriga elètrica, su coulomb, est definida in sos tèrmines de s'ampere: unu coulomb est sa cantidade de càrriga elètrica batida in una currente de un'ampere falende in unu segundu. Currente, tando, est sa mèdia pro sa cale sa càrriga falat a traessu de unu filu de ferru o una superfìtzie. Un'ampere decurrente (I) est eguale a su flussu de unu coulomb de càrriga (Q) pro unu segundu de tempus (t):
Mancari in manera cuntzetuale diat pàrrere prus lògicu pigare sa càrriga comente a unidade fundamentale, s'est seberada sa currente ca su modellu suo podet èssere meda de prus pretzisu.
Riferimentos
modìfica- ↑ BIPM, «2.1. Unit of electric current (ampere)»..
- ↑ Base unit definitions: Ampere. Physics.nist.gov (EN)
- ↑ (EN) BODANIS, David, Electric Universe, Three Rivers Press, 2005, ISBN 978-0-307-33598-2.